به گزارش مشرق، در عملیات خیبر، هنگامی‌که رزمندگان دلیر ایرانی که متأثر از پیام رهبر محبوبشان حضرت امام (ره) که قبل از عملیات فرموده بود: «شما در نهایت پیروزید، اما لازمه آن حسین وار جنگیدن است»، شجاعانه در نبردی نابرابر از مناطق متصرفاتی عملیات در جزایر جنوبی و شمالی مجنون دفاع می‌کردند، نظامیان عراقی که مستأصل از پاتک‌های سنگین و بی‌شمار خود شده بودند، با مشاوره مستشاران جنگ‌های نوین آمریکایی، روسی، انگلیسی و... از صبح 6 اسفند 1362 هم‌زمان با بمباران‌های بسیار شدید با استفاده از سلاح‌های متعارف، به بمباران بسیار گسترده و بی‌سابقه شیمیایی روی آوردند.
این جنگ شیمیایی غافلگیرانه به‌قصد انتقام از رزمندگان ازجان‌گذشته ایران که مقابل پاتک‌ها و بمباران‌های دشمن مردانه مقاومت می‌کردند، انجام گرفت. دشمن بعثی، هر روز صبح تا ساعتی پس از طلوع آفتاب و هنگام عصر تا غروب آفتاب، در چند نوبت، سراسر جبهه‌ها و خطوط پشتیبانی را بمباران شیمیایی می‌کرد.
عراق در عملیات خیبر با اجرای حدود یکصد حمله شیمیایی، نزدیک به 1000 بمب و راکت حامل عوامل شیمیایی و بیش از 3000 گلوله توپ شیمیایی علیه مواضع ایران شلیک کرد.
شورای امنیت سازمان ملل که از ابتدای جنگ تا این زمان در خصوص اعتراضات کتبی جمهوری اسلامی در قبال حملات شیمیایی محدود عراقی‌ها واکنشی نشان نداده بود، این بار و پس از اعتراض رسمی ایران، هیئتی را برای بررسی استفاده عراق از سلاح شیمیایی علیه رزمندگان ایرانی اعزام کرد.
پس از دریافت گزارش هیئت اعزامی به ایران و بعد از پیگیری‌های ایران در خصوص جنایت رژیم بعثی در استفاده وسیع از سلاح و بمب شیمیایی علیه رزمندگان ایران در عملیات خیبر، بیانیه‌ای توسط شورای امنیت سازمان ملل صادر شد.
در این بیانیه بدون نام بردن از کشور استفاده‌کننده از سلاح شیمیایی، صرفاً استفاده از این سلاح محکوم شده بود. درحالی‌که در گزارش هیئت اعزامی، استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی علیه ایران تائید شده بود. اما به دلیل اعمال‌نفوذ آمریکا و هم‌پیمانان آمریکا، در این بیانیه از کشور عراق به‌عنوان متجاوز و به‌کارگیرنده سلاح، ذکری به میان نیامد.
صدور بیانیه 30 مارس 1984 (10 فروردین 1363) شورای امنیت را می‌توان چراغ سبز این شورا به حکومت عراق قلمداد کرد. پیام روشن این بیانیه، بی‌توجهی به مقررات بین‌المللی و خواسته‌های به‌حق ایران مبنی بر محکومیت و تنبیه کشور به‌کاربرنده سلاح‌های کشتارجمعی و ممنوعه شیمیایی و نشانه بی‌اعتنایی سازمان ملل به جنایات جنگی صدام بود.
این بیانیه حصول اطمینانی بود برای جنایتکاران عراق که استفاده آنان از چنین تسلیحاتی مجاز و محکومیتی در پی نخواهد داشت. این آغاز فاجعه‌ای بود که تا پایان جنگ تحمیلی دامنگیر رزمندگان ایران به‌ویژه در عملیات‌هایی همچون بدر در سال 1363 و والفجر هشت در سال 1364 شد و از سال 1366 علاوه بر رزمندگان، غیرنظامیان و شهروندان ایران را در برگرفت و آنان را قربانی جانب‌داری شورای امنیت از حکومت عراق و عدم قاطعیت آن با صدور بیانیه‌ای بی‌خاصیت، به‌جای قطع‌نامه‌ای با ضمانت اجرایی کرد.
فجایع انسانی نظیر فاجعه یکشنبه سیاه با حمله شیمیایی به مردم بی‌پناه سردشت در 7 تیر 1366، فاجعه حلبچه در جمعه سیاه 28 اسفند 1366 که طی آن بیش از 5000 نفر کشته و 7000 نفر مجروح شدند، کشتار بی‌رحمانه زنان و کودکان در «دیره» و «زرده» در 31 تیر 1367 و شیخ عثمان «اشنویه» در 11 مرداد 1367 همگی محصول این جانب‌داری و بی‌تفاوتی سازمان ملل در خصوص جنایت جنگی رژیم بعثی در عملیات خیبر بود.
در این سال‌ها حجم به‌کارگیری سلاح‌های شیمیایی توسط رژیم بعثی به حدی رسید که پزشکان و کادر درمان برای معالجه انبوه بیماران و مصدومان شیمیایی به اماکن غیر بیمارستانی و درمانی همچون ورزشگاه‌ها و... پناه می‌بردند که در یک مورداستفاده از فضای استادیوم 12000 نفری آزادی تهران حکایت از عمق فاجعه داشت.
یکی از نکات قابل‌توجه این است که آثار شوم این جنایت‌ها و کاربرد سلاح‌های کشتارجمعی نه‌تنها تاکنون، بلکه سالیان سال بر نسل‌های آتی باقی خواهد ماند.
منابع:
- فصلنامه نگین ایران شماره 43، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تهران، زمستان 1391
- فصلنامه نگین ایران شماره 7، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تهران، زمستان 1382
- باقری، محمدرضا، تاریخ شفاهی دفاع مقدس، (طبیب زندان دولتو)، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تهران، چاپ اول، 1399.
*مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس
