سلفی در مریخ

فرادید؛ مریخ‌نورد کنجکاوی (به انگلیسی: Curiosity) خودرو مریخ‌نورد است که هم‌اکنون در گودال گیل نزدیکی خط استوا مریخ، در حال کاوش است. مأموریت این کاوشگر یافتن اثر یا آثار حیات در مریخ به وسیلهٔ آنالیز شیمیایی مواد موجود در خاک و سنگ‌های مریخ است.

به گزارش فرادید؛ برنامهٔ این کاوشگر برای حداقل دو سال فعالیت بر روی سطح مریخ طرح ریزی شده است و انتظار می‌رود که در این بازهٔ زمانی ده‌ها نمونه خاکبرداری شده از سطح یا سنگ‌های گودال گیل را آنالیز کند و تا پایان ماموریت اولیه، کاوشگر احتمالاً از مقدار کمی به دامنهٔ کوه شارپ صعود خواهد کرد.

اگرچه مریخ‌نورد رباتیک «کنجکاوی» (Curiosity) ناسا بیشتر به کاوش و مطالعات علمی در سیاره‌ی سرخ مشغول است و خیلی به دنبال سلفی گرفتن نیست، اما گاهی هم با عکس‌هایی که از خود می‌گیرد هوادارانش را ذوق‌زده می‌کند و حالا تازه‌ترین تصویر از خود را با پس‌زمینه‌ای از منطقه‌ «ماری انینگ» به اشتراک گذاشته است.

 

کاوشگر کنجکاوی که حالا بیش از هشت سال را در میان تپه‌های مریخ می‌گذراند، با سلفی تازه‌اش که ابعاد کامل آن در پایگاه مأموریت‌های مریخ ناسا دردسترس است، فعالیت خود را در مکانی به نام «ماری انینگ» (Mary Anning) نمایش می‌دهد. این منطقه به نام یک دیرینه‌شناس انگلیسی قرن 19 میلادی نام گرفته است که در آن زمان، کشف فسیل‌های خزندگان دریایی توسط او تا چندین نسل، به دلیل جنسیت و طبقه‌ی اجتماعی‌اش نادیده گرفته شده بود.

مریخ‌نورد کنجکاوی از ماه جولای (آخر تیر) در این محل است و نمونه‌هایی از مریخ را توسط مته‌ی خود جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل کرده است. سلفی تازه‌ی آن که از 59 عکس به‌هم پیوسته تشکیل شده است، در 25 اکتبر سال 2020 (4 آبان 1399) و در حالی که این کاوشگر در روز مریخی 2922 مأموریت قرار داشت، ثبت شده است.

دانشمندان تیم مأموریت کنجکاوی به دلیل پتانسیل بالای این منطقه در روشن کردن جزئیات مربوط به محیط باستانی مریخ، نامگذاری آن به نام «ماری انینگ» را مناسب می‌دانند. کنجکاوی با استفاده از مته‌ی سنگ در انتهای بازوی رباتیک خود، از سه سوراخ حفاری به نام‌های «ماری انینگ»، «ماری انینگ 3» و «گروکن» نمونه‌برداری کرده است. «گروکن» بر مبنای نام صخره‌هایی در جزایر شلتند اسکاتلند نامگذاری شده است.

این دانشمند رباتیک برای گسترش کاوش مولکول‌های آلی (یا کربن) در سنگ‌های باستانی مریخ آزمایش‌های پیشرفته‌ای را با این نمونه‌ها انجام داده است. از زمان دست‌یابی به دهانه‌ی گیل در سال 2012، کنجکاوی در حال صعود به کوه شارپ برای جست‌وجوی شرایطی است که ممکن است روزی بتوانند از حیات پشتیبانی کنند. کاوشگر کنجکاوی همچنین تصاویری را از پدیده‌های آب‌وهوایی مریخ به زمین ارسال کرده است.

این مریخ‌نورد سال گذشته منطقه‌ای از کوه شارپ به نام «گلن توریدن» (Glen Torridon) را کاوش کرد که احتمالا میلیارد‌ها سال پیش دارای دریاپه‌ها و جویبار‌هایی بوده است. دانشمندان گمان می‌کنند به همین دلیل است که غلظت بالایی از مواد معدنی شامل رس و مولکول‌های آلی در آنجا کشف شده است.

