اپکس لوکیتور یک دستگاه الکترونیکی از مجموعه تجهیزات دندانپزشکی می باشد که به وسیله آن می توان اندازه و طول کانال ریشه دندان را سنجید. در گذشته افرادی که به درد ریشه دندان دچار می شدند، به صورت دستی مورد مداوا قرار می گرفتند اما امروزه درمان بیماری های ریشه به کمک دستگاه هایی همچون اپکس لوکیتور و فایل روتاری صورت میگیرد. به کمک فایل روتاری شما می توانید با دقت فراوان کانال های ریشه را تخلیه کرده و عامل بیماری را خارج نمایید. برای اندازه گیری این کانال ها نیز عموما از اپکس لوکیتور استفاده می شود.
پزشکانی که کار اندو انجام می دهند همواره با چند چالش اساسی روبرو هستند. در گام اول لازم است تا ریشه خراب را بیابند، طول آن را تخمین بزنند و به کمک دستگاه های مناسب عامل بیماری را خارج نمایند. از آنجا که این ریشه ها در عمق لثه ها قرار دارند؛ دسترسی به آنها دشوار است و امکان مشاهده با چشم نیز فراهم نیست. اپکس لوکیتور به همراه فایل روتاری ابتدا طول کانال ریشه را تخمین زده و سپس آن را تخلیه می سازد. البته امروزه برای اندازه گیری طول کانال ریشه از رادیو گرافی نیز استفاده می شود ولیکن دقت اپکس لوکیتور بیشتر می باشد.
آشنایی با تاریخچه اپکس لوکیتور:
اپکس لوکیتور که با نام لاتین apex locator در بین لوازم و تجهیزات دندانپزشکی شناخته شده است؛ اولین بار توسط کاستر مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت. البته ایده اولیه آن در سال 1942 معرفی شده بود که اشعه الکتریکی را از دندان سگ برای بررسی وضعیت آن، عبور دادند. در آن سالها تحقیقات بسیاری در این راستا صورت گرفت تا در سال 1962 اولین دستگاه الکترونیکی با عبور جریان الکتریکی در کانال ریشه به جامعه پزشکی معرفی شد. این دستگاه می توانست طول کانال ریشه را اندازه گیری کند. در سال ها اول میزان موفقیت دستگاه مذکور تا حدود 83 درصد عنوان شدو البته آن زمان، خطاهایی برای اپکس لوکیتور وجود داشت. به طور مثال دندان های چرکی و یا دچار خونریزی، پاسخ دستگاه را با خطا روبرو می نمودند. از سوی دیگر رطوبت موجود در بافت ریشه، پاسخ را دچار اختلال می نمود.
در سال 1990، نسل دوم اپکس لوکیتور ها به بازار معرفی گردیدند که دقت آنها در حدود 93 درصد بود. در این دستگاه ها به جای استفاده از مقاومت های الکتریکی، از مقاومت و خازن استفاده می شد. این دستگاه ها نیز در محاسبات دقیق دچار مشکلات عظیمی بودند. تا اینکه در سال 2002 بروز ترین اپکس لوکیتور وارد بازار تجهیزات دندانپزشکی شد. در این دستگاه جریان متناوب با فرکانس بالا از غشای سلولی عبور می کند و سرعت رفت و برگشت می تواند تخمین درستی از طول ریشه به جراح نشان دهد. البته عموما طول ریشه به صورت فیلم بر روی نمایشگر نیز نمایش داده می شود.
چگونه می توان با اپکس لوکیتور کار کرد:
این دستگاه نسبت به عبور جریان الکتریکی دارای مقاومت خاصی است. مقاومت فوق بر اساس دو الکترود که بر لب بالا و پایین نصب می شود، مشخص می گردد. برای اینکه بتوانید با این دستگاه کار کنید لازم است تا فایلی که به گیره دستگاه متصل می باشد را به مقدار اندک داخل کانال پیش ببرید. این کار را باید تا جایی انجام دهید تا دستگاه عدد صفر را نشان دهد. این عدد نشان دهنده مقاومت الکتریکی صفر و برخورد به اپکس یا بافت است. با این کار مدار شما کامل می شود. در این شرایط با کم نمودن مقاومت، جریان الکتریکی بین مدار به حرکت در می آید که نسبت به صفر شدن مقاومت پاسخ می دهد. معمولا این مورد با یک آلارم به نمایش گذاشته می شود.
مزایای استفاده از اپکس لوکیتور:
با توضیحاتی که در بالا عنوان شد، می توان نتیجه گرفت که با کمک این نمونه از تجهیزات دندانپزشکی شما می توانید یک تخلیه کوچک مطمئن داشته باشید. البته سایر ابزار ها همچون فایل روتاری تکمیل کننده این عملیات خواهند بود. برخی از مزیت ها و مزایای دستگاه فوق در زیر درج شده است:
- طراحی خوب و زیبا
- دقت بالا و عملکرد دقیق
- دارای باتری های قابل شارژ با ماندگاری بالا
- امکان بررسی حرکت فایل ها بر روی صفحه نمایشگر
- امکان بررسی دقیق کانال های ریشه
- دارای صفحه نمایش بزرگ و رنگی
- استفاده آسان و کاربر پسند بودن
- بدون نیاز به کالیبراسیون دستگاه
نکات مهم در زمان استفاده از اپکس لوکیتور:
- در نظر داشته باشید که اپکس لوکیتور نمی تواند یک جایگزین برای دستگاه رادیوگرافی باشد. با توجه به اینکه هر دو دستگاه مذکور دارای خطاهایی می باشند، لذا می توان این دو را به صورت مکمل یکدیگر استفاده کرد. باید به این نکته نیز اشاره نمود که تعیین عمق کانال، یکی از کاربرد های رادیوگرافی است و این دستگاه اطلاعات بیشتری نیز ارائه می دهد.
- برای استفاده از اپکس لوکیتور و افزایش دقت دستگاه لازم است تا تاج دندان بدون هرگونه رطوبت و خونریزی باشد. البته رطوبت موجود در کانال بر روی دقت دستگاه مذکور تاثیری نخواهد داشت.
- در زمان استفاده از این دستگاه لازم است تا شارژ آن کامل باشد. چنانچه شارژ به انتهای خود برسد، بر روی نتیجه می تواند تاثیر منفی داشته باشد.
- یکی از کاربرد های apex locator برای بررسی و تشخیص پرفوراسیون می باشد. اگر قصد دارید برای این منظور از apex locator استفاده کنید لازم است تا حتما دستگاه و محیط مد نظر را به خوبی تمیز و استرلیزه نمایید.
-
- عموما از apex locator می توان برای هر نوع دندانی بهره برد. اما باید در نظر داشته باشید که عملیات آماده سازی و بکارگیری فایل های سایز بالاتر، اطمینان بیشتری برای فرد ایجاد می کند.
- توجه داشته باشید که کار کردن با این دستگاه تا حد زیادی نیاز به تجربه دارد. گاها با توجه به نوع دندان به طور مثال دندان هایی که دارای ریشه بسیار بلند هستند و یا دندان های با اپکس باز، نیاز به تحلیل سایر روش های تشخیصی نیز می باشد.
- apex locator با پیکس میکر ها هیچ گونه تداخل عملکردی ندارد. لذا می توان بدون دغدغه از آنها بهره برد.
حتما به صورت دوره ای، اتصالات دستگاه را بررسی کنید تا دچار جرم گرفتگی و استهلاک نشوند. هر کدام از این موارد بر روی دقت دستگاه تاثیر منفی خواهد گذاشت.
