نظر مقامات ایرانی در مورد آزادسازی منابع
در دویست و ششمین جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت که روز سه‌شنبه به ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رئیس‌جمهور تشکیل شد، رئیس کل بانک مرکزی گزارشی از مذاکرت اخیر خود و توافق‌های به‌دست آمده با نمایندگان کشورهای کره جنوبی، ژاپن، عراق و عمان درخصوص نحوه استفاده از منابع بانک مرکزی در این کشورها ارائه کرد. رئیس‌جمهور با اشاره به گزارش رئیس کل بانک مرکزی از توافق انجام شده با کشورهای کره جنوبی، ژاپن، عراق و عمان درخصوص آزادسازی منابع ارزی ایران گفت: اکنون شاهد طلیعه‌های امیدبخش شکست دشمن در جنگ تحمیلی اقتصادی و ناکارآمدی تحریم‌ها هستیم و مقاومت حداکثری مردم در برابر این جنگ تمام‌عیار دشمن به ثمر نشسته است. روحانی افزود: از جمله این ثمرات آزادسازی منابع ارزی به ناحق و غیر قانونی بلوکه شده ایران است که بی‌تردید گشایش‌هایی را در فضای اقتصادی کشور فراهم می‌کند.
اظهارنظر سخنگو
ربیعی سخنگوی دولت نیز به این خبرها واکنش داد. او در مورد جلسه صبح دیروز ستاد هماهنگی اقتصادی بیان کرد: رئیس کل بانک مرکزی در این ستاد، گزارشی از توافقات انجام گرفته با نمایندگان کشورهای کره جنوبی و ژاپن درخصوص نحوه استفاده از منابع بانک مرکزی در این کشورها ارائه کرد. به گفته ربیعی به‌نظر می‌رسد در گام اول در حد یک میلیارد دلار از منابع ارزی بانک مرکزی ایران در اختیار ما قرار خواهد گرفت. مذاکراتی نیز با کشورهای عراق و عمان داشته‌اند که بتوانند از منابع بانک مرکزی برای تامین نیازهای اساسی و ضروری کشور مثل کالاهای اساسی، نهاده‌های کشاورزی، دارو و تجهیزات پزشکی استفاده کنند. بر اساس سخنان ربیعی سخنگوی دولت از حدود 7 میلیارد دلار از منابعی که در کره جنوبی در این سه سال مسدود شده است، در حال حاضر صرفا یک میلیارد دلار آن توافق شده که به ایران بازگردد. در این بین مذاکره با کشورهای عراق و عمان برای آزادسازی منابع ایرانی متوجه تامین کالاهای اساسی خواهد بود و آن طور که به‌نظر می‌رسد قرار نیست در آینده نزدیک منابع ایران در کشورهای همسایه به‌صورت نقدی در اختیار ایران قرار بگیرد.
نگاه طرف کره‌ای به توافق با ایران
در همین حین توجه به نگاه طرف کره‌ای به اعلام این خبر نیز حائز اهمیت خواهد بود. به گزارش خبرگزاری فارس وزارت خارجه کره‌جنوبی در بیانیه‌ای گفت دارایی‌های مسدود شده ایران بعد از رایزنی با آمریکا آزاد خواهند شد. خبرگزاری یونهاپ کره جنوبی نوشته این بیانیه بعد از آن صادر شده که ایران ادعا کرده با سئول بر سر نحوه انتقال و استفاده از منابع مالی مسدود شده خود به توافق رسیده است. ایران دوشنبه اعلام کرد که این توافق در جریان دیدار میان عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران و رو جئونگ-هیون، سفیر کره جنوبی در ایران حاصل شده است. یونهاپ نوشته ایران در هفته‌های گذشته از سئول خواسته حدود 7 میلیارد دلار از دارایی‌های این کشور که به دلیل تحریم‌های آمریکا در دو بانک کره جنوبی مسدود شده آزاد شوند. در بیانیه وزارت خارجه کره جنوبی، بدون اشاره به جزئیات بیشتر آمده است: «دولت ما درباره روش‌های استفاده از این دارایی‌ها با ایران گفت‌وگو کرده و طرف ایرانی رضایت خودش را درباره پیشنهادهای مطرح‌شده از طرف ما ابراز کرد.» در ادامه این بیانیه آمده است: «رفع انسداد این دارایی‌ها از طریق رایزنی با کشورهای مرتبط از جمله ایالات‌متحده صورت خواهد گرفت.»
