عفونت تریکومو نیایی واژن

دکتر لادن سیفی

عفونت تریکومونیایی واژن یکی از بیماری‌ای عفونی  زنان در سن باروری است که توسط تک سلولی مژک‌دار که تریکومونا واژینالیس گفته می‌شود ایجاد می‌‌گردد. این تک سلولی ممکن است در واژن، مجرای ادرار و غدد اطراف مجرای ادرار، دهانه رحم و غدد بارتولن فرد مبتلا پیدا شود. انسان تنها میزبان تریکوموناست. پستانداران یا حیوانات دیگر به این انگل آلوده نمی‌شوند. دوره نهفته بیماری چهار  روز تا 4چهار هفته است یعنی فرد مبتلا 28 - 4 روز قبل از بروز علائم بالینی به این عامل بیماریزا آلوده شده است. این بیماری از بیماری‌های مقاربتی است و به علاوه ابتلا به این عفونت فرد را مستعد سایر عفونت‌های تناسلی مثل کلامیدیا، گنوکوک و ایدز می‌کند.

تریکومونا در حوله و ملافه و لباس زیر فرد مبتلا دیده شده است. وقتی زنی مبتلا به این بیماری شود، شریک جنسی او در 70 -30 درصد موارد به این عفونت مبتلا می‌گردد. در آقایان معمولا بیماری موقتی است و خودبه خود ظرف ده روز بهبود می‌یابد. در مردها معمولا بی‌علامت است. در ده درصد موارد سوزش ادرار، التهاب مجرا، التهاب پروستات یا نازایی می‌دهد مواد کشنده نطفه که در کاندوم وجود دارد، مثل  nonoxynol-9 احتمال انتقال از زن مبتلا به مرد سالم و بالعکس  را کاهش می‌دهد. انتقال از زن به زن دیگر وجود دارد ولی از مرد به مرد دیگر معمولاً وجود ندارد.

 علائم بالینی

ممکن است فرد مبتلا کاملا بدون علامت باشد و یا برعکس علائم بسیار شدید و حاد عفونی را نشان دهد. فرد حامل ممکن است مدت‌ها بدون علامت بالینی باشد، ولی باعث ابتلای شریک جنسی خود شود و نمی‌‌توان از لحاظ علمی ثابت کرد که فرد کی و توسط چه کسی به عفونت مبتلا شده است.

علائم بالینی به صورت ترشح رقیق بدبو و چرکی است که در 70 درصد خانم‌های مبتلا دیده می‌شود. معمولا همراه با سوزش و خارش واژن ،درد موقع ادرار کردن، تکرر ادرار و درد حین مقاربت است گاه پس از مقاربت لکه‌بینی و خونریزی کم دیده می‌شود. مجرای ادرار بسیاری از خانم‌های مبتلا گرفتار می‌شود علائم این بیماری در حین قاعدگی ممکن است بدتر شود. ترشحات معمولا سبز، کف‌آلود و بدبو هست و حجم آن که از فرد نرمال که در 24 ساعت cc 4-1 است بیشتر می‌شود.

تشخیص

در حین معاینه با قرمزی در مخاط واژن روبه‌رو می‌شویم و در بعضی از افراد مبتلا خونریزی نقطه‌ای منظره شبیه توت‌فرنگی را به مخاط دهانه رحم می‌دهد. PH واژن فرد نرمال 5/4  است ولی در افراد مبتلا به 6-5 می‌رسد. اگر از ترشحات این افراد نمونه مستقیم گرفته و بلافاصله با میکروسکوپ بررسی می‌شود، در 60 درصد موارد تریکومونای متحرک دیده می‌شود که پس از ده دقیقه از حرکت می‌افتد و نیز پلی مرفونوکلئر زیاد دیده می‌شود. اگر تریکومونا و Clue cell هم دیده نشد، باید کشت داد. گاه تریکومونا حین انجام پاپ‌اسمیر روی شیشه گزارش می‌شود، ولی این تست، تست تشخیصی برای تریکومونا نیست. 

عوارض عفونت تریکومونایی

1-عامل نازایی به علت لوله‌ای می‌تواند باشد.

2- احتمال ابتلای بدخیمی دهانه رحم را بالا می‌برد.

3-فاکتور خطر برای عفونت‌های لگنی بعد از جراحی در آوردن رحم است.

4-در حاملگی‌ شانس پارگی زودرس کیسه آب و زایمان زودرس را بالا می‌برد.

5- نوزاد فرد مبتلا در حین زایمان طبیعی ممکن است به عفونت مبتلا شود که با، اختلالات تنفسی، عفونت ادراری، ترشحات بینی و در نوزادان دختر با ترشحات واژنی تظاهر کند. 

درمان

با استفاده از داروی آنتی‌بیوتیکی خوراکی است که معمولا به صورت یک دوز داده می‌شود. تا هفت روز پس از پایان مصرف دارو، نباید مقاربت انجام گیرد. درمان شامل افراد بدون علامت و خانم‌های حامله علامت‌دار هم می‌شود تا خطر انتقال به شریک جنسی و جنین و زایمان زودرس کم شود. زنان حامله بدون علامت هم پس از هفته 37 درمان لازم دارند تا خطر ابتلا به نوزاد کم شود. افراد بدون علامت، در معرض علامت دار شدن و شدت یافتن بیماری هستند. شریک جنسی هم باید درمان شود. حین درمان تریکومونا باید تا 24 ساعت پس از مصرف قرص خوراکی، اجتناب کرد.

غربالگری (بیماریابی)

 اگر زنی شریک جنسی جدیدی می‌گیرد باید غربالگری شود که آیا از موارد بدون علائم بالینی هست یا خیر، در کشور ما در مورد تعدد زوجین و همسران موقت باید به این موضوع توجه ویژه شود.  اگر زنی با افراد مختلفی رابطه جنسی دارد باید غربالگری شود.  زنانی که سابقه بیماری‌های مقاربتی دیگری دارند.  زنانی که مواد مخدر تزریقی استفاده می‌کنند.  زنانی که همسران‌شان، همسر یا شریک جنسی دیگری دارد.   اینها مواردی هستند که باید در بیماریابی مدنظر داشته باشیم.

پیشگیری و جلوگیری از عود

1- با متعهد بودن مرد و زن به یک شریک جنسی

2- استفاده از کاندوم

3- درمان کامل و نداشتن مقاربت تا درمان کامل مقدور است.