ماه‌ها طول خواهد کشید تا تیم مأموریت بتواند شیمی و مواد معدنی موجود در نمونه‌های سایت ماری انینگ را تفسیر کند. در همین حال دانشمندان و مهندسان که در هنگام شیوع همه‌گیری کرونا به‌عنوان احتیاط ایمنی، فعالیت‌های خود را به صورت دورکاری پیش می‌برند، کنجکاوی را به ادامه‌ی صعود خود به کوه شارپ هدایت کرده‌اند. هدف بعدی این کاوشگر لایه‌ای از سنگ مملو از سولفات است که در نقاط بالاتر کوه قرار دارد و این تیم امیدوار است که در اوایل سال 2021 به آن برسد. این درحالی است که مریخ‌نورد پشتکار هم حدود سه ماه دیگر به سیاره‌ی سرخ خواهد رسید.
این کاوشگر در تاریخ 26 نوامبر 2011 توسط ناسا، سازمان فضایی آمریکا به مقصد مریخ پرتاب شد و حدود 8 ماه بعد در 6 اوت 2012 بر روی سطح این سیاره فرود آمد. ماموریت این مریخ نورد جستجو برای یافتن نشانه‌های حیات در سیاره سرخ است. [11]کاوشگر ناسا سفری 56.3 میلیون کیلومتری را برای رسیدن به مریخ پیموده‌است. پیش از فرود موفقیت‌آمیز این کاوشگر، نگرانی‌های زیادی در این باره وجود داشت، به گونه‌ای که به مرحله فرود آن هفت دقیقه وحشت نام داده بودند. [12]کنجکاوی در گودال گیل در کانون تپه‌ای عظیم فرود آمد. دلیل انتخاب این گودال برای فرود کاوشگر وجود رسوباتی در آن است که بر اثر وجود آب زیاد شکل گرفته است. آنچه به کنجکاوی اجازه می‌دهد تا شواهدی از وجود نخستین ذرات اساسی در حیات میکروبی را بیابد.

مدیر برنامه و پرواز (flight director) کنجکاوی، بابک فردوسی مهندس ایرانی آمریکایی ناسا بود.

فرود مریخ‌نورد کنجکاوی، یکی از دشوارترین عملیات فرود فضایی و پیروزی بزرگی برای مهندسان ناسا به شمار می‌رود، این فرود به علت جو نازک مریخ، خطرات بسیاری داشت، اما با استفاده از چتر و راکت‌های پرتابی و بازو‌های فضایی سرعت آن از حدود 22 هزار کیلومتر در ساعت آنقدر کاهش یافت که توانست با موفقیت بر سطح مریخ بنشیند. از 14 فضاپیمای بدون سرنشینی که تا کنون از این مرکز فضانوردی به مریخ فرستاده شده، تنها 6 فروند با موفقیت بر سطح آن نشسته‌اند. ناسا برای انجام این ماموریت، حدود 1/9 میلیارد یورو هزینه کرده‌است. زمان ارسال فرمان‌های زمینی کنترل به کنجکاوی، 14 دقیقه به‌طول می‌انجامد. در این مدت، این ربات هوشمند به‌طور خودکار عمل می‌کند.

این کاوشگر پیچیده‌ترین کاوشگری است که سازمان فضایی آمریکا، ناسا، به سیاره سرخ (مریخ) فرستاده است. این خودروی شش-چرخه که 2٫9 متر طول و ارتفاعی به اندازه قد یک انسان معمولی و 900 کیلوگرم وزن دارد، می‌تواند بر روی سطح سیاره حرکت کند که حدود چند ده متر در روز است و از موانعی تا ارتفاع 75 سانتیمتر بالا رود و دارای یک باتری پلوتونیوم است که به آن اجازه می‌دهد تا بیش از ده سال به حرکت ادامه دهد؛ که برای بازدید از همه کفِ دهانه و حتی صعود به قله کوه شارپ در مریخ زمانی کافی است.

این وسیله که مجهز به انواع تجهیزات علمی است، می‌تواند از خاک نمونه برداری کند و سنگ‌ها را سوراخ کند. یک بازوی روباتیک، نمونه‌ها را برای آنالیز ترکیب شیمیایی به آزمایشگاه درون وسیله منتقل می‌کند