شاید برای خیلی از دانشجویانی که در حال حاضر تحصیل می‌کنند زندگی در خوابگاه یک شوخی به نظر برسد یا حتی در طول تحصیل به مشقتی که هم دانشگاهی‌های خودشان در زندگی خوابگاهی تحمل می‌کنند کمترین توجهی هم نکنند اما واقعیت این است که لذت دوران دانشــجویی بـا زندگــی در خوابگاه‌هایی که در بسیاری از مواقع از کمترین امکانات برخوردار هستند در کام دانشجویان زهر می‌شود.
به گزارش ، روزنامه بهار نوشت: چند سال پیش فارغ از تب و تاب قبولی در دانشگاه، امری که هیجان قبولی را دوچندان می‌کرد، نقل و انتقال به یک شهر دیگر برای تحصیل بود. این مهاجرت در بدو امر ممکن است مهاجرت کوچکی به نظر برسد، اما در دل همین کوچکی مشکلات بزرگی نهفته است که هرکدام می‌تواند زمینه ساز بروز بسیاری از مشکلات دیگر و حتی بازگشت زودهنگام فرد به زادگاهش و‌ترک تحصیل باشد. پایان دبیرستان، آغاز آرزوی بزرگ راه یافتن به دانشگاه است. خیلی افراد مسیر رسیدن به فردایی مطلوب‌تر، شغل بهتر و عزت و موقعیت اجتماعی را در ورود به دانشگاه می‌دانند، اما این مسیر بی شک دارای فراز و نشیب‌هایی است. گذر از سد کنکور و قبولی در رشته مورد علاقه، تأمین هزینه‌های دانشگاه و خیلی چیزهای دیگر برای آنهایی که به دانشگاه‌هایی دور از شهر و استان خود راه پیدا می‌کنند، مشکل است.
مشکلات خوابگاه‌ها
مهمترین مشکل خوابگاه‌های دانشجویی به‌خصوص در دانشگاه‌های بزرگ و قدیمی کشور مانند دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، صنعتی شریف، خواجه نصرالدین طوسی، صنعتی امیرکبیر و غیره از قدمت بالای ساختمان‌هاست که عمر بسیاری از آنها حدود 30 سال است و این مسأله موجب شده تا دانشجویان ساکن در خوابگاه‌ها با مشکلات زیادی مواجه باشند و گاهی نیز خبرهایی از بروز حوادث در آنها اعلام می‌شود.
مسئولان باید این را بدانند که خوابگاه تنها جای خواب دانشجو نیست و باید تسهیلات رفاهی داشته باشد. نبود اماکن ورزشی، فضای سبز و همچنین نبود سالن مطالعه که گاهی دانشجویان ساعت‌ها به انتظار جای خالی می‌نشینند و این انتظار اغلب دانشجویان را عصبی می‌کند به‌طوری‌که برخی از دانشجویان بر سر جای مطالعه با یکدیگر درگیر می‌شوند. ساختمان‌ها هم آنقدر فرسوده است که برخی وقتها از گوشه و کنار همین خوابگاه‌ها خاکی فرو می‌ریزد با این حال در همین ساختمان فرسوده هم باید شانس بیاوری تا بتوانی برای خودت کنجی را گیر بیاوری.
چند نفر به یک اتاق؟
یکی از بزرگترین مشکلات دانشجویان چگونگی اسکان آنها دور از خانواده و موضوع آشنای خوابگاه‌های دانشجویی است که البته در ارتباط با دانشجویان دختر در ابعاد بیشتری رخ نشان می‌دهد. خصوصیات فرهنگی جامعه، محدودیت امکانات خوابگاه‌های دانشجویان دختر در مقابل افزایش قابل توجه آنها، وابستگی روحی و عاطفی بیشتر دختران خانواده از جمله دلایل این امر است. کم نیستند دانشجویانی که به کمبود امکانات رفاهی، ازدحام بیش از حد دانشجو در اتاق خوابگاه‌ها، وضعیت نامطلوب سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه ها، نبود امکانات امنیتی و حفاظتی، نبود فضاهای مطالعه معترض هستند و هر روز صدایشان از دانشگاهی بلند می‌شود.
دانشجویان چوب انتخاب نادرست خود را می‌خورند!
مسئله دیگری که در امور خوابگاه‌ها به چشم می‌خورد وضعیت دانشجویان دختر دانشگاه‌های شبانه است. بر اساس آیین‌نامه‌ها و ضوابطی که به منظور آگاهی دانشجویان در دفترچه انتخاب رشته تحصیلی درج می‌شود، دانشجویان متقاضی رشته‌های شبانه حق استفاده از امکانات خوابگاهی دانشگاه را ندارند. اما به رغم ذکر این مورد در دفترچه راهنما، باز هم دانشجویانی هستند که از شهرستان‌های مختلف به منظور ادامه تحصیل، بعد از انتخاب رشته‌های شبانه درخواست خوابگاه می‌کنند. مسؤلان نیز بر اساس تعهدات اخلاقی و وجدانی به آنها کمک کرده و محل‌هایی را در اختیار آنها قرار می‌دهند یا حتی دانشجویان مجبور می‌شوند با پرداخت هزینه‌هایی به نسبت بالا در خوابگاه‌های خودگردان و اماکنی این چنینی ساکن شوند. البته این مسئله هم طولی نمی‌کشد که اعتراض دانشجویان به هزینه‌هایی که خود قبول کرده‌اند را بلند می‌کند.
ورود آقایان ممنوع!
