تحریریه پزشک امروز
سنکوپ فقدان گذرای هوشیاری است که به دلیل کاهش جریان خون مغز رخ می‌دهد. سنکوپ با کلاپس وضعیتی و بهبود خودبه خودی همراه است. ممکن است به طور ناگهانی و بدون اخطار قبلی رخ دهد و یا قبل از آن علایم پیش از سنکوپ روی دهند، نظیر سیاهی رفتن چشم‌ها، ضعف، تهوع، تاری دید، وزوز گوش، یا تعریق. غش (faintnes) عبارت است علایم پیش درآمدی که قبل از فقدان هوشیاری در سنکوپ رخ می‌دهند. بیماری که دچار سنکوپ شده است، رنگ پریده به نظر می‌رسد، نبض ضعیف، سریع یا نامنظمی دارد و تنفس وی ممکن است تقریبا قابل درک نباشد؛ حرکات گذرای میوکلونیک یا کلونیک ممکن است، رخ دهند. اگر بیمار را در وضعیت افقی قرار دهند و خونرسانی مغز برقرار شود، بهبود هوشیاری به سرعت روی خواهد داد.
نحوه رویکرد به بیمار سنکوپ
علت سنکوپ ممکن است فقط در زمان بروز آن معلوم باشد و وقتی بیمار توسط پزشک دیده می‌شود، سرنخ‌های ناچیزی وجود داشته باشد (و یا اصلا سرنخی وجود نداشته باشد). ابتدا باید عللی را در نظر گرفت که نشان‌دهنده عوامل زمینه‌ای وخیم هستند؛ از جمله اینها می‌توان به خونریزی داخلی حجیم یا انفارکتوس میوکارد (ممکن است بدون درد باشند) و آریتمی‌های قلبی اشاره کرد.
در افراد سالمند، غش ناگهانی بدون علت واضح باید شک به بلوک قلبی کامل یا یک تاکی آریتمی را برانگیزد، حتی اگر تمام یافته‌ها در هنگام معاینه بیمار منفی باشند. از بین رفتن هوشیاری در وضعیت خاص، مثلا در حین خونگیری یا ادرار کردن، حاکی از یک ناهنجاری خوش‌خیم در تون عروقی است. وضعیت بیمار در هنگام بروز حمله سنکوپ مهم است؛ سنکوپی که در وضعیت خوابیده به پشت رخ می‌دهد، احتمالا وازووگال نیست و ممکن است ناشی از آریتمی یا تشنج باشد. داروها را باید مدنظر داشت، از جمله داروهای غیرنسخه‌ای یا مکمل‌های تقویتی و باید توجه خاصی به تغییرات اخیر در مصرف آنها مبذول داشت. علایم ناتوانی جنسی، اشکال در دفع مدفوع و ادرار، اختلال تعریق و غیرطبیعی بودن معاینه نورولوژیک، احتمال یک علت نوروژنیک اولیه را مطرح می‌کنند.
سبب‌شناسی
کاهش گذرای جریان خون مغز معمولا به دلیل یکی از این سه مکانیسم عمومی رخ می‌دهد: اختلالات تون عروقی یا حجم خون نظیر سنکوپ وازوواگال و افت وضعیتی فشار خون، اختلالات قلبی- عروقی نظیر آریتمی‌های قلبی، یا بیماری عروق مغز که شیوع کمتری دارد اینکه سنکوپ علت چند عاملی داشته باشد نادر نیست.
سنکوپ نوروکاردیوژنیک (وازوواگال و ازودپرسور): عبارت است از حالت شایع غش که افراد طبیعی آن را تجربه کرده‌اند و مسوول تقریبا نیمی از تمام حملات سنکوپ است. اکثرا راجعه است و عواملی که ممکن است بروز آن را تحریک کنند، عبارت‌اند از محیط‌های گرم یا پر ازدحام، الکل، خستگی، درد، گرسنگی، ایستادن به مدت طولانی، یا وضعیت‌های پراسترس.
افت وضعیتی (ارتواستاتیک) فشار خون: بیمار به دنبال بلند شدن ناگهانی از حالت درازکش یا هنگام ایستادن دچار هیپوتانسیون وضعیتی (ارتواستاتیک) می‌شود. علت سنکوپ در 30 درصد از سالمندان است؛ مصرف داروهای متعدد فشار خون یا ضدافسردگی غالبا در ایجاد آن نقش دارد؛ تغییر شرایط فیزیکی نیز ممکن است نقش داشته باشد. همچنین همراه با اختلالات دستگاه عصبی اتونوم، چه از نوع محیطی (دیابت، تغذیه‌ای، یا آمیلوئید) و یا از نوع مرکزی (آتروفی دستگاه‌های متعدد، بیماری پارکینسون) رخ می‌دهد. بعضی از موارد آن ایدیوپاتیک هستند...
برای خواندن بخش دوم - مروری بر سنکوپ و غــش - اینجا کلیک کنید.
