زیر نظر: پروفسور منصور شهرکی - متخصص تغذیه و رژیم د رمانی ؛ و استاد تمام تغذیه د انشکد ه پزشکی د انشگاه علوم پزشکی زاهد ان
دینا قلی‌پور - دانشجوی کارشناسی ارشد
تحریریه زندگی آنلاین : قبل از هر چیز جا دارد از طرف خودم، خانوادهام، همکاران بزرگوار دانشگاه علوم پزشکی زاهدان و همکاران ارجمند گروه تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان و مردمان خونگرم، مهربان و محبوب استان سیستان و بلوچستان فرا رسیدن اولین عید سعید باستانی ابتدای قرن جدید شمسی یعنی سال 1400 را به تمامی شما اساتید معزز و عزتمند هیات تحریریه، سردبیر گرامی مجله جناب آقای دکتر اصغر نعمتی، کارکنان ارزشمند و عزیز مجله وزین و قدیمی دنیای تغذیه به خصوص خانم دادخواهی و تمامی مردم سرافراز، عالیرتبه و والامقام ایرانی در جایجای ایران بزرگ و سترگ تبریک ویژه و خاص عرض نمایم و در سال جدید موفقیت، کامیابی، نیک بختی، کامروایی، شادکامی و صحت و سلامتی برای تکتک شما هموطنان گرانقدر و عالیقدر از پروردگار بخشایشگر و بخشنده آرزومندم.
همچنین جا دارد مراتب تسلیت خود را به تمامی خانوادههای عزیز و گرامی که بهترین عزیزان خود را بر اثر این بیماری از دست دادهاند و همچنین خانوادههای همکاران شریفی که در این راه فرزندان آنها به درجه رفیع شهادت نائل شدهاند اعلام بدارم.
بیشتربخوانید:
یکی از مشکلاتی که متاسفانه این روزها مردم کشور محبوب ما وکل جهان با آن به شدت مواجه هستند بیماری پاندمیک کووید 19 ناشی از یک ویروس میباشد که نظامهای اقتصادی، آموزشی، اجتماعی، خانوادگی، فرهنگی، تولیدی، انواع مسافرتهای داخل و خارج و در سطح وسیع‌تر اعیاد هر کشور مخصوصاً اعیاد مذهبی، فرهنگی و باستانی را از ابعاد صله ارحام و دید و بازدیدها بشدت تحتالشعاع قرار داده و بعضاً موجب تاثیرات منفی روحی و روانی بر پیکره کلی جوامع در سطح کلان نیز شده است.
یکی از اعیاد فرهنگی، سنتی و بسیار باستانی ما ایرانیان عید سعید نوروز میباشد که در کشور عزیز ما برای دومین سال متوالی تحت تأثیر این بیماری قرار گرفته است و کمی تالمات روحی و روانی از نقطهنظر تجمعات خانوادگی، فامیلی، جشنهای نوروزی و انواع مسافرتها را نیز رقم زده است. این بیماری از نظر بار بهداشتی، تلفات انسانی و از بین بردن نیروهای کاری صدمات غیر قابل جبرانی برای تمام ممالک دنیا از جمله کشور عزیز ما نیز بعضاً ایجاد کرده است.
گرچه این روزها تلاشهای فراوان جهانی و ملی، در راستای کشف واکسن این بیماری به خصوص ساخت واکسن ایرانی صحبت از کنترل عنقریب این بیماری در سطوح ملی و جهانی مینماید که خود، مردم تمام ممالک دنیا از جمله مردمان گرانقدر ایرانی را نیز مشعوف نموده است. ضمن خسته نباشید به کادر خدوم و بی پیرایه بهداشتی و درمانی و دانشمندان عالیقدر ایرانی که شبانه روز در راستای پیشگیری، کنترل، درمان و ساخت واکسن اهتمام ویژه دارند، در این نوشتار سعی بر این شده است تا ضمن معرفی مختصر این بیماری کشنده به زوایای توصیه‌های تغذیه‌ای از زاویه پیشگیری و درمان در ایام عید باستانی نوروز امسال با نگاه ویژه بپردازیم.
کرونا ویروسها خانواده بزرگی از ویروسها هستند که ممکن است باعث ایجاد بیماری در حیوانات یا انسان شوند. کووید 19 نوعی بیماری عفونی است که اخیراً کشف شده است. این ویروس و بیماری مربوط به آن (کووید 19) تا قبل از شروع شیوع بیماری در ووهان چین در دسامبر 2019 ناشناخته بود. باید اشاره نمایم که تا به حال هیچ رژیم غذایی خاصی برای پیشگیری و درمان اختصاصی این بیماری وجود ندارد و متخصصین تغذیه در تمام دنیا و کشور بزرگ ما توصیه‌های خود را روی منابع غذایی که باعث ارتقاء سیستم ایمنی می‌شوند متمرکز کردهاند.
