ساناز رشیدی- فاطمه کفاش کارشناس سلامت روان
تحریریه زندگی آنلاین : همان‌طور که جسم بیمار می‌شود ، روان هم ممکن است بیمار شود که به آن بیماری روانی یا عصبی می‌گوییم برخی از این بیماری‌ها شدید و بعضی خفیف و موقتی هستند. اگر این بیماران زود شناسایی شوند و تحت مراقبت و درمان قرار گیرند بیماری آن‌ها می‌تواند برطرف و یا تحت کنترل قرار گیرد. اختلالات سیکوتیک مجموعه‌ای از اختلالات مانند اسکیزوفرنی، اختلال هذیانی و اختلال پسیکوتیک گذرا می‌باشند که به علت شدت بیماری و اثرات زیادی که بر زندگی فرد می‌گذارند نیازمند پیگیری و توجه خاصی هستند. این بیماران اختلال در ارزیابی واقعیت‌های خارجی دارند. در این نوع بیماری، رفتار،گفتار و ظاهر فرد بیمار با افراد طبیعی فرق می‌کند بعضی از افراد به این بیماری جنون می‌گویند. این بیماری بیشتر در افراد بالای 15سال دیده می‌شود که گاه به‌صورت تدریجی و زمانی ناگهانی ایجاد می‌شود. اکثر بیماران خودشان را بیمار نمی‌دانند و حاضر نیستند به پزشک مراجعه کنند و یا تحت درمان قرار گیرند.شیوع این اختلالات درمجموع حدود یک درصد از جمعیت عمومی است.
بیشتربخوانید:
مهم‌ترین علائم اختلالات روانی
هذیان(دلوژن): به معنای یک اعتقاد نادرست و ناهمخوان با زمینه‌های فرهنگی جامعه است.
توهم (هالوسینوژن): به معنای ادراک محرک‌هایی که درواقع وجود ندارند. مانند توهم شنوایی که در این نوع توهم فرد صداهایی را می‌شنود که به او فرمان‌هایی می‌دهد. این صداها حقیقت وجود ندا رند و زاییده ذهن بیمار است. نوع دیگر توهم، توهم بینایی است. در این نوع توهم فرد تصاویری را می‌بیند که در عالم واقع وجود ندارند. انواع دیگری از توهم نیز وجود دارند مانند توهم بویایی و غیره.
رفتار و گفتار آشفته، گوشه‌گیری، کاهش ارتباط‌های اجتماعی، کاهش بروز هیجان‌ها و عواطف.
آموزش به خانواده بیمار مبتلابه سایکوز
توضیح در مورد علت ایجاد بیماری: هرچند مهم‌ترین عامل این بیماری‌ها وراثت است ولی ازنظر علل شناسی، در این نوع اختلالات میزان ترشح برخی نروترانسمیترها دچار اختلال می‌گردد و فرد مبتلا می‌گردد.
عدم دخالت نیروهای ماوراءالطبیعه:
گاهی افراد این بیماری را ناشی از گناهانی که فرد نموده است می‌دانند. درحالی‌که این اعتقاد نادرستی است.
بیشتر بخوانید:
قابل‌درمان و قابل‌کنترل بودن بیماری:
باید برای خانواده توضیح داد که درصورتی‌که بیمار تحت درمان‌های روان‌پزشکی و روانشناسی قرار گیرد، وضعیت روحی روانی او بهتر گردیده و بیماری تحت کنترل قرار می‌گردد.
نیاز به درمان پیگیرانه و جدی:
باید برای بیمار و خانواده‌اش توضیح داد که زمانی که دارو برای بیمار شروع می‌گردد حدود 4 هفته طول می‌کشد تا تأثیرات دارو مشاهده گردد. لذا نباید دارو را خودسرانه مصرف یا قطع نمود و درمان حتماً باید تحت نظر پزشک انجام شود.
قابل‌درمان بودن عوارض دارو:
گاهی ممکن است در روزهای اول اثرات و عوارضی مثل خشک شدن دهان به وجود آید که بعد از چند روز رفع می‌گردد و این امر نگران‌کننده نیست .
