تصویر ابرنوسان بیت‌کوین

در بازه زمانی بلندمدت نیز بدترین عملکرد ماهانه ارزش دلار آمریکا در چند سال اخیر به سقوط 4 درصدی جولای 2020، بدترین ماه طلا به نوامبر 2016 با سقوط بیش از 8 درصدی و بدترین عملکرد شاخص s&p500 نیز به فوریه پارسال با سقوط 5/ 12 درصدی بازمی‌گردد. این در حالی است که سقوط 5/ 36 درصدی در نوامبر 2018 و ریزش 32 درصدی در مارس همان سال فقط بخشی از نوسانات نزولی شدید قیمت بیت‌کوین بوده است. اما نکته قابل توجه در این است که به‌‌رغم هشدار مقامات اقتصادی کشورهای توسعه‌یافته‌ای مانند آمریکا و انگلیس، هیچ دولتی تاکنون مداخله‌ای در این بازارها نداشته است. بیت‌کوین اکنون بازاری است که آزادانه کار خود را ادامه می‌دهد و هیچ نهاد دولتی نیز مسوولیت زیان سرمایه‌گذاران در آن بازار را بر عهده نخواهد گرفت. در ماه‌های اخیر محبوبیت سرمایه گذاری در داخل کشور افزایش پیدا کرده است؛ در حال حاضر آمار دقیقی از حضور سرمایه‌گذاران ایرانی در بازار بیت‌کوین وجود ندارد اما  آمارها حکایت از آن دارد که یکی از سایت‌های فعال ایرانی در خرید و فروش رمز ارزها در بین 20 سایت پربیننده ایرانی قرار گرفته است.

یک مزیت، یک اصطکاک

یکی از مزیت‌های بیت‌کوین نسبت به پول‌های رایج دسترسی و تراکنش آسان برای هر نوع معامله‌ای است؛ مزیتی که احتمالا سبب استقبال شهروندان برای خرید و فروش کالاهای مختلف توسط رمزارزها خواهد شد. اما از سوی دیگر به‌دلیل اینکه بانک‌های مرکزی به‌عنوان نهاد دارای قدرت انحصاری، به دنبال کنترل شرایط مالی هر کشور هستند، احتمالا تقابل و اصطکاک بالایی میان این نهاد و بازار رمزارزها در آینده به‌وجود بیاید.

بررسی‌ها حکایت از آن دارد که در ماه‌های اخیر اقبال سرمایه‌گذاران به خرید بیت‌کوین افزایش پیدا کرده و این موضوع حتی سبب کوچ سرمایه از بازار سهام به این بازار شده است. سرمایه‌گذاران باید به این موضوع توجه داشته باشند که این بازار با توجه به نوسان بالای قیمت جزو بازارهای پرریسک به حساب می‌آید و بر خلاف بازارهای پر ریسک داخلی حمایت‌گر نهادی نیز در این بازار وجود ندارد. همچنین گزارش‌ها حاکی از آن است که در کشور برای تراکنش‌های مرتبط با رمزارزها کارمزد بالایی از سرمایه‌گذاران دریافت می‌شود. بازار رمزارزها بازاری پربازده اما پرریسک است؛ این موضوع همواره به‌عنوان اصلی قابل قبول در اقتصاد پذیرفته شده است و سرمایه‌گذاران نیز باید به آن توجه داشته باشند. در نتیجه می‌توان گفت سودهای بالا در هر بازاری نصیب ریسک‌پذیر ( Risk Lovers) می‌شود.

