معنی سروصداهای بدن؛ وزوز گوش، غرغر شکم، بنگ بنگ سر و...

فرادید؛ شما احتمالاً یک زندگی آرام می‌خواهید، اما بدن‌تان نظر دیگری دارد؛ او تمام روز صدای قار‌وقور، تق‌تق و وزوز می‌دهد. برخی اوقات این صدا‌ها می‌توانند نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای باشند. در این مقاله برخی از علل سرو‌صدا‌های بدن را مرور می‌کنیم:

 

هر غذایی که می‌خوریم باید از یک روده 8‌متری عبور کند. برای اینکه عبور غذا راحت‌تر صورت بگیرد، دیواره‌های دستگاه گوارش فشرده می‌شود. بنابراین، آن صدای غرغری که بعد از خوردن غذا می‌شنوید و در پزشکی به آن بوربوریگموس گفته می‌شود، ناشی از عبور غذا، مایع و گاز از روده در طول فرایند هضم است.

پروفسور کولین ریس، از دانشگاه نیوکاسل، می‌گوید: «در نقطه اتصال روده کوچک و بزرگ که به عنوان دریچه ایلئوسکال شناخته می‌شود، این فرایند پرسرو‌صداتر است. این دریچه باز می‌شود تا غذای هضم‌شده اجازه عبور پیدا کند.»

غرغر در هنگام گرسنگی هم شنیده می‌شود. مغز سیگنال‌هایی به شکم می‌فرستد تا برای غذا خوردن آماده شود. صدا می‌تواند ناشی از ترکیب شدن اسید معده - که برای هضم غذا ترشح می‌شود – با هوای معده خالی باشد. اگر به همراه غرغر علائم دیگری مانند نفخ، درد شکمی یا تغییراتی در اجابت مزاج دارید با پزشک خود مشورت کنید، زیرا این علائم ممکن است نشانه سندروم روده تحریک‌پذیر باشد.

در حدود 7‌میلیون نفر تینیتوس – وزوز یا زنگ دائمی در گوش‌ها – را تجربه می‌کنند. پروفسور سیمون لوید، یک مشاور گوش، می‌گوید: «تینیتوس با بالا رفتن سن شایع‌تر می‌شود و درحالیکه در برخی موارد می‌تواند با از دست دادن شنوایی ایجاد شود، در موارد دیگر هیچ علتی ندارد و به این وضعیت صدای وزو ناشناخته یا تینیتوسِ ایدیوپاتیک گفته می‌شود.

او توضیح می‌دهد: «وزوز ناشناخته ناشی از مشکل ساختاری نیست. این صدا توسط مغز ایجاد می‌شود.» به‌طور کلی، تینیتوس – اگرچه آزاردهنده است – نگران‌کننده نیست. اما، اگر تینیتوس شکل صد‌های منظم و ریتمیک به خود بگیرد و حالت نبضی داشته باشد – چیزی مانند ضربان قلب – بهتر است جدی‌تر گرفته شود.

 

این حالت  صدای وزوزِ گوش نبضی نامیده می‌شود که ناشی از مشکلی در رگ‌های خونی است. پروفسور لوید می‌گوید: «این صدا ناشی از تنگ شدن رگ‌های کاروتید [رگ‌هایی که خون غنی از اکسیژن را به سر می‌برند]به دلیل رسوب پلاک‌های چربی است.»

این عارضه باعث می‌شود که جریان خون به دلیل عبور از مسیر باریک‌تر متلاطم شود و همانطور که یک رودخانه آرام در برخورد با آبشار یا شیب تند صدا ایجاد می‌کند، خون نیز در عبور از مسیر‌های باریک صدا تولید می‌کند. اگر صدا‌های نبضی در گوشتان می‌شنوید با پزشک خود مشورت کنید. شاید لازم باشد با وارد کردن استنت (لوله توری) در رگ‌ها آن‌ها را باز کنند.

پروفسور لوید می‌گوید: «سوت کشیدنِ بینی اغلب به دلیل رسوب مخاط است که در هوای سرد شکل می‌گیرد و باعث می‌شود جریان هوا غیرطبیعی شود.» سوت بینی همچنین می‌تواند ناشی از جراحت، جراحی، عفونت یا استفاده زیاد از افشانه‌های استروئیدی باشد که در تیغه بینی – دیواره غضروفی و استخوانی‌ای که دو سوراخ بینی را از هم جدا می‌کند – پارگی ایجاد کرده است.

دستگاه رطوبت‌زدا یا افشانه‌های نمکی می‌توانند داخل بینی را نرم و مرطوب نگه دارند. ممکن است برخی از افراد به جراحی نیاز داشته باشند تا سوراخی که در تیغه ایجاد شده با استفاده از پروتز مسدود شود.

پریدن از خواب با شنیدن صدای بلند در سر نشانه‌ای از سندروم انفجار سر – ادراک غیرطبیعی از صدا – است. نظریه‌های متعددی درباره علل این پدیده وجود دارد که شامل تشنج خفیف، میگرن، استرس یا حرکت بخش‌هایی از گوش است.

دکتر اندی داوسون، متخصص سردرد از کینگز کالج لندن، می‌گوید: «سندروم انفجار سر بخشی از میگرن است.» او می‌افزاید: «جای نگرانی نیست مگر اینکه این بدترین سردردی باشد که تاکنون تجربه کرده‌اید و در عرض نیم‌ساعت یا بعد از مصرف دارو هم رفع نشود.»  اگر چنین بود باید فوری به پزشک مراجعه کنید، چون احتمال پارگی رگ‌های خونی یا خونریزی مغزی وجود دارد.

