راز بازگشت رنو ۵

رنو 5 پس از سروصدایی که در دنیا کرد بالاخره در سال 1355 شمسی توسط شرکت سایپا وارد ایران شد و از سال 1356 شمسی، مونتاژ آن در دو نوع سه درب و 5 درب آغاز شد. قیمت تقریبی این خودرو به نقل از مجله ماشین در آن زمان، حدود 27 الی 30 هزار تومان بوده که با توجه به پایه حقوق 1200 تومانی یک کارمند تا حدی توجیه‌پذیر است. بااین حال در اواخر سال 1364 شمسی، نسل دوم رنو 5 توسط شرکت سازنده روانه بازارهای جهانی شد ولی شرکت سایپا به‌جای مونتاژ این نسخه، تنها به تغییر داشبورد و سپر جلوی نسل اول این خودرو اکتفا کرد. با این حال در اواخر دهه 50 و اوایل دهه 60با توجه به توقف واردات خودرو و همچنین کمبود عرضه و افزایش تقاضا در نهایت رنو5 همراه با دیگر محصولات داخلی به روش قرعه‌کشی عرضه شد که همین امر قیمت این خودروی فرانسوی را دو نرخی کرد به‌طوری‌که قیمت دولتی رنو 5 در اوایل دهه شصت حدود 70 هزار تومان و بهای آزاد آن هم حول‌وحوش 140 الی 150 هزار تومان بود که البته این مبلغ هیچ‌گاه ثابت نماند.

در سال 1376 شمسی، خط تولید رنو 5 توسط شرکت پارس‌خودرو خریداری و متعاقب آن پروسه داخلی‌سازی این خودروی فرانسوی آغاز شد؛ به‌طوری‌که پارس خودرو در ابتدا نام این خودرو را از رنو 5 به «سپند» تغییر داد و اولین نمونه از آن نیز با نام سپند 1 روانه بازار شد. طی سال‌های بعدی، نسخه‌های اصلاح شده سپند به نام‌های سپند 2 و نیز جوانان روانه بازار شد. اما در شرایطی که پارس خودرو در همان دوران به‌دنبال خودکفایی و ساخت مدل‌های متفاوت بر نسل اول رنو5 بود در فرانسه، نسل دوم از مدار تولید خارج شد. در نهایت PK به بازار آمد که معجونی از بدنه رنو 5 و پلت فرم پراید بود.تولید خودروی پی کی در سال 1386 برای همیشه متوقف شد و پرونده رنو5 پس از گذشت 30 سال فراز و نشیب برای همیشه در ایران بسته شد. مرور ظهور این خودروی پرخاطره در رنو فرانسه نیز خالی از لطف نیست.

