الیزابت آن هولمز متولد 3 فوریه 1984 یک تاجر آمریکایی و موسس ترانوس است. هولمز متهم به کلاهبرداری است. او مؤسس و مدیر عامل شرکت ترانوس بود، شرکتی که در زمینه فناوری بهداشت و خدمات آزمایشگاهی پزشکی فعالیت میکرد که این شرکت به علت کلاهبرداری و تخلف از قوانین فدرال ورشکست شد. افشای کلاهبرداری این شرکت توسط والاستریت ژورنال صورت پذیرفت.
هولمز «جوانترین میلیاردر زن خودساخته» در فهرست فوربز 400 بود، جایی که او جایگاه شماره 111 را به خود اختصاص دادهبود و ارزش خالص دارایی او به حدود 4٫5 میلیارد دلار رسید تا اینکه با علنی شدن تخلفات شرکت ترانوس ارزش دارایی وی به صفر رسید.
تا شروع سال 2014 (در سن سی سالگی)، هولمز 18 اختراع ثبت شده در ایالات متحده و 66 اختراع ثبت شده خارج آمریکا داشتهاست. همچنین نام او تا کنون برای همکاری در بیش از 100 ثبت اختراع ذکر شدهاست.
بنابر حکم کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا، هولمز می بایست جریمه ای 500 هزار دلاری را به حساب خزانه دولت واریز نموده و شرکتش نیز 18.9 میلیون سهم از مجموع سهام خود را به سرمایه گذاران عودت دهد. بنیانگذار این شرکت همچنین تا 10 سال از تصاحب جایگاههای مدیریتی در تمام شرکتهای عمومی محروم شدهاست. وی همچنین در حال دفاع در دادگاه به خاطر کلاهبرداری است که به بیست سال زندان ممکن است منجر شود.
الیزابت هولمز شرکتِ «ترانوس» را وقتی فقط 19 سال داشت تأسیس کرد. شرکت ترانوس وعده میداد با استفاده از مقدار کمی خون، بهسرعت، تصویری کامل از وضعیت سلامتی بیمار ارائه کند. هولمز و شرکتش خیلی زود محبوب سیلیکونولی شدند تا جایی که به او لقب استیو جابز حوزۀ پزشکی دادند و مدام عکسش روی جلد مجلاتی چون فوربس و فورچون چاپ میشد. همه چیز خوب بود و ارزش ترانوس روز به روز افزایش مییافت تا اینکه ناگهان همهچیز فروریخت. مشکل کجا بود؟ «خون کثیف» کتاب هیجانانگیزی است که ماجرای ظهور و سقوط ترانوس را شرح میدهد و بیل گیتس پیشنهاد میکند خواندنش را از دست ندهید.
من کتابهای مهیج زیادی نمیخوانم. معمولاً کتابی که در حال خواندش هستم را نمیتوانم کنار بگذارم، اما کتابهایی که من میخوانم از آن نوع کتابهایی نیستند که بیشتر افراد را سر جایشان میخکوب میکند. بااینحال، اخیراً کتابی دستم گرفتم که خیلی جذاب بود و نتوانستم کنار بگذارمش.
خون کثیف: رازها و دروغها در استارتاپی در سیلیکونولی، نوشتۀ جان کریرو، ظهور و سقوط ترانوس1 را با جزئیات شرح داده است. اگر ماجرای ترانوس را نمیدانید، خلاصهاش این است: شرکت ترانوس وعده میداد که با استفاده از مقدار کمی خون، بهسرعت، تصویری کامل از وضعیت سلامتی شما ارائه کند. الیزابت هولمز این شرکت را وقتی فقط 19 سال داشت تأسیس کرد و هم او و هم ترانوس خیلی زود محبوب سیلیکونولی شدند. او سخنرانیهای تدِ بسیار پرطرفداری داشت و روی جلد مجلات فوربس و فورچون ظاهر شد.
تا سال 2013، ارزش ترانوس حدود 10 میلیارد دلار برآورد میشد و این شرکت حتی با والگرینز2 شریک شد تا دستگاههای آزمایش خون را در فروشگاههای سراسر کشور به فروش برساند. مشکل کجا بود؟ فناوری آنها هیچ وقت کار نکرد. حتی به هدفش نزدیک هم نشد. اما هولمز آنقدر در بازاریابی خیالاتش مهارت داشت که کسی او را متوقف نمیکرد. فقط وقتی جلوی او گرفته شد که بیماران واقعی شروع کردند به استفادۀ از «دستگاههای» شرکت برای تصمیمگیری دربارۀ وضعیت سلامتیشان. او و شریک تجاری سابقش اکنون به اتهام تقلب با احتمال مجازات حبس مواجهاند و ترانوس رسماً در ماه اوت [2018] بسته شد.
