باشگاه خبرنگاران : بالاخره پس از آمد و شدهای فراوان، اردوگاه اصلاح طلبی توانست نهادی برای اجماع اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم برای خود دست و پا کرده و خیال خود را راحت کند که شاید وحدتی برای گزینه نهایی در پیش باشد.
نهادی که پس از مشخص شدن اعضایش حرف و حدیث‌های بسیاری به وجود آورد و بسیاری از بزرگان اصلاحات را به واکنش وا داشت؛ عده ای متعجب از این انتخاب‌ها و عده ای هم راضی از این انتخاب‌های که صورت گرفت. نکته جالب در این نهاد اجماع‌ساز و وحدت ساز این بود که خیلی از اصلاح‌طلبان حتی روی خود این نهاد اجماع‌ساز اجماع و وحدت نداشتند!
فرج کمیجانی رئیس دوره‌ایی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات و دبیرکل مجمع فرهنگیان ایران اسلامی، در خصوص نهاد اجماع ساز جبهه اصلاح طلبان اظهار کرد: ما اصلاح طلبان علی رغم همه موانع هنوز هم تنها راه تغییرات تدریجی و آرام در جامعه را از طریق صندوق‌های رای امکان پذیر می‌دانیم لذا أراده تمامی أحزاب اصلاح طلب بر مشارکت فعال در انتخابات در صورت وجود کاندیدای اختصاصی اصلاح طلبان است. اصلاح طلبان با هدف تحقق و عملیاتی شدن مشارکت حداکثری، بدنبال نهایی کردن نهاد اجماع ساز اصلاح طلبان با مشارکت فکری، عملی و اجرایی 31 حزب دارای مجوز از وزارت کشور هستند. قرار بر این بود که برای تقویت و فراگیری این نهاد اجماع ساز تعدادی از شخصیت‌های ملی دارای مقبولیت فراگیر اجتماعی جریان اصلاحات را به عنوان عضو در این نهاد اجماع ساز جدید دعوت کنیم تا این نهاد اجماع ساز در حوزه‌های مختلف فعالیت ها، سیاستگذاری و انتخاباتی، جایگزین هر دو نهاد قبلی یعنی شورای سیاستگذاری و شورای هماهنگی شود.
ظاهرا ملاک و معیار‌های مصوب برای حضور در نهاد اجماع‌ساز اصلاح‌طلبان عبارت بودند از شخصیت ملی فراگیر، ترجیحا غیرحزبی، مسئولیت پذیر، خوشنام، دارای حسن شهرت اخلاقی و سلامت مالی، دارای شرایط جسمی مناسب و تحمل و حوصله و علاقه مندی به حضور و صرف وقت در نهاد اجماع ساز.
حال اینکه جزئیات و علت تاسیس این نهاد که به «نهاد اجماع ساز» مشهور است چیست و پس از آن تکلیف سایر نهادهای اصلاحات نظیر شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان و شورای هماهنگی اصلاح طلبان چه خواهد شد موضوعاتی است که برای یافتن پاسخ آن به سراغ یکی از فعالان اصلاح طلب یعنی علی صوفی وزیر تعاون دولت اصلاحات و دبیر کل حزب پیشرو اصلاحات رفته‌ایم.
اجماع سازی در طول انتخابات مختلف اولویت ما بوده است
باشگاه خبرنگاران جوان: باسلام؛ لطفا درباره علت و کاربرد نهاد اجماع ساز اصلاح طلبان توضیح دهید.
صوفی: ما در طول سال‌های 92 تا 98 تجربه‌ای را به دست آوردیم . البته رویکردی که از سال 92 تا 96 داشتیم با رویکرد سال 98 متفاوت بوده است، اما در مجموع در یک نقطه اشتراک نظر وجود داشت و موفق شدیم که یک استراتژی واحدی را در طول این مدت پیش ببریم و آن هم اجماع سازی در طول انتخابات مختلف بود، زیرا موفق شدیم از تکثر نامزدها و لیست‌های انتخاباتی به نام اصلاح طلبان جلوگیری کنیم و وحدت ساز باشیم.
باشگاه خبرنگاران جوان: ممکن است درباره جزئیات این موضوع بیشتر توضیح دهید؟
صوفی: به سبب شکستی که اصلاح طلبان در انتخابات سال 84 تجربه کردند و همچنین اتفاقاتی که در سال 88 برای اصلاحات پیش آمد اصلاح طلبان نتوانستند در انتخابات فعالیتی داشته باشند، اما از سال 92 تصمیم بر این شد که به عرصه انتخابات وارد شوند و سعی کنند تا جلوی این روند مدیریتی در کشور را بگیرند؛ از همین رو نیز در سال 92 بین حسن روحانی و محمدرضا عارف بر روی حجت‌الاسلام و المسلمین روحانی اجماع صورت گرفت، اگر چه آن زمان هنوز نهادی به نام نهاد اجماع ساز شکل نگرفته بود، اما در اصل موضوع اجماع اصلاح طلبان بر روی یک نامزد واحد و جلوگیری از تکثر نامزدها به نام اصلاح طلبان در آنجا کلید خورد و این موضوع توسط رئیس دولت اصلاحات، شورای مشورتی او و سایر اصلاح طلبان پذیرفته و با فداکاری محمدرضا عارف به پیروزی اصلاح طلبان در انتخابات منجر شد.
