سکته‌های خاموش قلبی

تحریریه ماهنامه دنیای سلامت

«سکته خاموش» اصطلاحی است که پزشکان برای سکته قلبی در بیماران دیابتی به کار می‌برند. لابد می‌دانید که سکته قلبی یکی از عوارض بیماری دیابت است. 

رابطه‌ میان دیابت و قلب 
دیابت یک عامل خطر مهم برای بیماری قلبی- عروقی به شمار می‌رود. قلب یک فرد دیابتی، یک قلب آسیب‌پذیر و در واقع یک کاسه ترک‌خورده است که هر لحظه ممکن است بشکند. هنوز هم شایع‌ترین علت مرگ در بیماران مبتلا به دیابت، سکته‌های قلبی است.

دو عامل افزایش سن و فشار خون بالا، قلب را آسیب‌پذیرتر می‌کنند. تصلب شرائین (سخت‌ شدن رگ‌ها)، که نتیجه دو عامل فوق و در عین حال مسبب فشار خون است، از عوارض اصلی دیابت می‌باشد. سکته‌های قلبی به نوبه خود دیابت را تشدید می‌کنند و یک دور باطل، بین دیابت و سکته قلبی برقرار می‌شود. 

تفاوت سکته قلبی در افراد دیابتی
سکته قلبی در بیماران مبتلا به دیابت از نوع بدون درد است. «سکته قلبی خاموش»، گاهی به سرعت به نارسایی قلبی (بطن چپ) منجر می‌شود و فرد بدون اینکه دردی احساس کند، می‌میرد. بنابراین اطرافیان بیمار تصور می‌کنند قلب او سالم بوده و به علت دیگری فوت کرده است!

پس در بیماران مبتلا به دیابت نباید منتظر درد شدید قلب برای تشخیص سکته قلبی بود بلکه قلب این بیماران همیشه باید به طور منظم و دوره‌ای بررسی شود. یک بیمار دیابتی نوع 2 همواره در معرض سکته قلبی بدون درد است. اساسا درد، پدیده خوبی است! زیرا بیمار را متوجه بیماری خود می‌کند.

درد موهبت است نه مصیبت! البته منظور این نیست که ما دائما باید درد بکشیم! منظور این است که درد مانند زنگ خطر است و ما را خبر می‌کند. ضمناً افراد مسن، اصولا از نظر احساس درد و یا تب و سایر واکنش‌ها ضعیف هستند و در دیابت، ضعیف‌تر.

عدم احساس درد در بیماران قلبی دیابتی
در بیماران دیابتی اعصاب خودکار قلب دچار اختلال می‌شود. گرفتاری اعصاب خودکار می‌تواند به ناتوانی جنسی هم منجر شود که غیرقابل برگشت است. همچنین می‌تواند در حرکات عادی مری و روده اختلال ایجاد کند و موجب اسهال‌های شدید و مقاوم شود. سکته قلبی بدون درد، عارضه مبهم گرفتاری اعصاب است. 

راهکارهای جلوگیری از عوارض قلبی 
عوامل خطر را باید از بین برد. این عوامل عبارتند از: چاقی، سیگار، پرفشاری خون، افزایش چربی بد خون و بی‌تحرکی. آرامش روحی و پرهیز از اضطراب‌ها و استرس‌ها نقش عمده‌ای در پیشگیری دارند. کنترل دقیق قندخون مهم‌ترین عاملی است که یک بیمار مبتلا به دیابت باید همیشه آن را مدنظر داشته باشد؛ وگرنه چهره خشن این بیماری نمایان می‌شود.

چهره خشن دیابت، یعنی قطع پا و صندلی چرخدار؛ یعنی سکته‌های قلبی مرگبار؛ یعنی نابینایی، یعنی ناتوانی جنسی غیرقابل برگشت؛ یعنی دستگاه دیالیز و نارسایی مزمن کلیه.

کاهش خطر سکته قلبی و نابینایی
بیش از 200 میلیون نفر در جهان، به دیابت مبتلا هستند و تا سال 2025 این رقم ممکن است از 400 میلیون تجاوز کند. بیشتر این بیماران یک زندگی عادی دارند و عمر طبیعی می‌کنند. 

این افراد، افرادی منظم و منضبط هستند که قند خون خود را کنترل می‌کنند، داروی خود را مرتب مصرف می‌کنند، حداقل سالی یک بار، معاینه چشم می‌شوند، وزن خود را در حد مطلوب نگه می‌دارند و چاق نمی‌شوند، از ورزش کردن و پیاده‌روی غفلت نمی‌کنند، فشار خون خود را به طور منظم تحت کنترل دارند، سیگار نمی‌‌کشند، از تغذیه غلط پرهیز می‌کنند و بالاخره، حرص و جوش نمی‌خورند و استرس‌ها را حتی‌المقدور از خود دور می‌کنند و لذا یک زندگی عادی و عمر طبیعی دارند و از مواهب زندگی مثل دیگران لذت می‌برند. این است آن چهره ملایم و قابل قبول دیابت.