گفت‌وگو : رضا حسینمردی
آیا در دوران کرونا به مشکلی برخوردید؟
تحریریه زندگی آنلاین : در ارتودنسی باید مراجعان در زمان مشخص ویزیت شوند وگرنه مسیر درمان منحرف می‌شود و یا سیم‌ها و قطعات درمانی وارد لثه یا صورت و گونه فرد می‌شود. اگر این سیم‌ها بدون توجه به حال خود رها شود، ممکن است ناهنجاری جدیدی به‌وجود آید یا فرد توانایی و امکان جویدن و خوردن نداشته باشد. به همین دلیل مجبور هستم موارد اورژانس و الزامی را حتماً طبق شرایط و پروتکل‌های بهداشتی ویزیت کنم تا نتایج درمان رضایت‌بخش باشد.
اپیدمی کرونا در دنیا چه تاثیری بر سلامت دهان و دندان مردم گذاشت؟
به نظر من کرونا باعث شد تا مردم بهداشت را بیش از پیش مورد توجه قرار دهند. این بیماری موجب شد تا همگان آموزش بالایی در بهداشت بگیرند، اگرچه صدمات جانی و مالی بسیاری به همراه داشت. این مراقبت‌های فردی برای آینده مردم بسیار مهم است و باید همیشگی شود تا سطح بهداشت مردم را ارتقا داد. امیدوارم هر چه زودتر واکسن و درمان آن کشف شود.
بیشتربخوانید:
عضو کدام انجمن‌ها هستید؟ کار خیریه هم انجام می‌دهید؟
اکنون عضو انجمن ارتودنسی آمریکا، کانادا و ایران هستم، البته عضو انجمن بودن چیز مهمی نیست، چون صرفاً اقدام به ارسال مجله می‌کنند که متاسفانه به دلیل شرایط خاص امکان دریافت مجله از آمریکا و کانادا در ایران نیست. مهم این است که هر چند وقت یکبار به کنگره‌ها بروید و دانش خود را به روز کنید. من عضو انجمن خیریه نیستم، ولی تا جای ممکن به مراجعان بی‌بضاعت و نیازمند کمک می‌کنم.
آیا تدریس هم می‌کنید؟
من و یک همکار دیگر از کشور کره از طرف دانشگاه بوستون هر دو سه ماه یکبار در یک انیستیتو در مکان‌های مختلف اروپا درس می‌دهیم و یک دوره کوتاه برگزار می‌کنیم. شهرهای مختلف اروپا مانند وین، لندن، سوییس، فرانسه و ... که با اعلام دانشگاه به آنجا می‌روم و تدریس می‌کنم، البته هزینه‌های سفر به عهده دانشگاه است. من در این دوره به‌طور محدود به دندانپزشکان عمومی که علاقه‌مند هستند تا ارتودنسی را آموزش ببینند، درس می‌دهم. با این آموزش آنان می‌توانند درمان‌های محدود ارتودنسی انجام دهند.
در ایران قبلاً هیات علمی دانشگاه بودم، ولی به دلیل اینکه تدریس وقت و انرژی‌ام را می‌گیرد، از ادامه همکاری با دانشگاه صرف‌نظر کردم. از همه نقاط ایران و حتی کشورهای همسایه و منطقه مراجعه‌کننده دارم و به آنان خدمت می‌کنم. از من برای تأسیس مطب در کشورهای همسایه دعوت شده، ولی علاقه‌ای به این کار ندارم.
تخصص شما رقابتی با جراحان فک نیست؟
مساله رقابت نیست. اگر نیاز باشد از جراح فک هم دعوت به همکاری می‌کنیم و این بنا به مشکل بیمار متفاوت است. یکی شکاف کام دارد، یک نفر دندان نهفته دارد، یک نفر مشکل فک دارد و ... . من با تکنیک، ابزار و دانشم یک‌سری کارهایی می‌کنم که بیمار از انجام جراحی و قبول خطرات و هزینه‌های جراحی بی‌نیاز می‌شود. در برخی موارد ما باید با جراح هم همکاری کنیم.