قرار شد نهادهای مختلف اصلاح طلبان ادغام شوند
از سال 94 سعی بر این شد که نهادهای مختلفی که در جریان اصلاحات وجود دارند و اگر چه هر کدام در انتخابات موثر هستند، اما در عرض یکدیگر کار می‌کنند و ممکن است باعث ضربه به اجماع اصلاح طلبان شود به یک نهاد واحد تبدیل شوند؛ از همین رو نیز از سوی احزاب یعنی شورای هماهنگی جبهه اصلاح طلبان از رئیس دولت اصلاحات درخواست شد و او هم شورای راهبردی انتخابات خود را به این نهاد متصل کرد و در نهایت مجموعه‌ای تحت عنوان شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان شکل گرفت که منجر به صدور لیست‌های واحد انتخاباتی شد و پیروزی چشم گیری هم در انتخابات مجلس دهم به خصوص در تهران به دست آورد؛ بنابراین تجربه موفقی از این نظر داشتیم.
اما انتخابات‌های بعدی هم پیش رو بود و طبعا هر نهادی هر چقدر عملکرد موفقی هم داشته باشد؛ عاری از ضعف نیست و باید ضعف‌هایش برطرف شده و تکمیل شود، از همین رو نیز شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان دوم برای انتخابات 96 ریاست جمهوری و شورای شهر تشکیل شد که برای انتخابات ریاست جمهوری روی نامزدی روحانی اجماع کرد و در آنجا تشتت و تفرقه‌ای وجود نداشت و اسحاق جهانگیری هم از همان ابتدا پذیرفته بود که به نفع روحانی کنار بکشد و همین اقدام هم انجام شد، اما در انتخابات شورای شهر اجماعی حاصل نشد، البته لیستی ارائه شد به عنوان لیست اصلاح طلبان، اما این لیست مقبول اصلاح طلبان نبود و اختلافات بسیاری هم بر سر همین لیست انتخاباتی شورای شهر به وجود آمد که هنوز هم باقی است، بنابراین شورای عالی سیاستگذاری دوم در راستای وظیفه خود یعنی بستن یک لیست حداکثری موفق نبود و صرفا توانست یک لیست حداقلی را ارائه کند. در حالی که می‌توانست یک لیست حداکثری با وجود نامزد‌های حداکثری از این جریان ارائه دهد، اما به سبب رقابت‌های داخلی در این زمینه موفق نشد، اما در هرحال برای انتخابات 98 باید خود را آماده می‌کرد.
بگذریم از اینکه ما در دوران روحانی علیرغم اینکه در انتخابات پیروز شدیم، اما نگرانی‌های بسیاری هم داشتیم که هیچ یک انتزاعی نبوده و جنبه واقعی داشته است و برخی عکس العمل‌هایی که دولت تذبیر و امید از خود نشان داد و آشفتگی که در بازار سرمایه، قیمت‌ها بروز کرد نوید این را می‌داد که اصلاح طلبان نتوانستد روحانی را کنترل کنند و وی نه تنها عملکرد قابل قبولی از خود بر جا نگذاشت؛ بلکه اساسا به مردم و اصلاح طلبان پشت کرده است که این دستاورد بدی برای ما بود.
بنابراین در انتخابات شورای شهر این مشکل به وجود آمد و اگرچه در انتخابات ریاست جمهوری ما پیروز شده بودیم، ولی متاسفانه در ادامه کار اصلاح طلبان نتوانستند مردم را از انتخاب خود راضی نگه دارند و در اینجا نیاز به یک تغییر رویکرد بود.
اصلاحات دیگر بدون قید و شرط در انتخابات شرکت نخواهد کرد
باشگاه خبرنگاران جوان: تغییر رویکرد اصلاح طلبان در انتخابات چگونه بود؟
صوفی: تغییر رویکرد اصلاح طلبان در این بود که آنها دیگر بدون قید و شرط در انتخابات شرکت نخواهند کرد و از نامزد غیر اصلاح طلب نیز حمایتی نخواهند داشت؛ از همین رو نیز شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان در انتخابات سال 98 و در انتخابات مجلس شورای اسلامی، با صدور بیانیه‌ای عدم امکان ارائه لیست به دلیل رد صلاحیت‌های گسترده چهره‌های شاخص اصلاح طلب را اعلام کرده و از این موضوع گذشت.
بعد از این انتخابات؛ شورای عالی سیاستگذاری دچار یک تشتت شد؛ چرا که از یک سو رئیسش و از سوی دیگر نائب رئیسش استعفا دادند و جلسه‌ای هم برگزار نکرد، البته درست است که با شرایط کرونایی مواجه بودیم، اما به هرحال نتیجه این شد که نمی‌توان به آن شورای عالی سیاستگذاری تکیه کرد.