پنج ماه صعودی متوالی

بیت‌کوین که برای اولین بار در سال 2009 اصطلاحا وارد چرخه استخراج شده است، اکنون به تیتر اصلی بسیاری از خبرهای مرتبط با بازار جهانی بدل شده است. با اینکه هفته گذشته، بیت‌کوین بدترین عملکرد هفتگی خود در یک سال اخیر را به ثبت رساند، اما هنوز هم نگاه‎ سرمایه‌گذاران به این بازار به چشم بازاری صعودی است. البته این نگاه شاید برای کسانی که تازه وارد این بازار شده باشند، نگاهی منطقی به نظر برسد زیرا ارزش بیت‌کوین پنج ماه متوالی است که روندی مثبت را به ثبت رسانده است؛ نکته اضافه‌تر به این موضوع آن است که مرور روند بلندمدت این رمز ارز نشان‌دهنده نوسانات منفی نیز بوده است.

آیا بیت‌کوین پر نوسان است؟

بسیاری از مقامات دولت‌ها و تحلیل‌گران در هفته‌های گذشته همواره به سرمایه‌گذاران خرد هشدار داده‌اند، که ذات پرنوسان بازار بیت‌کوین می‌تواند موجب ضرر هنگفت آنها در این بازار شود. اخیرا جنت یلن، وزیر خزانه‌داری جو بایدن نیز در سخنانی تاکید کرد که نگران ضررهای احتمالی سرمایه‌گذاران در این بازار است. تاریخچه روند قیمتی پرطرفدارترین رمز ارز جهان نیز خطر نوسانات منفی را تایید می‌کند. در حالی که قیمت بیت‌کوین در دسامبر 2017 به سقف 13 هزار دلاری رسیده بود، اما پس از آن قیمت این رمز‌ارز روزهای نزولی بلند مدتی را پشت سر گذاشت. این روند نزولی آن‌قدر ادامه پیدا کرد که قیمت بیت‌کوین یک سال و دو ماه بعد یعنی در فوریه 2019 به کف 3 هزار و 800 دلار رسید. اما به‌طور کلی آیا بیت‌کوین نسبت به بازارهای رقیب خود از جمله اسکناس‌های سنتی، بازار سهام و بازار فلزات گرانبها از جمله طلا بازار پرنوسان‌تری است؟

ابرنوسان کوتاه‌مدت بیت‌کوین

مقایسه بیت‌کوین با دیگر بازارها نشان می‌دهد در بازه زمانی پنج ماهه اخیر، نوسان قیمت بیت‌کوین بیشتر از هر بازار دیگری بوده است. البته باید در نظر داشت که روند قیمتی بیت‌کوین در این بازه زمانی روندی صعودی بوده است. این رمز ارز و دیگر رمز ارزها مانند اتریوم، هر روزه شاهد نوسانات بیشتری نسبت به بازار سهام، بازار پول‌های سنتی و همچنین بازار فلزات گرانبها بوده است.

بیت‌کوین: همان‌طور که اشاره شد بیت‌کوین در بازه پنج ماهه اکتبر تا فوریه روندی صعودی داشته است. نکته مهم دیگر این است که بازدهی بیت‌کوین در تمامی این پنج ماه در محدوده دو رقمی قرار داشته. بالاترین نوسان ماهانه قیمت بیت‌کوین در این بازه به ماه دسامبر برمی‌گردد که تنها طی یک ماه ارزش این رمز ارز بیش از 46 درصد افزایش یافته است. مقداری که به تنهایی بیشتر از نوسان ارزش بازارهای رقیب بیت‌کوین است. در دیگر ماه‌های این بازه زمانی ارزش بیت‌کوین در کمترین حالت 14 درصد افزایش داشته است که باز هم بیشتر از سقف نوسانات ماهانه دیگر بازارها است.