عموم مراجعان من مشکلات بالا و ناهنجاری‌های متوسط تا شدید دارند. من در دانشگاه آنچه یاد گرفتم سبک متفاوتی با آنچه در ایران به دانشجویان آموزش داده می‌شود دارد؛ با تکنیک‌ها و روش‌هایی که آموخته‌ام، اقدام به درمان می‌کنم. اصول کار یکسان است، ولی تکنیک‌ها و ابزار‌ها متفاوت است. من گاهی از ابزار‌هایی استفاده می‌کنم که شاید هنوز در ایران نیست.
بیشتربخوانید:
اغلب سنین مراجعه‌کنندگان شما چگونه است؟
من از شش سال تا بیمار بزرگسال مراجعه‌کننده دارم. دیگر سن فاکتور مراجعه نیست. نوع و سبک درمان متفاوت است، به‌گونه‌ای که همه گروه‌های سنی قابل درمان هستند.
دلخوشی شما این روزها چیست؟
به دلیل بیماری کرونا این روزها امکان سفر ندارم، ولی از تهران و حومه خارج نمی‌شوم و برای درمان بیمارانم تحت شرایط خاص بهداشتی در خدمت آنان هستم. عشق من این است که با دوستان صمیمی بتوانیم دور هم جمع شویم و از خاطرات بگوییم و لحظاتی را بگذرانیم.
آرزوی شما چیست؟
آرزویم شادی روح پدر و مادرم است. اینکه تا جایی که بتوانم و آنچه نسبت به آن دانش دارم و از توانم بر‌می‌آید، به مردم کشورم خدمت کنم. خدا را شکر بیماران فراوانی را کمک کردم که این احساس خوبی به من می‌دهد که به هموطنانم خدمت می‌کنم. اگر پدر و مادرم زنده بودند، دست آنان را می‌بوسیدم که باعث شدند من در مسیر صحیح حرکت کنم. توصیه‌ام به همه عزیزان این است که تا انتهای مسیر تحصیل با تحمل همه سختی‌ها ادامه دهند. اینکه چیزی امکان‌پذیر نیست، اشتباه است و با تلاش شما، همراهی پدر و مادر و لطف خدا همه مسیرهای موفقیت هموار می‌شود.
ارتودنسی بیشتر برای درمان چه بیماری‌هایی به کار می‌رود؟
ارتودنسی در واقع درمان ناهنجاری‌هایی است که در رابطه با دندان‌ها و فک‌ها نسبت به قاعده جمجمه وجود دارد. درمان این ناهنجاری‌ها می‌تواند به صورت مجزا یا همزمان باشد. در درمان ارتودنسی دندان‌ها به مکان و نقطه‌ای حرکت داده می‌شود که از لحاظ زیبایی بهترین حالت است.
بیشتربخوانید:
شما چه سنی را برای ارتودنسی توصیه می‌کنید؟
ارتودنسی سن خاصی ندارد. بچه‌ای که با کام شکری به دنیا آمده، در همان ابتدا تحت درمان ارتودنسی قرار می‌گیرد. به خاطر برخی سندرم‌ها مانند سندرم کروزن ارتودنسی در زمانی که زود وارد عمل شود معمولاً با جراحی همراه است.