عوارض دارویی دو نوع است:
عوارض خفیف و موقتی: مثل سستی ،پرخوابی، سرگیجه ،تاری دید ، لرزش ، خشکی دهان و یبوست ، این عوارض اصلاً نگران‌کننده نیست و پس از چند روز رفع می‌شود.
عوارض شدید: این عوارض خیلی کم و اغلب در درمان بیماری‌های شدید روانی دیده می‌شود مثل لرزش شدید دست‌وپا، گرفتگی شدید عضلات گردن و دست‌وپا که سبب کج شدن آن‌ها می‌شود، خواب‌آلودگی شدید. بااینکه این عوارض هم خطری ندارد ولی در موقع بروز ، ضمن اطمینان دادن به بیمار و خانواده‌اش ، بیمار باید به پزشک ارجاع فوری شود.
احتمال عود بیماری در صورت قطع دارو بدون دستور پزشک
نیاز به حمایت و بازترانی
ارجاع:لازم است بیماران روانی شدید به‌طور ماهانه به پزشک مرکز بهداشتی درمانی ارجاع شوند.
شناخت و مراقبت از بیماری‌های خفیف روانی(نوروزها)
افراد عادی به این بیماری ناراحتی اعصاب می‌گویند و از نشانه‌های آن وجود یکی از علائم
بیشتر بخوانید:
زیر به مدت طولانی است:
اضطراب - بی‌قراری- افسردگی- وسواس-عصبانیت- پرخاشگری
احساس درد در نقاط مختلف بدن
آموزش بهداشت روان در بیماران خفیف روانی
در آموزش بهداشت روان موارد زیر را موردتوجه قرار دهید :
1. به بیماران اطمینان دهید که ناراحتی آنان چندان نگران‌کننده نیست .
2. به بیماران کمک کنید تا با ایجاد اعتمادبه‌نفس ، حضور در جلسات مذهبی ، عمل به دستورات دینی ، توکل وایمان به خدا به زندگی خود ارزش و معنای بیشتری دهند.
3. به بیماران بیاموزید که دوست داشتن دیگران ، محبت کردن به هرکس مثل خانواده ، همسایگان ، دوستان و غیره ، لذت بردن از هر چیز مثل گل و گیاه ، فشارها و نگرانی‌ها را کم می‌کند و به فرد آرامشی مداوم می‌بخشد.
در برخورد با بیماران خفیف روانی:
به‌خوبی و باحوصله و صمیمیت به درد دل آنان گوش دهید ، حتی اگر صحبت آن‌ها هیچ ارتباطی با شغل و وظیفه شما نداشته باشد .بدین‌وسیله هم ناراحتی عصبی بیمار کم می‌شود وهم شما می‌توانید عواملی که در خانواده یا اجتماع ناراحتی وی را ایجاد و یا تشدید کرده‌اند پیدا کنید.
راه‌حل‌های مختلف حل مشکلات را با بیمار به بحث و مشاوره بگذارید .اگر اجازه دادند با بزرگ‌ترها و دیگران نیز به مشاوره بنشیند زیرا که با مشورت بسیاری از مشکلات حل می‌شود.
نفرت ، عصبانیت، پرخاشگری، زورگویی ، ایرادگیری ، ایراد ناپذیری ، زودرنجی و کش دادن حرف‌ها، جروبحث و دعوا در حضور کودکان، همگی باعث ایجاد و تشدید ناراحتی‌های عصبی و روانی می‌شود . این موارد را شناسایی و در رفع آن‌ها بکوشید.این علائم ماه‌ها و سال‌ها ادامه داشته گاه باکم و زیادشدن مشکلات زندگی کم‌وزیاد می‌شوند. این بیماران به پزشکان زیادی مراجعه و مورد معاینه و انجام آزمایش‌های مختلف قرار می‌گیرند که به آنان گفته می‌شود بیماری شما جسمی نیست و مربوط به اعصاب شما است . این‌گونه بیماران نیاز به بیماریابی فعال ندارند و درصورتی‌که به خانه بهداشت یا مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کردند باید تحت درمان و آموزش قرار گیرند.