صدای چرق‌چرق در شانه وقتیکه دستتان را به سمت چیزی دراز می‌کنید نگران‌کننده نیست. پروفسور تونی کوچهار، مشاور ارتوپدی از بیمارستان بریج در لندن، می‌گوید: «مفاصل مانند لولا‌های درهم است. در اطراف مفاصل روغن‌های طبیعی وجود دارد و با حرکت کردن حباب‌هایی در این روغن ایجاد می‌شود و بعد این حباب‌های مترکد. صدای تق‌تق یا ترکیدن ناشی از آن است. اما اگر هر زمانی که حرکت می‌کنید این صدا‌ها را می‌شنوید یا علاوه بر صدا درد هم احساس می‌کنید باید به پزشک مراجعه کنید.»

به‌طور مشابه، صدای چرق‌چرقی که در هنگام خم کردن زانو‌ها می‌شنوید نیز مشکل خاصی نیست. این صدا که به کرپیتوس معروف است ناشی از حباب‌های هوا در مایع زلالیه (سینوویال) یا همان مایعی است که باعث روغن‌کاری مفاصل می‌شود.

دکتر جیمی آرباتنات، از دانشگاه بیرمنگام، می‌گوید: «اما اگر زانو دردناک است باید به پزشک مراجعه کنید. ممکن است درد ناشی از پارگی در مینیسک – یک قطعه دیسک‌مانندِ غضروفی که نقش ضربه‌گیر بین استخوان ران و درشت‌نی را ایفا می‌کند – باشد. برخی از پارگی‌ها خودبه‌خود درمان می‌شوند و برخی بعد از فیزیوتراپی بهبود پیدا می‌کنند، اما در بعضی موارد نیاز به جراحی وجود دارد.

صدای تق‌تق فک در هنگام جویدن آدامس یا خمیازه رخ می‌دهد و ممکن است دردناک باشد. لوک کاسکارینی، مشاور جراحی سر و گردن، می‌گوید: «این صدا معمولاً به این دلیل است که دیسک‌های غضروفی که به عنوان بالشتک‌های استخوان‌های فک عمل می‌کنند، در نتیجه جویدن یا آسیا کردنِ افراطی از جایشان در می‌روند و وقتی فک باز می‌شود سر جایشان بر می‌گردند.»

محافظ دندان یا ورزش‌هایی که عضلات اطراف فک را تقویت کند می‌تواند مفید باشد. برای کسانی که از درد شدید رنج می‌برند، یک جراحی 20 دقیقه‌ای می‌تواند کمک‌کننده باشد.

دندان قروچه یا ساییدن دندان‌ها به هم یکی از صدا‌های رایج است. دکتر کاسکارینی، می‌گوید: «این صدا ناشی از ساییده شدنِ مینای دندان به یکدیگر است. بسیاری از افراد در خواب دندان‌هایشان را به هم می‌سایند.»

استرس، خواب آشفته، دندانِ افتاده یا گاز گرفتنِ غیرطبیعی می‌تواند باعث فک‌درد، سردرد و ساییده شدنِ دندان‌ها شود. دندان‌پزشک ممکن است یک محافظ دندان به شما بدهد و به شما توصیه کند عوامل برهم‌زننده خواب مانند سیگار، الکل و کافئین را ترک کنید.

آروغ زدن به علت بلعیدن هوای زیادی رخ می‌دهد. وقتی هوایی که گیرافتاده از مری یا لوله غذا آزاد می‌شود، باعث می‌شود صدای آروغ ایجاد شود. سو‌هاضمه یا برگشت اسید معده – وقتی که اسید به سمت گلو حرکت می‌کند - می‌تواند باعث آروغ زدن شود. پروفسور ریس می‌گوید: «افراد ممکن است برای کم کردن احساس سوزش ناشی از برگشت اسید، هوا بلعیده باشند.»

نفخ شکم وقتی رخ می‌دهد که بدن از گاز‌هایی که در طول فرایند هضم رخ داده خلاص می‌شود. پروفسور ریس می‌گوید: «گاز‌ها زمانی ایجاد می‌شود که باکتری در معده تخمیر می‌شود.» یک فرد به طور معمول 5 تا 15 بار باد معده را در روز خالی می‌کند. این اتفاق معمولاً بی‌ضرر است، اما اگر به همراه خروج باد معده، درد شکمی، آروغ، اسهال یا یبوست نیز وجود دارد باید با پزشک مشورت کنید. این علائم ممکن است ناشی از سندروم روده تحریک‌پذیر، تورم روده یا آلرژی غذایی باشد.

اگر با انسداد تنفس یا خروپف ناگ‌های از خواب می‌پرید ممکن است دچار وقفه تنفسی یا آپنه‌خواب باشید. وقفه تنفسی وقتی رخ می‌دهد که مجاری تنفسی در اثر ریزش ماهیچه‌های اطراف لوله هوا باریک می‌شود و در تنفس اختلال ایجاد می‌کند.

دکتر مایکل اوکو، مشاور گوش و حلق و بینی از بیمارستان یونایتد لینکلنشایر، می‌گوید: «بدن یک پاسخ فوری می‌دهد که علت صدای وقفه تنفسی هم همین است.»