درمان ارتودنسی برای افراد بسیار مسن هم می‌تواند جوابگو باشد. من در کانادا بیماری داشتم که 70 ساله بود، البته معاینات ارتودنسی برای بچه‌ها در آمریکا در سن شش سالگی انجام می‌شود، اما پیش از آن برخی انحرافات و ناهنجاری‌ها در فک یا دندان می‌تواند درمان شود. برخی ناهنجاری‌های فکین نیز بهتر است در سن خاصی نسبت به وضعیت رشدی بیمار درمان شود. به طور مثال برای درمان ناهنجاری‌های فک نسبت به جمجمه بهتر است از طریق زمان رشد وارد عمل شد و ناهنجاری را رفع کرد تا در سال‌های بعد نیاز به جراحی به حداقل برسد؛ اما برخی از ناهنجاری‌ها از کنترل خارج است. برخی از ناهنجاری‌ها ممکن است آنقدر شدید باشد که ارتودنسی به تنهایی نمی‌تواند آن را درمان کند، بنابراین ارتودنسی در هر سنی امکان‌پذیر است به این شرط که وضعیت استخوانی و دندان‌ها و نسوج اطراف دندان‌های بیمار از سلامت لازم برخوردار باشد و این اجازه را به پزشک بدهد. حتی بیمارانی هستند که درمان‌های ارتودنسی ناحیه‌ای دارند و متخصص ارتودنسی در همکاری با دیگر متخصصان برخی درمان‌ها را برای فرد انجام می‌دهد.
در سال‌های اخیر ارتودنسی چه پیشرفت‌هایی داشته و چه درمان‌های نوینی به این رشته وارد شده است؟
ارتودنسی مانند هر رشته دیگر پزشکی پیشرفت‌های زیادی داشته و چندین نسل را پشت سر گذاشته است. می‌توان گفت در دهه‌های گذشته در آمریکا و کانادا انقلابی در این رشته رخ داده است و نوع حرکت دندان‌ها و نیروهای مکانیکی که به دندان وارد می‌شود، بسیار تغییر یافته و پیشرفت کرده است. درمان‌ها در گذشته به جهت نوع نیروهای وارده تخریب‌زا‌تر بود و زیبایی کمتر در آن مطرح می‌شد، اما هم‌اکنون تنظیم و هدایت نیروها فرق کرده و نتیجه کار سریع‌تر ظاهر می‌شود. ضمن اینکه درمان‌ها برای بیمار قابل تحمل‌تر است. سرعت کار افزایش یافته و از لحاظ زیبایی و ثبات هم بهتر شده است.
البته روش‌های جدیدی هم به این درمان افزوده شده است. یکی از اینها ارتودنسی نامرئی است که حدود دو دهه است که در دسترس مردم قرار گرفته است. ایده اولیه آن متعلق به یک دانشمند پاکستانی است که از سوی آمریکا خریداری شد. ارتودنسی نامرئی در واقع طلق‌های شیشه‌ای هستند که با توجه به ناهنجاری‌های دندانی تعداد آنها فرق دارد. این طلق‌ها تا دو سال پیش تنها برای برخی از درمان‌های ویژه قابل استفاده بود، البته هنوز هم درمان همه ناهنجاری‌ها با این وسیله مقدور نیست.
این طلق‌های بی‌رنگ روی دندان‌ها قرار می‌گیرند و به زحمت می‌توان آنها را دید. بیمار هم هر دو هفته این طلق‌ها را تعویض می‌کند و ارتودنتیست طلق جدیدی را که با توجه به وضعیت دندان‌های بیمار و در جهت رفع ناهنجاری به شرکت سازنده سفارش داده وارد دهان بیمار می‌کند، بنابراین حتی در صورت تغییر رنگ این طلق‌ها هم با توجه به اینکه زود تعویض می‌شوند، روی دندان‌ها به چشم نمی‌آیند. این درمان فوق‌العاده راحت است و در طول درمان، کمتر کسی متوجه می‌شود که چیزی روی دندان‌های بیمار قرار دارد، البته همان‌طور که گفتم این طلق‌ها محدودیت‌هایی دارد و تنها 15 تا 20 درصد از افرادی که نیاز به ارتودنسی دارند، می‌توانند از اینها استفاده کنند. ضمن اینکه این درمان بسیار گران است، البته به دلیل برخی مشکلات این سرویس‌ها به ایران ارائه نمی‌شود.
