خبرگزاری رویترز با انتشار گزارشی از وین، از تهیه پیشنویس قطعنامهای از سوی سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه خبر داده است. رویترز به نسخهای از این پیشنویس دست یافته است. تروئیکای اروپایی این پیشنویس را به اعضای شورای حکام ارائه کردهاند. در صورت تصویب چنین پیشنویسی موضوع مناقشه هستهای ایران بار دیگر به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع داده میشود.
در همین رابطه به گزارش تسنیم، خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع آگاه گزارش داد که سه کشور اروپایی عضو برجام (انگلیس، فرانسه و آلمان) بهرغم هشدارهای ایران و روسیه قصد دارند قطعنامه ضد ایرانی خود که از حمایت آمریکا نیز برخوردار است را در «پایان هفته جاری» در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی به رای بگذارند. این منابع دیپلماتیک با اطمینان مدعی شدهاند که قطعنامه مذکور در شورای حکام به تصویب خواهد رسید.
واکنش ایران و روسیه
این در حالی است که روسیه و ایران نسبت به عواقب چنین امری هشدار داده بودند. این قطعنامه در حالی قرار است به شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارائه شود که ایران هشدار داده است که تصویب چنین قطعنامهای علیه خود را «غیرسازنده» میداند و آن را بهمثابه پایان بیانیه مشترک 21 فوریه بین جمهوری اسلامی و آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارزیابی میکند. علی ربیعی، سخنگوی دولت روز گذشته در نشست خبری خود تاکید کرد: «در پاسخ به زمزمه کشورهای اروپایی، نماینده کشورمان طی بیانیهای اعلام کرده است که در صورت تصویب هر قطعنامهای علیه ایران، قطعا واکنش مناسب و تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد شد؛ از جمله بازنگری در بیانیه مشترک اخیر بین آژانس و سازمان انرژی اتمی.» محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی نیز انجام چنین اقدامی از سوی کشورهای اروپایی یادشده را برای بازگشت به تعهدات برجامی «زیانبار» خوانده بود. همچنین نماینده روسیه در آژانس بینالمللی انرژی اتمی چنین اقدامی را «غیرسازنده» دانسته است. میخائیل اولیانوف تاکید کرد: «مساله اصلی جلسه فعلی شورای حکام آژانس این است که آیا بحثهای آتی به آرام کردن اوضاع در خصوص برنامه هستهای ایران کمک میکند یا اینکه اوضاع در این خصوص بدتر خواهد شد. ظرف دو روز پاسخ مشخص میشود. در هر شرایط، روسیه به طور فعالانه به نفع سناریوی اول تلاش میکند.» همچنین سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان در گفتوگویی با یک مقام اتریشی هرگونه تلاش برای تصویب قطعنامه در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی را غیرسازنده و تهدیدکننده فضای ایجاد شده برای دیپلماسی، بهویژه بعد از توافق اخیر ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارزیابی کرد. پیشتر نیز علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرده بود در صورتی که در شورای حکام آژانس قطعنامهای علیه ایران صادر شود واکنش مناسبی نشان خواهیم داد و در این راستا نامهای هم ارسال شده است. از سوی دیگر روزنامه وطن امروز نوشته است: «ایران باید در واکنش به صدور قطعنامه شورای حکام، علاوه بر نادیده گرفتن توافق با آژانس، گزینههای دیگر برنامه هستهای از جمله حرکت به سمت غنیسازی 60 درصد را که در فرمایشات اخیر رهبر معظم انقلاب نیز به آن اشاره شد، در دستور کار قرار دهد.» این روزنامه در ادامه مطرح کرده است: «علاوهبر این فرآیند غنیسازی اورانیوم فلزی که با دستور رئیسجمهور فعلا به صورت موقت متوقف شده است، با تمام توان بار دیگر آغاز شود.»
مضمون پیشنویس
کشورهای آلمان، فرانسه و بریتانیا در پیشنویس قطعنامه خود نسبت به نقض فزاینده تعهدات برجامی ایران ابراز نگرانی کردهاند. در پیشنویس این قطعنامه همچنین به عدم پاسخگویی روشن جمهوری اسلامی نسبت به کشف ذرات اورانیوم در سه سایت هستهای اشاره شده است. همچنین بر اساس نسخهای از این قطعنامه که به رؤیت خبرنگار خبرگزاری فرانسه رسیده است، در قطعنامه مذکور ضمن محکوم کردن اقدام ایران در توقف اجرای پروتکل الحاقی و تعلیق بخشی از بازرسیهای آژانس در ایران، از ایران خواسته خواهد شد که فورا اجرای پروتکل الحاقی را از سر بگیرد. در عین حال به گزارش شبکه الجزیره شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در قطعنامه خود که قرار است روز جمعه منتشر شود، تاکید کرده است که «بدون اجرای پروتکل الحاقی نمیتواند صلحآمیز بودن برنامه هستهای ایران را تایید کند.»