شاخص دلار: ارزش اسکناس آمریکایی در بازه میان ماه‌های اکتبر تا پایان ماه فوریه، روندی پرفراز و نشیب داشته است. شاخص دلار در ماه اکتبر نوسان بسیار خفیفی داشت و در دو ماه پایانی نوامبر و سپتامبر که اغلب تحت تاثیر پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا و کشف واکسن‌های موثر برای ویروس کرونا بود، ارزش پول آمریکایی در هر دو ماه نوسانی منفی و در حدود 2/ 2 درصد داشت. پس از آن و با آغاز سال جدید میلادی روند ارزش شاخص دلار مثبت شد اما در هیچ‌ کدام از ماه‌های ژانویه و فوریه بازدهی ماهانه دلار آمریکا که در برابر بیت‌کوین جزو پول‌های سنتی به حساب می‌آید بیش از یک درصد نشد. در روزهای اولیه ماه مارس نیز شاخص دلار نوسان مثبت 16/ 0 درصد را تاکنون به ثبت رسانده است.

شاخص S&P 500: نوسانات ارزش این شاخص به نمایندگی از بازار سهام، با اینکه نشان‌دهنده نوسانات ماهانه بالاتری نسبت با شاخص دلار است، اما به هیچ وجه قابل مقایسه با نوسانات قیمتی بیت‌کوین نیست. مقدار ارزش شاخص S&P 500 در بازه پنج ماهه مورد بررسی حکایت از آن دارد که فقط در یک ماه بازدهی آن در محدوده دو رقمی بوده است.

نوسانات ارزش این شاخص آمریکایی در ماه اکتبر در حدود منفی 7/ 2 درصدی بود. فقط در ماه نوامبر بود که بازدهی ماهانه این شاخص تحت تاثیر اخبار خوب برای بازارهای پرریسک از جمله پیروزی بایدن و همچنین بهبود چشم‌انداز اقتصادی تحت تاثیر کشف واکسن موثر کرونا به مقدار دو رقمی 7/ 10 درصدی رسید. پس از آن در سه ماه بعدی هیچ‌گاه بازدهی ماهانه این شاخص بیشتر از 4 درصد نبود.

طلا: با اینکه بیت‌کوین را طلای دیجیتال در عصر مدرن می‎‌نامند، اما مقایسه نوسانات قیمتی این دو رقیب، نشان می‌دهد به هیچ وجه نوسانات قیمتی طلا قابل مقایسه با بیت‌کوین نیست طلا در بازه زمانی پنج ماه اخیر در ماه اکتبر بازدهی منفی کمتر از یک درصد داشت و در ماه نوامبر تحت تاثیر فقدان بسته محرک مالی جدید بیش از 5 درصد سقوط کرد. پس از آن دو مرتبه طلا بازدهی ماهانه بیش از 6 درصدی را به ثبت رساند و این مقدار بالاترین نوسان ماهانه این فلز ارزشمند در پنج ماه اخیر بوده است. حتی نوسانات قیمت طلا نیز به هیچ وجه قابل مقایسه با بیت‌کوین نیست.

بازاری بدون محدوده نوسان

با اینکه نشان داده شد که بازار بدون پشتوانه بیت‌کوین نوسان بسیار بیشتری از بازارهای دیگر جهانی دارد که اغلب پشتوانه‌های نهادی نیز دارند، اما تا حد مقدور دولت‌ها و سیاست‌گذاران مداخله تاثیرگذاری در این بازار ندارند. به عبارت دیگر با اینکه مقامات کشورهای توسعه‌یافته جهان از جمله مقامات بانک مرکزی انگلیس و جنت یلن وزیر خزانه‌داری دولت جو بایدن مکررا به سرمایه‌گذاران این بازار هشدار می‌دهند، اما هیچ گاه نه هیچ مقامی به دنبال تشویق سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در این بازار است و نه هیچ‌گاه چنین بازار پرنوسانی شاهد اقداماتی عجیب مانند محدود کردن دامنه نوسان است. در حقیقت پرریسک بودن ذاتی چنین بازاری هیچ گاه سبب انگیزه‌ای برای مداخله بی‌جا در ساز و کار این بازار نشده است.

عیار ارز دیجیتال از نگاه ایلان ماسک، بیل گیتس، جف بزوس، مارک زاکربرگ و وارن بافت