  بازگشت مدرن پی‌کی

در سال 1972 خودرویی به جهان معرفی شد که استانداردهای دوستداران خودرو را به کلی تغییر داد. رنو 5، نه تنها انقلابی در طراحی ایجاد کرد بلکه به آمریکایی‌ها نیز نشان داد خودروی اروپایی می‌تواند در عین زیبایی، ارزان قیمت نیز باشد. شاید در نگاه اول طراحی رنو5 حاصل سال‌ها کار تحقیقاتی مهندسان به نظر بیاید اما در واقع این محصول، فرزند ناخواسته ذهن خلاق مردی است که بر روی طراحی یک کامپکت کوچک کار می‌کرد و در تلاش بود مخاطبان آن را دوست داشته باشند و در عین حال مقرون به صرفه نیز باشد. رنو5 برای سال‌ها خودروی محبوب در جهان بود، حالا اما با گذشت سال‌ها، این خودرو از آشیانه خود خارج و در برابر دوربین‌های عکاسی دنیای خودرو قرار گرفته تا بخت خود را این بار با طراحی‌ای مدرن‌تر و سوختی پاکیزه‌تر بیازماید. آنچه مشخص است کمپانی رنو نقش برجسته‌ای در نوسازی خودروسازی داخلی فرانسه پس از جنگ جهانی دوم داشت. به‌رغم رقابت داخلی میان پژو و سیتروئن در آن دوران، رنو با معرفی CK4 در سال 1947 وارد نبرد با غول‌های خودروسازی شد. این مدل از کیفیت خوبی برخوردار بود، نگهداری آسان و قیمت پایین آن برای خانواده متوسط فرانسوی، ایده آل بود، در نتیجه به مدت 14سال، نخستین انتخاب فرانسوی‌ها برای خودرو باقی ماند و یک میلیون نسخه از آن به فروش رفت. کمپانی رنو به طراحی مدل‌های لوکسی چون Dauphine و Colarele نیز روی آورد اما در اواخر دهه 50میلادی طراحی آنها منسوخ شد. یکی از نقدهایی که به خودروهای رنو می‌شد، قرار گرفتن موتور در قسمت عقب بود که این ایراد در سال 1961 با معرفی رنو 4 برطرف شد. این نسل از خودروهای رنو همچون خودروهای فورد مدل T، بیتل فولکس واگن و فیات 500 در رده خودروهای مدرن فرانسوی قرار گرفت. دهه 60میلادی اما سلیقه خودروسواران تغییر کرد و جوانان ترجیح می‌دانند خودرویی سوار شوند که با لباسی که می‌پوشند و سبک موسیقی‌ای که گوش می‌دهند، تناسب داشته باشد؛ این به معنای پایان عصر طلایی رنو 4 بود. طراح جوان خوش ذوق این کمپانی- میشل بو - در اوقات فراغت خود تصاویری از خودروهایی که گمان می‌کرد روزی در جهان تولید می‌شوند را نقاشی می‌کرد، نقاشی‌هایی که نتیجه آن، تولد رنو5 بود. در ماه می‌1967 جزئیات این طراحی مشخص و مورد استقبال مقامات کمپانی قرار گرفت و به سرعت نمونه اولیه آن تولید شد. تولید این نسل از خودرو به اولویت شماره یک رنو تبدیل و در تنها 8هفته عملیاتی شد. این مدل برخلاف غالب خودروهای اروپایی که به تقلید از مدل‌های آمریکایی بسیار پرزرق و برق بودند، بسیار مدرن و به عبارتی فراتر از زمانه خود بود. میشل بو طراحی که کمپانی رنو را به جهان معرفی کرد اما هرگز محصول خود، رنو5 را ندید و در اواخر دهه 60 بر اثر سرطان درگذشت. کمپانی رنو برای صرفه‌جویی در هزینه‌های خود قطعات زیادی همچون سری موتور و فضای داخلی را از رنو 4 به عاریه گرفت. با آغاز فروش این نسل از رنو در سال 1972 موجی از استقبال به سوی این کمپانی روانه شد. رنو5 علاوه‌بر کاربردی بودن، سرگرم‌کننده بود و به لطف یدک کش جلو، در سرعت‌های بالا نیز باثبات بود. بحران نفتی اوایل دهه 70میلادی، سبب بحران مالی برای اروپایی‌ها شده بود و رنو5 با قیمت پایین‌خود همچنان در بازار یکه‌تازی می‌کرد. با این وجود رنو برای ادامه حیات خود در بازار نیاز داشت تا علاوه‌بر قیمت پایین، جذابیت بیشتری نیز برای خود تعریف کند. در نتیجه به‌سرعت مدل اسپورت رنو5 را روانه بازار کرد و 9 کشور اروپایی از این مدل سفارش دادند. در این مدل، قدرت موتور به 108 اسب‌بخار افزایش یافت و تنها در 9ثانیه به سرعت 100کیلومتر در ساعت می‌رسید. اکنون وقت آن بود که رنو، پس از تسخیر اروپا راهی آمریکا شود. ترکش‌های بحران نفت، خریدار آمریکایی را نیز به سوی خرید خودروهای ارزان و کوچک سوق داده بود و رنو با همکاری شرکت آمریکایی AMC نیز خودرویی را با نام LeCar به آمریکا معرفی کرد.  اما رنو5 با ورود به آمریکا به رقیب بالقوه هوندا و فولکس‌واگن مبدل شد. مدل آمریکایی رنو5 گرچه در مصرف سوخت بسیار بهینه بود اما به دلیل رعایت نکردن استانداردهای جدید ایمنی در آمریکای‌شمالی فروش چندانی نداشت و در سال 1980 بی سر و صدا تعطیل شد. تا اوایل دهه 80میلادی این مدل از رنو همچنان در اروپا فروش خوبی داشت و گرچه کنار گذاشتن آن برای کمپانی رنو چندان خوشایند نبود اما این کارخانه خودروسازی برای دورنماندن از عرصه رقابت با سایر خودروسازان گریزی جز معرفی نسل‌های بعدی رنو نداشت و در سال 1984 نسل دوم خودروهای خود را روانه بازار کرد. این کمپانی که با رنو5 به شهرت رسید برای سال‌ها در رده شرکت‌های بزرگ خودروسازی قرار گرفت.  کمپانی فرانسوی رنو بعد از ده‌ها موفقیت در خودروسازی، در سال 2018 با بحران مالی روبه‌رو شد و راه‌‌حلی جز اعمال تغییرات راهبردی پیش‌روی خود نداشت.