خطرات قطعنامه ضدایرانی
این احتمال وجود دارد که جمهوری اسلامی ایران در واکنش به طرح پیشنویس قطعنامه تروئیکای اروپایی، توافق خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را لغو کند. در این بین رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی بار دیگر بر لزوم دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات هستهای ایران تاکید کرده است. این در حالی است که گروسی در سفر خود به تهران با علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به توافق رسیده بود. موضوع بر سر تعویق سهماهه محدودیتهای بازرسی از تاسیسات هستهای ایران بود. مضمون توافق یاد شده اما محرمانه تلقی شده است. جمهوری اسلامی اعلام کرده بود که اجرای پروتکل الحاقی را از روز پنجم اسفند متوقف خواهد کرد. اجرای چنین سیاستی عملا میتواند برای بازرسی بازرسان آژانس از سایتهای هستهای ایران ایجاد محدودیت کند. هرچند باید توجه داشت که ابتدا آمریکا بود که در سال 97 و در دولت دونالد ترامپ، تعهدات برجامی خود را نقض و از این توافق خارج شد. همچنین تحریمهای همهجانبهای را علیه ایران اعمال کرد.
سیاست متناقض واشنگتن و تروئیکای اروپا
در ادامه پیگیری سیاستهای متناقض دولت بایدن در قبال ایران که از یکسو به دنبال تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس با همراهی کشورهای اروپایی است، از سوی دیگر شاهد هستیم که سخنگوی وزارت امور خارجه از آمادگی کشورش برای گفتوگو با ایران در چارچوب 1+5 سخن میگوید. به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه آمریکا، ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور در کنفرانس خبری روزانهاش درباره مذاکرات احتمالی با ایران گفت: «ما به وضوح گفتهایم که بهترین موقعیت ایران و آمریکا برای مذاکره پیرامون مسیر دیپلماتیک رو به جلو - مسیری که رئیسجمهور بایدن حتی پیش از انتصابش به این مقام به آن اشاره کرده بود - در چارچوب مذاکرات گروه 1+5 که اروپاییها پیشنهاد کردهاند برای آن میانجیگری کنند، است.» پرایس ادامه داد: «ما درباره شکل و چارچوب این مذاکرات سرسخت نیستیم. بر این عقیدهایم که دیپلماسی مهمترین ابزار اطمینان یافتن از این است که به طور دائمی و به گونهای که قابل راستیآزمایی باشد، از دستیابی ایران به یک سلاح هستهای ممانعت شده است.» براساس این گزارش، اظهارات پرایس در پی رد شدن دعوت اتحادیه اروپا برای شرکت کردن در نشستی با حضور اعضای اصلی توافق هستهای و آمریکا از سوی ایران مطرح شده است که سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان روز یکشنبه درباره این تصمیم ایران اعلام کرد: «با توجه به مواضع و اقدامات اخیر آمریکا و سه کشور اروپایی، جمهوری اسلامی ایران زمان را برای برگزاری جلسه غیررسمی پیشنهادی توسط هماهنگکننده اروپایی برجام مناسب نمیداند.» در این خصوص سخنگوی وزارت خارجه فرانسه در اظهاراتی از تصمیم ایران مبنی بر رد پیشنهاد اتحادیه اروپا برای شرکت در مذاکرات هستهای با حضور آمریکا اظهار تاسف کرد و مدعی شد که این کشور در جهت یافتن راهحلی برای خروج از این بنبست تلاش خواهد کرد. علاوه بر آمریکا، اروپا نیز سیاستهای متناقضی را در قبال مساله برجام در دستور کار دارد و همزمان با تلاش برای تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام، شبکه الجزیره از تداوم مذاکرات اتحادیه اروپا با اعضای توافق هستهای و آمریکا برای اجرایی شدن کامل این توافق خبر داد. به گزارش «ایسنا» این نهاد اروپایی افزود: «ما به زمان بیشتری برای فعالیت دیپلماتیک در راستای رسیدن به اجرایی شدن کامل توافق هستهای نیاز داریم.»
نامه مقامات اسرائیلی به بایدن
همزمان گروهی از مقامهای پیشین نظامی و امنیتی اسرائیلی در نامهای به جو بایدن، رئیسجمهوری ایالات متحده آمریکا، ضمن هشدار در مورد پیوستن دوباره آمریکا به توافق هستهای با ایران، این اقدام را «تهدیدی وجودی برای این کشور یهودینشین» دانستند که شعلهورکننده «رقابتی گسترده در زمینه تسلیحات هستهای» در خاورمیانه خواهد شد. این گروه 1800 نفره از ژنرالها و درجهداران ارشد پیشین ارتش اسرائیل و عوامل پیشین موساد، سازمان اطلاعات و عملیات ویژه اسرائیل که خود را «هبیتهونیستیم/ محافظان اسرائیل» مینامند، در نامهای که روز دوشنبه، 11 اسفندماه برای جو بایدن ارسال کردند، نگرانیهای خود درمورد احتمال بازگشت دولت او به توافق هستهای ایران را تشریح کردهاند.