مردم از ترانوس چیزی نمیدانستند تا اینکه کریرو، گزارشگر وال استریت ژورنال، این ماجرا را آشکار کرد. خون کثیف نگاهی استثنایی و از درون ماجرا ارائه میدهد به علت اینکه کریرو نقش مهمی در سقوط شرکت ایفا کرد.
برخی از جزئیاتی که او به اشتراک میگذارد، چون واژۀ بهتری در دسترس نداریم، دیوانهکنندهاند. هولمز سرمایهگذاران را به آزمایشگاه دعوت میکرد تا بتوانند آزمایشهای خون را با دستگاه ترانوس انجام دهند. این دستگاه برنامهریزی شده بود که، بهجای پیغام خطا، یک نوار پیشرفت را نشان دهد که بسیار آهسته پر میشد. وقتی نتایج فوراً اعلام نمیشدند، هولمز سرمایهگذاران را به خانه میفرستاد و وعده میداد که نتایج را پیگیری کند.
به محض اینکه سرمایهگذاران آنجا را ترک میکردند یکی از کارکنان نمونۀ خون را از دستگاه خارج میکرد و آن را به دستگاهی منتقل میکرد که در بازار موجود بود. خون سرمایهگذارانِ هولمز را همان دستگاههایی تجزیه و تحلیل میکردند که در هر آزمایشگاهی در این کشور وجود دارد و سرمایهگذاران هم از هیچ چیز خبر نداشتند.
سیلیکونولی میتواند درسهای زیادی از افتضاح ترانوس بیاموزد. برای شروع، یک شرکت در هیئتمدیرهاش به متخصصانی با مهارتهای مرتبط نیاز دارد. در هیئتمدیرۀ ترانوس چند فرد سرشناس حضور داشتند، که شامل چندین وزیر کابینه و سناتور پیشین میشد، اما در بیشترِ زمانی که این شرکت وجود داشت هیچ کدام از آنها هیچ گونه تخصصی در تشخیص پزشکی نداشتند. اگر چنین تخصصی داشتند، ممکن بود خیلی زودتر هشدارها را ببینند.
فناوری سلامت به رویکردی متفاوت از دیگر انواع فناوری نیاز دارد، چرا که زندگی انسانها در خطر است. کریرو دربارۀ این مینویسد که چگونه هولمز از استیو جابز و بیمیلی او در چشم پوشیدن از رویاهایش بت ساخته بود. این رویکرد برای مصرفکنندۀ وسایل الکترونیکی اشکالی ندارد، چون اگر گوشی جدید آنطور که ادعا میکند کار نکند کسی آسیب نمیبیند، اما برای شرکتی که حوزۀ فعالیتش سلامتی است کار غیرمسئولانهای است. هولمز این تصور را تبلیغ کرد که ترانوس چه میتواند باشد نه اینکه واقعاً چیست و به همین دلیل انسانها صدمه دیدند.
خون کثیف همچنین داستانی است عبرتآموز دربارۀ امتیازهای سلبریتیبودن. در ظاهر، هولمز همۀ ویژگیهایی را داشت که سیلیکونولی دوست دارد یک مدیرعامل داشته باشد: مدیر پرجذبه و زبردست با داستان شخصی بهیادماندنی که مناسب بخش شرح حال در مجلات است. این مسئله به خودی خود مشکلی ندارد. مدیرعاملی که مثل ستارههای راک مشهور است میتواند برای استارتاپ امتیاز بزرگی باشد. اما نمیتوان اجازه داد که شهرت به مهمترین چیز تبدیل شود.
ترانوس به بدترین وجه ممکن نشان میدهد چه چیز در انتظار است وقتی یک مدیرعاملْ اعتبار شخصی را مهمتر از هر چیز دیگر میداند، البته امیدوارم که بقیه این مسئله را بهانه نکنند تا از زن جوان دیگری که ایدۀ بزرگی در سر دارد قطع امید کنند. همچنین نمیخواهم که کتاب خون کثیف افراد را از نسل بعدی فناوریهای تشخیصی بترساند. ترانوس دردسر زیادی کشید تا استانداردهای کیفی را دور بزند. صنعت تشخیص پزشکی بهشدت کنترل میشود و ابزارهای تشخیصی جدیدْ آزمایشهای سفت و سختی را پشت سر میگذارند.