با این حال بدون نهاد اجماع ساز هم نمی‌توانستیم در انتخابات شرکت کنیم و سرانجام اصلاح طلبان با تکیه بر عملکرد همین شورای عالی سیاستگذاری توانستند نامزد و لیست واحد ارائه دهند؛ حال اینکه کیفتش چه بود و چرا بماند، اما وجود نهاد اجماع ساز برای ورود به انتخابات یک ضرورت عینی بود که نمی‌توان از آن گذشت؛ از همین رو طی نشست‌هایی که احزاب در شورای هماهنگی جبهه اصلاح طلبان با یکدیگر داشتند و در کمیته سیاسی بحث‌های زیادی شد و در نهایت ساختار اجماع ساز که از سه ضلع احزاب؛ اشخاص تاثیرگذار ملی و سید محمد خاتمی بود به رسمیت شناخته شد و به تصویب رسید.
وجود نهاد اجماع‌ساز را برای ورود به انتخابات ضروری می‌دانیم
باشگاه خبرنگاران جوان: تکلیف دو نهاد دیگر در جریان اصلاح طلب چه خواهد شد؟
صوفی: وزارت کشور یک نامه‌ای نوشته بود و این اشکال را مطرح کرده بود که احزاب نمی‌توانند در دو جبهه فعال باشند؛ بنابراین الان که دو جبهه یکی شورای عالی و دیگری شورای هماهنگی اصلاح طلبان تشکیل شده است و برخی احزاب در هر دو حضور دارند باید تکلیف خود را روشن می‌کردند.
برای اینکه همه این مسائل حل شود ما این نهاد را تشکیل دادیم؛ کمااینکه تشکیل یک جبهه قانونی ممنوعیتی هم ندارد یعنی فرایندش این است که ما خودمان تصمیم بگیریم تا یک جبهه را تشکیل دهیم و فرایندش را طی کرده و صرفا به وزارت کشور اعلام کنیم. این موضوع در قانون آمده و باعث می‌شود که دو نهاد قبلی یعنی شورای عالی سیاستگذاری و شورای هماهنگی اصلاح طلبان دیگر نتوانند به فعالیت خود ادامه دهند؛ بنابراین تصمیم بر این شد که با مشارکت همه احزاب عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاح طلبان که قبلا برخی از آنها در شورای عالی بودند و بعد خارج شدند یا از همان ابتدا خارج شدند این بار به نام همه احزاب اصلاح طلبی که عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاح طلبان بودند جبهه جدیدی در نظر گرفته و ساز و کار آن هم تعریف شود که این فرایند تا الان تقریبا تکمیل شده و با اعلام به وزارت کشور به زودی جلسه آن هم تشکیل خواهد شد.
پس با توجه به این مسیری که ما طی کردیم و نتیجه مثبتی که از نهاد اجنماع ساز گرفتیم وجود این نهاد را برای ورود به انتخابات ضروری می‌دانیم و در غیر اینصورت قطعا آسیب خواهیم دید و ریسک انتخاباتی ما به شدت بالا خواهد رفت.
باشگاه خبرنگاران جوان: پس شورای عالی اصلاح طلبان دیگر فعالیتی نخواهد داشت؟
صوفی: بله فعالیتی ندارد، زیرا اصلا وزارت کشور فعالیت آن نمی‌پذیرد؛ الان باید این احزاب عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاح طلبان که می‌خواهند درخواست اعلام جبهه جدید به وزارت کشور داشته باشند در کنار یک برگه‌ای که برای تاسیس جبهه جدید امضا می‌کنند دو برگه دیگر را هم امضا کنند تا دو نهاد قبلی منحل شوند، یعنی درخواست انحلال دو نهاد دیگر را امضا کنند.
عارف و موسوی لاری خودشان نخواستند که در نهاد اجماع‌ساز حضور پیدا کنند
باشگاه خبرنگاران جوان: علت نبود محمدرضا عارف در نهاد اجماع‌ساز اصلاحات چیست؟
صوفی: محمدرضا عارف و برخی از افراد نظیر موسوی لاری خودشان نخواستند که در این نهاد حضور پیدا کنند، به این دلیل که قبلا خودشان در شورای عالی عضو بودند و از شورای عالی استعفا داده بودند، به خصوص اینکه عارف هم قصد نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده را دارد و طبیعی است که نهاد اجماع ساز باید روی نامزد‌های اصلاح طلب بحث کند و بین آنها داوری کرده و یک نفر را انتخاب کند؛ پس حضور محمدرضا عارف در شورای عالی نمی‌تواند مثبت باشد؛ پس درخواست عارف این بود که حضور نداشته باشند؛ البته کمیته 9 نفره او را برای عضویت در نظر گرفتند، اما قرار بود از خود آن فرد هم استعلام شود که آیا تمایل به حضور دارد یا خیر و آیا حضور فعال خواهد داشت یا خیر.