بیشتربخوانید:
تحقیقات نشان میدهند که یک رژیم غذایی متنوع و متعادل که به صورت ویژه حاوی مواد مغذی مثل ویتامینهای C، D، E و A و همچنین مواد معدنی مثل کلسیم، آهن، روی و سلنیوم و منابع غذایی حاوی امگا 3 باشد برای تقویت سیستم ایمنی بدن مناسب است، بنابراین با توجه به عوارض ناشی از این بیماری توصیه‌های تغذیه‌ای صرفاً جهت پیشگیری و کنترل بیماری از طریق تقویت سیستم ایمنی ارائه می‌شوند، بنابراین توصیه میشود در ایام نوروز امسال مثل دیگر روزهای سال منابع غذایی این ویتامینها و مواد معدنی مثل انواع مرکبات، زرده تخممرغ، جگرکاملا پخته شده، انواع روغنهای گیاهی، محصولات دریایی به ویژه ماهی پرورش یافته در دریا، شیر و لبنیات، انواع گوشتها، حبوبات، سبزیجات و میوهجات و گردو که باعث ارتقاء سیستم ایمنی می‌شوند مورد استفاده قرار گیرند.
یادآور میشود که چه در شرایط عادی و چه در شرایط ویژه مثل عید نوروز تعادل و تنوع به صورت کلی در مصرف تمامی مواد غذایی یاد شده باید رعایت و اعمال شود.
توصیه‌های ویژه و مخصوص تغذیه‌ای برای نوروز کرونایی
استفاده از محصولات غذایی تازه و نوشیدن آب فراوان در نوروز امسال به صورت ویژه در اولویت قرار گیرد:
میوهجات، سبزیجات، حبوبات (به عنوان مثال عدس، لوبیا)، آجیل و غلات سبوسدار و غذاهای با منابع حیوانی (مانند انواع گوشتها، ماهی، تخممرغ و شیر) در نوروز سال جاری به صورت ویژه کاملاً تازه استفاده شوند.
چون در نوروز امسال اکثریت قریب به‌اتفاق هموطنان ارجمند در منازل خود هستند و میزان فعالیت آنها نیز بیش از حد کم میباشد بهتر است برای میان وعدهها، سبزیجات خام و میوهجات تازه را به جای غذاهایی که دارای مقادیر زیادی قند، چربی یا نمک هستند انتخاب کنند تا از افزایش وزن و چاقی که از عوامل زمینهساز این بیماری محسوب می‌شوند جلوگیری شود.
فراموش نشود که در ایام نوروز نیز مثل دیگر ایام و روزهای سال باید به اندازه کافی آب نوشیده شود. هموطنان گرانمایه میتوانند از سایر نوشیدنیها، میوهجات و سبزیجات حاوی آب مثل خیار، هندوانه، خربزه، پرتقال و دیگر میوهجات هر فصل و همچنین آب لیمو، چای و قهوه نیز به عنوان نوشیدنی جهت تأمین آب بدن استفاده نمایند. به یاد داشته باشید که پر آبی بدن یکی از ارکان مهم سلامتی است و استفاده از آب خالص به صورت 8-6 لیوان در روز به شدت مورد توصیه تمامی اساتید و همکاران عالیقدر تغذیه در ایران و جهان بخصوص در این ایام ویژه میباشد.
بیشتربخوانید:
مثل دیگر روزهای معمولی سال در ایام نوروز امسال نیز چربیهای اشباع نشده (انواع ماهیهای پرورش یافته در دریا، روغنهای مایع زیتون، سویا، کانولا، آفتابگردان و ذرت) جایگزین مصرف چربیهای اشباع شده (چربی موجود در گوشت، کره، روغن نارگیل، خامه و پنیر) شود. توجه به این نکته بسیار مهم است که حذف هیچ ماده غذایی در ایام نوروز نیز مورد پیشنهاد متخصصین تغذیه نیست. فراموش نشود که در نظر گرفتن عادات غذایی با نگاه متعادل و متنوع مصرف کردن نیز در این ایام اهمیت به سزایی دارد.
برای جلوگیری از افزایش وزن و چاقی در هنگام این عید باستانی نیز به صورت کلی گوشتهای سفید و ماهی را که چربی کمی دارند، به جای گوشتهای قرمز انتخاب کنید.
امسال چون در ایام عید نوروز در منزل میباشید، تا حد امکان از مصرف گوشتهای فرآوری شده خودداری کنید، زیرا این منابع غذایی سرشار از چربی و نمک زیاد هستند که بعضاً موجبات افزایش وزن، چاقی و فشار خون شما را فراهم مینمایند که خود از عوامل زمینه‌ای این بیماری هستند.
