پان پراگ (۱)

تحریریه پزشک امروز

پان پراگ، ماده مخدری است که به تازگی در غالب آدامس وارد ایران شده است. پان پراگ، راجا، تایتانیک، ناس خارجی، پان پاکستان، پان عربی، ویتامین، ملوان زبل، پان اسفناج وگوتکا.

هنوز داستان مصیبت و بدبختی‌های اکستازی که هزاران معتاد مافنگی روی دست خانواده‌ها گذاشت، به آخر نرسیده بود که چند ماه پیش، سر و کله یک مخدر توهم‌زای دیگر در بازار ایران و به ویژه در مناطق شرقی پیدا شد؛ مخدری که این بار در بسته‌های شکیل با عکس‌های هنرپیشه‌های خوش‌تیپ هندی و پاکستانی به عنوان آدامس، پاستیل و پودرهایی با طعم نعنا و خوشبوکننده دهان وارد شده است.

پان پراگ چیست؟

استفاده از پان، ریشه در فرهنگ هندی دارد. هندیها معمولا این ماده را به عنوان نشانه‌ای از مهمان‌نوازی برای مهمانان خود می‌‌آورند. علاوه بر این، به دانه درخت بتل در زبان اردو، سوپاری (supari) یا چاآلیا نیز گفته می‌‌شود شیوع مصرف این محصولات جویدنی ـ به ویژه چاآلیا و گوتکا ـ در بین جوانان پاکستانی به سرعت رو به افزایش است. این ماده در فرهنگ و سنت مردم هند به عنوان یک ماده خوشبوکننده و تمیزکننده دندان‌ها استفاده می‌‌شود.

چهارمین روانگردان جهان 

پان که در کشورهای اندونزی، مالزی، فیلیپین، چین، تایوان، کامبوج، ویتنام، لائوس، هند و پاکستان قرن‌هاست به عنوان یک ماده نشئگی‌آور و در عین حال خوشبوکننده دهان مصرف می‌‌شود، چهارمین ماده پرمصرف جهان پس از تنباکو، الکل و کافئین است که حداقل 10درصد جمعیت دنیا در کشورهای آسیای جنوب شرقی- به ویژه هند و پاکستان - این ماده را مصرف می‌‌کنند.

تحقیقات صورت گرفته در هند، پاکستان و نپال نشان می‌‌دهد که در حال حاضر بین 20 تا 40 درصد از جمعیت جوان این کشورها از این مواد استفاده می‌‌کنند. تحقیقی که از سوی یک مرکز تحقیقاتی در دانشگاه پزشکی کراچی صورت گرفت، نشان داد که 40 درصد از جمعیت کراچی، حداقل یک بار یکی از محصولات جویدنی درخت بتل را مصرف کرده‌اند.

پان، همان ناس خودمانی

آدامس‌ها و خوشبوکننده‌های پان پراگ ـ هرچند این بار با نام قلمبه‌، سلمبه‌ای وارد شده‌اند ـ ترکیبی شبیه همان مخدر ناس دارند؛ مخدر کثیفی که مرزنشینان شرق ایران و خراسانی‌ها و ساکنان قسمت‌هایی از آذربایجان، آن را ـ که از افغانستان، پاکستان و هند وارد می‌‌شود ـ خیلی خوب می‌‌شناسند. ناس یکی از کثیف‌ترین و تهوع‌آورترین موادی است که در دسته مخدرهای توهم‌زا قرار می‌‌گیرد و هرچند پلیس کشورهای مختلف آن را مخدری مانند سیگار محسوب می‌‌کند و داشتن آن جرم محسوب نمی‌شود، اما این ماده به خاطر نوع استفاده آن، مواد سازنده‌اش و نوع مصرف‌کنندگانش، در ایران یکی از مفلوکترین و تو سری خورده‌ترین مخدرها به حساب می‌‌آید.