خون کثیف به مسائل اخلاقی حساسی میپردازد، اما دست آخر داستانی است مهیج با پایانی تراژیک. کتاب جالبی است پر از جزئیات غریب که باعث میشود به نفس نفس زدن بیفتید. داستان در بعضی قسمتها آنقدر مسخره است که به نظر واقعی نمیآید (تعجبی ندارد که هالیوود مشغول برنامهریزی است تا آن را به فیلم تبدیل کند). فکر میکنم کتاب مناسبی است که این زمستان کنار شومینه بخوانیدش.
شکست احساسی الیزابت
الیزابت بعد از اینکه در 19 سالگی از دانشگاه استنفورد انصراف داد، با مدیر ارشد عملیاتی Theranos «سانی بالوانی» رابطه احساسی برقرار کرد. بالوانی در واقع در Theranos بدل به الیزابت هولمز دوم شده.
اما هنگامی که هولمز او را در سال 2016 اخراج کرد رابطه عاطفی آن ها تمام شد. اما خطر اخراج از بیخ گوش خود الیزابت هم گذشت.
در سال 2018 پس از بحران هایی که در خصوص دروغ گو بودن الیزابت ایجاد شده بود اعضای هیئت مدیره تصمیم گرفتند هولمز را از سمت مدیرعاملی کنار گذاشته و فرد با تجربه تری را برای این پست در نظر بگیرند. اما در نهایت بعد از جلسه ای 2 ساعته هولمز همه را قانع کرد که در این سمت باقی بماند.
افشای دروغ بزرگ الیزابت هولمز
در سال 2015 سازمان غذا و داروی آمریکا شروع به بازرسی ترانوس کرد و اشتباهات بزرگی در رابطه با آزمایش های مرتبط با بیماران را یافتند.چند ماه بعد، طبق گزارش منتشر شده توسط یکی از روزنامه نگارارن وال استریت، مشکلات عظیمی که Theranos با آن ها مواجه بود فاش شد.
این رسوایی ضربه ای شدید به پیکر شرکت بود و خبر از سقوط شرکت در آینده می داد. بر اساس این گزارش دستگاه آزمایش خون ترانوس که ادیسون نام داشت خروجی هایی با دقت پایین را ارائه می داد.
به همین دلیل این شرکت نمونه های خون ها را در دستگاه قدیمی تری آزمایش می کرد.
همین ها باعث شد تا سایت رسمی فورچون در حالی در سال 2016 عنوان کند که ” یکی از بدترین رهبران سال 2016؛ ثروت تخمینی: صفر دلار؛ هولمز اکنون تحت بررسی قضایی قرار دارد…” تنها یک سال پیش، نشریف فوربز الیزابت را اینگونه خطاب کرده بود: ” هولمز ثروتمندترین زن خودساخته جهان؛ ثروت تخمینی: 4٫5 میلیارد دلار ؛ یکی از 100 چهره تاثیر گذار جهان به انتخاب نشریه تایمز”
دادگاهی شدن الیزابت هولمز
اثرات گزارشات سازمان غذا و داروی آمریکا در حدی بود که الیزابت جوان و نامزد سابقش سانی بالوانی که مدیر ارشد اجرای شرکت بود را نیز به دادگاه کشاند.
در ماه مارس 2018، هولمز و بالوانی به جرم کلاه برداری های بزرگ متهم شدند. هولمز قبول کرد از مسائل مالی و نیز کنترل رأی گیری شرکت کناره رود، 500 هزار دلار جریمه بپردازد و در نهایت 18٫9 میلیون دلار سهام Theranos را بازگرداند.
علاوه بر این او اجازه ندارد تا 10 سال مدیریت شرکت های عمومی را به دست بگیرد. با این حال او اجازه یافت در سمت مدیرعامل ترانوس باقی بماند.
پایان رویای بزرگ الیزابت
پس از رسوایی های ایجاد شده برای الیزابت هولمز و Theranos ، در نهایت در 15 ژوئن 2018 شرکت اعلام کرد الیزابت هولمز از مقام مدیرعاملی کنار گذاشته شد. مدتی بعد در شرایطی الیزابت درگیر تلاش برای اثبات بی گناهی اش بود، اعلامیه ای از سوی Theranos منتشر شد: ” شرکت Theranos برای همیشه تعطیل خواهد شد.” این جمله پایان بخش تمام رویای کودکی الیزابت بود . خط بطلانی بر روی تمام ادعاهای او و شرکتش کشید.
الیزابت هولمز اکنون در حالی در انتظار دادگاه نهایی خود در 28 جولای 2020 است که ممکن است حکم نهایی دادگاه برای او این باشد:
” 20 سال حبس، پرداخت 20٫000٫000 دلار جریمه و عدم تصاحب مالکیت شرکت های عمومی تا مدتی نامعلوم!”