در چندسال گذشته درصد پذیرش دانشجویان دختر و پسر در دانشگاه‌ها معکوس شده، چنانچه آمارها نشان می‌دهد ورودی دختران به دانشگاه‌ها در سال‌ها اخیر بسیار بیشتر از سال‌های گذشته بوده اما در مقابل، حتی یک اتاق هم به خوابگاه‌های آنها اضافه نشده است. اما از آنجا که لازمه بازدهی علمی مطلوب، آرامش روانی است و بحث امنیت و اسکان دختران دانشجو مهمترین عامل برای این آرامش است، اختصاص بودجه برای گسترش خوابگاه‌ها با در نظر گرفتن همه شرایط نکته‌ای است که باید به آن توجه کرد.
چندی پیش مجتبی صدیقی رئیس سازمان امور دانشجویان با بیان اینکه بنیاد 15 خرداد برای ساخت خوابگاه به کمک دانشگاه‌ها آمده است، گفته بود: تفاهم‌های لازم در این زمینه انجام شده تا 13 خوابگاه ویژه دختران به این شکل تامین منابع و ساخته شود.
والدین دوشادوش مسئولان خوابگاهی
در فضایی پر از آدم‌های مختلف با سلیقه‌های رنگارنگ، ممکن است اتفاقاتی رخ دهد و این مختص خوابگاه‌های دانشجویی نیست. بخش مهم این قضیه به خانواده‌ها ونحوه‌تربیت فرزندان آنها بر می‌گردد و مشکلات از آنجا به درون خوابگاه‌ها می‌آید. بنابراین اخلاق خوب و بد در این اماکن ریشه در رفتار فرد در خانواده و‌تربیت او دارد و هرچه قدر هم که مسئولان به کیفیت خوابگاه‌ها و ارائه سرویس‌های آن بپردازند اما از یک حدی بیشتر نمی‌توانند رفتار دانشجویان را در برخورد و تعامل با یکدیگرعوض کنند. این مسئله نشان می‌دهد که خوابگاه‌ها و اعضایی که در آن زندگی می‌کنند را باید همزمان اصلاح کرد و به حل مشکلات ریشه‌ای آنها پرداخت.
مشکلات اجتماعی و روانی زندگی خوابگاهی از منظر یک آسیب‌شناس
دکتر امیرمحمود حریرچی آسیب شناس واستاد دانشگاه علامه طباطبایی درباره زندگی در خوابگاه گفته است: دانشجویان مستقر در خوابگاه نسبت به دانشجویانی که در کنار خانواده زندگی می‌کنند بیشتر دچار اختلالات روانی و افسردگی می‌شوند، یکی از مسائل مهم زندگی در خوابگاه نبودن حریم خصوصی است. داشتن خلوت و آرامش امروزه یک نیاز طبیعی است. اما به دلیل کمبود امکانات و حجم زیاد دانشجویان، آنها مجبورند داخل خوابگاه‌هایی با بیش از 4 یا 6 تخت اسکان بگیرند و این باعث به‌وجود آمدن مشکلات به خصوص در دختران می‌شود. آسیب‌های روانی که در دانشگاه رخ می‌دهد با وجود زندگی در خوابگاه افزایش پیدا می‌کند. چون محیطی که دانشجو در آن زندگی می‌کند محیطی است که افراد با شرایط متفاوت در کنار هم هستند و می‌توانند تاثیرات زیادی را روی هم بگذارند. از لحاظ روانی در دانشجویان خوابگاه افسردگی بیشتر دیده می‌شود و از نظر اجتماعی به دلیل ایجاد روابط محکم و اشتراک منابع در محیط‌های مشترک این دانشجویان بیشتر از دیگر دانشجویان آسیب می‌بینند. یکی از راهکارهای کمتر آسیب‌دیدن دانشجویان آموزش مهارت‌های زندگی و زندگی خوابگاهی است.
وی همچنین با تاکید بر لزوم حضور مشاور در خوابگاه‌ها گفت: در صورتی که مشاوری در خوابگاه‌ها مستقر باشد کمتر شاهد افت تحصیلی دانشجویان خواهیم بود. باید شرایط مناسبی ساخته شود که خوابگاه فقط محل خواب دانشجویان نباشد. امکانات ورزشی، سالن مطالعه و حتی در خوابگاه‌های بزرگ نمایندگی کانون‌های فرهنگی دانشگاه‌ها باید وجود و حضور داشته باشند. مشکلات تغذیه به خصوص در پسران و استاندارد نبودن خوابگاه‌ها از مشکلات مهم و جدی دانشجویان خوابگاهی است مسائلی مثل زندگی در خوابگاه استیجاری که ساختمان آن به منظور خوابگاه ساخته نشده باعث ایجاد دغدغه در دانشجویان می‌شود، پتانسیل کار را پایین می‌آورد درنتیجه نمی‌تواند کمکی به جامعه کند. خیرین باید فکر کنند که ساخت خوابگاه هم کار خیر و خداپسندانه‌ای است. باید تلاش کرد تا امکانات یک زندگی مناسب در خوابگاه ساخته شود. باید روی این مساله سرمایه‌گذاری کنند مانند زمانی که به خیرین برای ساخت خوابگاه وام داده می‌شد. خوابگاه در صورتی که ساماندهی و درست مدیریت شود می‌تواند خانواده‌ای بزرگ باشد خانواده‌ای که در کمترین شرایط تعاملات در آن بیشتر است و دانشجویان به یکدیگر کمک می‌کنند.