این ماده که تا همین چند سال قبل در بسته‌های پلاستیکی درب و داغان، شبیه حنا، وارد ایران می‌‌شد، از برگ درختی به نام بتل به دست می‌‌آید که در اندونزی، مالزی، فیلیپین، چین، تایوان، کامبوج، ویتنام، لائوس، هند و پاکستان می‌‌روید. برگ‌هاى آن را اگر تازه باشد، می‌‌جوند ولی معمول‌ترین شیوه مصرف آن استفاده از خشک کرده آن است.

افغان‌ها برگ‌های خشک شده درخت بتل را می‌‌کوبند، سپس آن را با کمی خاک سیگار و آهک قاتی کرده و با انگشت زیر لثه می‌گذارند، پس از چند دقیقه مکیدن هم تفاله آن را بیرون می‌اندازند.

پان پراگ، کلاغی که قناری شد

پان (paan) یا پان‌پراگ، چند وقتی است بصورت آدامس‌ و خوشبوکننده‌ از مرزهای شرقی کشور وارد شده و با قیمتی بین 50  تا 300 ‌تومان به فروش می‌‌رسد، با توجه به قیمت پایین و این‌که به‌ عنوان خوشبوکننده دهان یا آدامس و پاستیل خوشمزه عرضه می‌شود، خیلی راحت می‌توان آن را از دستفروشی‌ها و حتی دکه‌های روزنامه فروشی آن مناطق خرید و متاسفانه بیشترین مشتریان آن خردسالان و کودکان می‌باشند بنابراین خودتان میزان خطر آن را حدس بزنید.

خوشبوکننده‌هایی برای دهان!!!

قاچاقچیان دانه‌های قرمز و درشت درخت بتل را در برگ درخت پیچیده و تنباکو، آهک، خاکستر، ادویه‌جات معطر، ساخارین و مقدار زیادی اسانس و افزودنی‌های غیرمجاز را به این این مخلوط اضافه می‌کنند و سپس به صورت آدامس‌ها و پاستیل‌های جذاب در مغازه‌ها توضیع می‌کنند.

البته تحقیقاتی که روی آدامس‌ها و خوشبوکننده‌های دهان پان در سیستان و بلوچستان انجام شده، نشان می‌‌دهد در 11 نوع از آنها برای افزایش اثرات توهم‌زایی آن مقداری هم مواد مخدر دیگر نیز  اضافه شده است و حتی در برخی موارد، کربنات منیزیم، ارسنیک و سرب نیز مشاهده شده است دلیلی که مصرف‌کنندگان پان را به سمت آن می‌‌کشد، احساس گرمی، سرخوشی موقت، سبکی سر، گیجی و شادی کاذبی است که پس از مصرف آن دست می‌‌دهد، اما این ماده توهم‌‌زا، آنقدر ویران‌کننده است که مضراتش را نمی‌شود شمرد.

نیکوتین پان پراگ به سرعت از طریق مخاط دهان جذب شده و باعث بدرنگی دندان‌ها و تخریب لثه‌ها می‌‌شود. علاوه بر آن، مصرف این ماده، زمینه‌ساز بروز سرطان‌های دهان، حنجره و لثه می‌‌شود. آمارها نشان می‌‌دهد کشور هندوستان به دلیل مصرف زیاد مردم آن از این ماده، مقام دوم سرطان دهان را در دنیا دارد.

معضل بعدی

 اما این تمام ماجرا نیست؛ پان پراگ علاوه بر اینها، اثرات مضری روی دستگاه تنفسی و قلب و عروق مصرف‌کننده دارد و با خاصیت توهم‌زایی ان موجب اختلال در فعالیت سلول‌های مغزی فرد می‌شود. علاوه بر این، با توجه به این‌که ناس و پان پراگ ترشح  بزاق دهان را زیاد می‌کنند، مصرف‌کننده مجبور به تخلیه مکرر این ترشحات یا همان تف کردن می‌شود که این خود موجب گسترش بیماری‌های عفونی مثل سل و هپاتیت می‌شود...

برای خواندن بخش دوم- پان پراگ- اینجا کلیک کنید.