نوع دیگری از درمان ارتودنسی نیز در طول مدت درمان زیاد مشخص نیست، چون براکت‌ها و سیم‌ها در سمت داخلی دندان‌های بیمار قرار دارند. در این روش براکت‌ها و سیم‌ها از داخل روی دندان‌ها نصب می‌شود. این درمان هم کاملاً مؤثر است، هرچند زمانگیرتر و گران‌تر از درمان‌های معمولی است، اما بسیار مطلوب است و از آنجا که نوع براکت‌ها با براکت‌های معمولی فرق دارد، زبان را اذیت نمی‌کند و به نسوج اطراف دندان هم صدمه نمی‌زند. فقط باید بهداشت دهان و دندان به خوبی رعایت شود.
رعایت بهداشت در این روش سخت‌تر نمی‌شود؟
خیر. در این روش هم باید با روشی خاص دندان‌ها را مسواک زد و بهداشت را به خوبی رعایت کرد. ضمن اینکه نوع براکت‌ها در این روش گردتر و مسطح‌تر است تا به زبان آسیب نزند و نتایج مطلوبی هم دارد. به همین دلیل بیشتر از ارتودنسی معمولی مورد توجه بیماران قرار می‌گیرد.
ارتودنسی چه معایب یا مزایایی دارد؟ اینکه گفته می‌شود ممکن است پس از ارتودنسی دندان‌ها خراب شوند و یا حتی شل شوند تا چه حد صحیح است؟
ارتودنسی حقیقتاً یک درمان است و قرار نیست چیزی را خراب کند. اگر این درمان درست انجام شود و هم پزشک و هم بیمار کار خود را درست انجام دهند، مشکلات و عوارض بعدی برای فرد ایجاد نخواهد شد. رعایت بهداشت در ارتودنسی حرف اول را می‌زند. بیمار باید تمام دستورات پزشک را به درستی اجرا کند و نحوه درست مسواک زدن و نخ کشیدن دندان‌ها را رعایت کند. مطمئناً گذاشتن براکت‌ها و سیم‌ها در دهان، گیر غذایی را بیشتر می‌کند و اگر بیمار در رعایت بهداشت کوتاهی کند، دندان‌ها پوسیده می‌شوند. درمانگر هم در درمان ارتودنسی باید اصول را رعایت کند، در غیر این صورت ممکن است ریشه دندان‌ها کوتاه شود. زمانی که جهت و فرم نیروهای وارده به دندان درست باشد و دندان به جای درست هدایت شود، نه تنها نسوج دندان خراب نمی‌شود، بلکه بیماری‌های نسوج دهان هم رفع می‌شود و دندان‌ها سالم می‌مانند. معمولاً کسانی که مشکلات فکی و دندانی دارند، مشکلات لثه‌ای هم خواهند داشت. درمان ارتودنسی برای رفع این مشکلات هم بسیار کمک‌کننده است. دندانی که کج شده، به لثه و نسوج اطراف خود صدمه می‌زند، اما زمانی که این دندان توسط ارتودنسی صاف می‌شود، نیروی وارده به فک و جویدن بهتر می‌شود. به این ترتیب نسوج اطراف دندان سالم‌تر می‌ماند. ارتودنسی در هر وضعیت و شرایطی امکان‌پذیر است و نسبت به درمان‌های دیگر دندانپزشکی که در آنها از تزریق و یا تراش دندان استفاده می‌شود، کمتر تهاجمی محسوب می‌شود. ارتودنسی درمان ظریف‌تر و راحت‌تری برای بیمار است و چندان دردزا هم نیست، البته شاید در شروع کار به خاطر حرکت دندان‌ها بیمار احساس درد داشته باشد، اما پس از چند روز این درد هم برطرف می‌شود و بیمار در طول درمان شکایتی ندارد.