بحران شیوع کرونا و کم‌رونقی بازارهای خودرو در سال 2020 نیز به این بحران افزود و رنو ناچار به اخذ وام 5میلیارد دلاری از دولت فرانسه و اخراج بیش از 15هزار کارمند خود شد. این برنامه جدید کمپانی که با نام «روولوشن» معرفی شده، بناست تا سال 2025، هفت خودرو برقی به بازار معرفی و عرضه کند تا رنو به برند خود، رنگ و لعابی دیگر بخشد. در این استراتژی جدید، رنو به‌جای افزایش سهم خود در بازار، در پی بالا بردن سودآوری است و در این مسیر ظرفیت تولید خود را کاهش داده و از هزینه‌های تولید خود خواهد کاست.

 رنو، اکنون دست به دامان نوستالژی شده تا بحران را به سوی موفقیت سوق دهد و در این مسیر چه خودرویی مناسب‌تر از رنو5. چهارده سال صدرنشینی رنو5 در بازار خودرو فرانسه و اقبال به این خودرو در بسیاری از کشورها از جمله ایران، سبب شده تا این خودرو در سبد انتخابی این کمپانی برای ورود به دوران جدیدش باشد. رنو5 یکی از موفق‌ترین خودروهای فرانسه بود که در سال‌های 1972 تا 1996 بالغ بر 5/ 5 میلیون دستگاه از آن روانه بازار شد و ساخت آن تا سال 1386 نیز در ایران ادامه داشت و با نام پی‌کی شناخته می‌شود. حالا رنو5 بناست با تکیه بر طراحی‌های کلاسیک خود، دوباره به خیابان‌ها برگردد، این بار اما مدرن‌تر. رنو اعلام کرده که بازگشت نسخه الکتریکی رنو5، سمبل تحول این شرکت در پنج سال آینده خواهد بود.  رنو پارسال برنامه‌ای برای کاهش دو میلیارد یورویی در هزینه‌هایش آغاز کرد و همچنین اعلام کرد این کاهش هزینه‌ها را تا سال 2025 پنجاه درصد افزایش داده و به سه میلیارد یورو خواهد رساند. همچنین در این مسیر تقسیم وظایف کارخانه‌های زیرمجموعه گروه تغییر خواهد کرد تا مدل‌های آنها با یکدیگر رقابت نکنند. ژیل ویدال، مدیر طراحی رنو درخصوص طراحی مدرن رنو5 می‌گوید که هدفش یادآوری خاطرات گذشته و ترکیب آن با تکنولوژی روز جهان بوده است. حالا این محصول جاودان از رنو، در حالی قرار است با یک بازطراحی کامل به‌صورت الکتریکی به جنگ تسلا مدل3، پژو208 e و هوندا E برود که طراحان نسل جدید همچنان از ایده‌های میشل‌بو فقید در ساخت نسخه 2022 آن سود می‌برند. هدف از این کار، فروش رنو5 برقی در بازه قیمتی 20 تا 30 هزار دلار است. رنو یک ایده قدیمی را از صندوقچه خود بیرون کشیده تا مشتریان طبقه متوسط و پایین اروپا را جذب لوزی فرانسوی کند. کاری که نسل اول رنو5 آن را در حد کمال انجام داد و الماس بلانکورت را به مهم‌ترین بازیگر بازار سوپرمینی‌ها تبدیل کرد.