دکتر رضوان خوش‌بین
آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله داروهایی هستند که در پزشکی جدید بیشترین تجویز را دارند. آنها با کشتن یا آسیب رساندن به باکتری‌ها، بیماری را بهبود می‌بخشند. اولین آنتی‌بیوتیک پنی‌سیلین بود که تصادفا از کشت کپک کشف شد. امروزه 100 نوع مختلف آنتی بیوتیک برای درمان ناراحتی‌های خفیف و همچنین عفونت‌های خطرناک در اختیار پزشکان قرار دارد.
با اینکه از آنتی‌بیوتیک‌ها برای بیماری‌ها و عفونت‌های مختلفی استفاده می‌شود، اما فقط برای درمان عفونت‌های باکتریایی باید مصرف شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها در برابر عفونت‌های ویروسی مثل سرماخوردگی، آنفولانزا و نیز عفونت‌های قارچی بی‌اثر هستند. پزشک به بهترین نحو می‌تواند تشخیص دهد که آنتی‌بیوتیک برای وضعیت شما مناسب است یا خیر.
بیشتر آنتی‌بیوتیک‌ها دو اسم دارند: یکی نام تجاری آنهاست که توسط کارخانه تولیدکننده دارو روی آن گذاشته می‌شود و دیگری نام علمی آن است که ساختار شیمیایی یا طبقه شیمیایی آن را مشخص می‌کند. ابتدای نام‌های تجاری با حروف بزرگ نوشته می‌شود، ولی در نام‌های علمی یا ژنریک نیازی به این کار نسیت.
هر آنتی‌بیوتیک فقط برای برخی عفونت‌های خاص موثر است و پزشک شما به بهترین شکل می‌تواند نیازهای بدن شما را با داروهای موجود مطابقت دهد. همچنین برخی افراد حساسیت‌هایی دارند که استفاده از برخی آنتی‌بیوتیک‌ها را برای آنها ممنوع می‌کند؛ مثل حساسیت به پنی‌سیلین که باعث می‌شود پزشک‌تان برای شما آموکسی سیلین تجویز نکند.
در اکثر موارد پزشک آنتی‌بیوتیک را بر اساس علت عفونت انتخاب می‌کند. برای مثال اگر گوش درد داشته باشید، آنتی‌بیوتیکی مناسب تجویز می‌کند که به بهترین صورت بتواند با این باکتری‌ها مبارزه کند. در برخی موارد آزمایشگاه‌ها به پزشک برای انتخاب آنتی‌بیوتیک کمک می‌کنند.
برخی تکنیک‌های خاص در تشخیص نوع باکتری عامل عفونت کمک‌کننده هستند. در این بررسی‌ها، نمونه باکتری عفونت شما در آزمایشگاه رشد داده می‌شود که نوع رشد وضعیت ظاهری باکتری در هنگام رشد می‌تواند به تشخیص نوع آن کمک کند. بنابراین فقط پزشک می‌تواند بهترین نوع آنتی‌بیوتیک را بر حسب نیاز انتخاب کند.
نکات مهم در مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها
در صورت تجویز آنتی‌بیوتیک، مصرف کامل دارو تا آخرین کپسول ضروری است. قطع مصرف دارو با مشاهده علایم بهبود نسبی ممکن است به بازگشت بیماری بینجامد.
اگر بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها دچار خارش و قرمزی پوست، استفراغ، اسهال آبکی شدید و دل پیچه، خارش دستگاه تناسلی یا ترشحات، ایجاد لکه‌های سفید روی زبان، تنگی نفس، کهیر، ورم لب‌ها، صورت یا زبان شدید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
وقتی شما آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنید، در واقع هر دو نوع باکتری‌های مضر و مفید را از بین می‌برید.
به همین دلیل گاهی اوقات پزشکان برای جبران بخشی از باکتری‌های مفید، یک دوره آنتی‌بیوتیک یا بعد از آن مصرف پروبیوتیک‌ها را توصیه می‌کنند. پروبیوتیک‌ها یکسری از مکمل‌های غذائی و در اصل حاوی باکتری‌های مفید یا مخمرها هستند که اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک را درمان می کنند. ماست بهترین منبع پروبیوتیک‌ها است.
زمان دقیق مصرف آنتی‌بیوتیک واقعا حائز اهمیت است؛ مثلا اگر باید هر 8 ساعت آنتی‌بیوتیک مصرف کنید، دقیقا سر ساعت آن را بخورید.
اگر ناچار هستید به کودک‌تان کلسیم، آهن یا مولتی ویتامین بدهید، دست کم سه ساعت قبل از زمان خوردن دارو این کار را انجام دهید تا پس از آن فرصت کافی برای جذب دارو وجود داشته باشد.
در این مدت، هم‌زمان باید با مصرف مولتی ویتامین‌ها رژیم غذایی مناسب سرشار از میوه‌ها و سبزی‌های تازه باید رعایت شود.
خوردن سوپ همراه با آنتی بیوتیک بهترین گزینه غذایی است، اما مصرف غذاهای اسیدی مثل آبمیوه‌های مرکبات و نوشیدنی‌های گازدار و آماده، شکلات، آنتی اسیدها و سس کچاپ که حاوی گوجه فرنگی است، باید کاهش یابد.