چند هفته قبل‌تر یک مقام وزارت خارجه کره جنوبی گفته بود گفت‌وگوها با آمریکا برای پرداخت بدهی ایران به سازمان ملل از طریق اموال بلوکه‌شده ایران به مراحل نهایی رسیده است. چند ماه قبل اتاق بازرگانی ایران رقم این پول که در دو بانک کره جنوبی نگهداری می‌شوند را 8 میلیارد و 500 هزار دلار اعلام کرده بود. مقام‌های ایران پیش‌تر گفته‌اند سئول علاوه بر خودداری از آزادسازی این منابع مالی بابت نگهداری آنها پول هم مطالبه کرده است. پیش از این نیز منبعی در کره جنوبی به خبرگزاری یونهاپ گفته بود که ایران با تاکید بر لزوم آزادسازی پول‌های بلوکه شده، خواستار استفاده از یک میلیارد دلار از این پول‌ها برای خرید تجهیزات پزشکی شده است.
گام دوم آزادسازی ارزی
در دو روز گذشته با انتشار خبر آزادسازی دارایی‌های ایران در کره جنوبی بحث بر سر اینکه دسترسی ایران به منابعش در کره جنوبی و بقیه کشورها تا چه حد خواهد بود و چه تاثیری بر بازارها خواهد داشت همچنان به قوت خود باقیست. به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی آزادسازی منابع مسدودشده در عراق و عمان گام دوم در این زمینه است. اگر ایران بتواند در آینده‌ای نزدیک به منابع ارزی خود در خارج از کشور دسترسی داشته باشد می‌تواند ابتکار عمل را در این بازار در دست گرفته و جلوی نوسان‌های کوتاه‌مدت را در این بازار بگیرد. در این بین با آزادسازی منابع ایران در خارج می‌توان نتیجه گرفت که ایران بتواند تا حدی از کسری بودجه در سال آینده جلوگیری کند. ایران حدود 40 میلیارد دلار در بانک‌های بزرگ کشورهای مختلف منابع مسدود شده دارد. در این بین چین 20 میلیارد دلار از منابع مسدودی ایران را در اختیار دارد، کره جنوبی 5/ 8 میلیارد دلار و هند 7 میلیارد دلار را در اختیار دارد. آزادسازی این حجم از پول‌های بلوکه شده نیازمند دیپلماسی قوی با طرف‌های خارجی است. انتظار می‌رود در سال آتی کسری بودجه به 30 درصد نیز برسد و اگر دولت بخواهد خلأ موجود بین درآمدها و هزینه‌های بودجه را به شکل غیرتورمی پر کند، بانک مرکزی باید بتواند به منابع ارزی خود در خارج از کشور دسترسی داشته باشد. در این بین برای تسهیل مراودات بانکی با دنیا ایران نیز مانند بقیه کشورها باید به الزامات موجود در FATF عمل کرده تا از لیست سیاه این نهاد بین‌المللی خارج شود.
نگاه رسانه‌ای به این خبر
انتشار خبر آزاد شدن دارایی‌های ایران در کره جنوبی و احتمال استفاده ایران از منابع مسدود شده خود در ژاپن واکنش‌های زیادی را از طرف تمام طرفین در پی داشت. برخی از تحلیلگران این موضوع را خبر خوبی دانسته و آن را شروعی برای ارتباط مالی بانک‌های دنیا با بانک مرکزی ایران دانسته‌اند. این گونه از تحلیلگران با استدلال اینکه احتمالا کره جنوبی و ژاپن با چراغ سبز ایالات‌متحده با مقامات ایران به توافق رسیده‌اند، به این نتیجه می‌رسند که در چند ماه آینده وضعیت ایران از نظر دسترسی به منابع خارجی ارزی بهتر می‌شود. در مقابل به زعم برخی دیگر از تحلیلگران اگر چه آزادسازی محدود منابع ایران در کره جنوبی خبر خوبی است اما باید همچنان منتظر بود و دید در ماه‌های آتی چه اتفاقاتی خواهد افتاد. در همین حین رئیس کل بانک مرکزی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی که دیروز برگزار شد خبر داده که با بقیه کشورها نیز برای آزادسازی منابع ایرانی در حال رایزنی هستند. با توجه به این موضوع احتمال می‌رود که در روزهای آتی خبرهای بیشتری از آزادسازی منابع ایران در خارج از کشور منتشر شود.