در روزهای این عید بزرگ مصرف نمک روزانه خود را مثل دیگر ایام سال به کمتر از 5 گرم (تقریباً 1 قاشق چایخوری) محدود کنید و مثل همیشه سعی نمایید از نمک یددار استفاده کنید.
استفاده از فیبر کافی در رژیم غذایی به کارکرد سیستم گوارشی کمک می‌کند، لذا سعی نمایید مثل دیگر روزهای معمول و حتی با نگاه عمقیتر در این برهه از زمان با توجه به شیوع کووید 19 در تمام وعدههای غذایی خود از منابع غذایی فیبردار مثل نان سبوسدار، سبزیجات خام و میوهجات حتماً استفاده نمایید.
همچنین توصیه میشود در هفته 2-1 نوبت غذاهای گیاهی مثل عدس پلو، خوراک لوبیا، انواع آشها و هر غذای گیاهی دیگری که دوست دارید در طول روزهای عید استفاده کنید. فراموش نشود که تعمیم این نسخه در دیگر روزهای معمول به شدت مورد توصیه همکاران و اساتید معزز تغذیه در کل کشور نیز میباشد.
فراموش نشود که فیبرهای غذایی «احساس سیری» به شما میدهند که خود باعث جلوگیری از پرخوری و متعاقب آن ممانعت از افرایش وزن و چاقی مخصوصاً در ایام نوروز و به ویژه امسال که در منزل تشریف دارید می‌شوند.
استفاده از وعدههای غذایی بیشتر به صورت 3 وعده اصلی و 2 میانوعده (ساعت 10 صبح و 4 بعد از ظهر) همیشه و از جمله در ایام این عید دوستداشتنی مورد توصیه میباشد.
ایمنی مواد غذایی یک اصل مهم همیشگی برای امنیت غذایی و یک رژیم غذایی سالم است. پس حتماً توجه داشته باشید که برای جلوگیری از آلودگی مواد غذایی و بیماریهای منتقله از غذا، اقدامات بهداشتی مناسب را کلاً و به صورت ویژه در عید امسال اجرا کنید و تمام غذاهای خرید شده از بیرون را حتماً ضدعفونی کنید.
غذاهای طبخ شده
استفاده از غذاهای طبخ شده در منزل در عید امسال به صورت ویژه
این روزها فرصت ماندن در منزل این امکان را فراهم میآورد تا بیشتر از غذاهای محلی و طبخ شده در منزل استفاده نمود و شرایط این بیماری و بودن در منزل شدت و حدت این نگاه را در عید امسال مضاعف می‌کند. همیشه و در هر جا رعایت مسائل بهداشتی و اطلاع کامل از مواد غذایی استفاده شده از نقطه نظر سلامت و امنیت غذایی بسیار مهم و حائز اهمیت از بعد تغذیه میباشد.
استفاده از غذاهای بیرون و آشپزخانه در روزهای عید امسال مثل دیگر روزهای معمول سال مورد پیشنهاد متخصصین تغذیه نمیباشد. در صورت مسافرت (که اصلاً امسال مورد توصیه نمیباشد) نیز حتماً سعی نمایید در رستورانهای تائید شده و کاملاً بهداشتی سرو غذا داشته باشید و در صورت استفاده از انواع کنسروجات به تاریخ انقضا و تولید آنها نیز توجه نمایید و حتماً این مواد غذایی آماده را حداقل 20 دقیقه قبل از خوردن کاملاً بجوشانید. مجدداً، استفاده از غذاهای آشپزخانه در هنگام شیوع این بیماری و در ایام عید امسال مورد توصیه همکاران بزرگوار تغذیه نیست.
نکته پایانی
هموطنان عزیز و گرانسنگ آنچه که خیلی بهتر از من به آن واقف هستید این است که در این هنگام و مخصوصاً عید نوروز و باستانی امسال در منزل ماندن به مراتب بهتر از مسافرت رفتن است و همانطور که پیشتر عرض کردم واقعاً این بیماری در سطح ملی و جهانی عنقریب در همین چند ماه آتی کنترل خواهد شد و این مشکل جهانی و ملی بصورت ریشه‌ای حل خواهد شد. پس کما فی السابق صبوری خود را به معنی اخص کلمه به عنوان یک هموطن بسیار گرانمایه ایرانی اصیل به منصه ظهور برسانید و عید امسال را حتماً و حتماً در منزل بمانید و فرصت استفاده از نعمات زندگی بویژه دورهمیهای خانوادگی، فامیلی و شرکت در انواع مراسم به خصوص مراسم شادی و به ویژه عید سعید نوروز که در آینده بسیار نزدیک برای همه ما بار دگر ایجاد خواهد شد را به همین سادگی از خود سلب ننماییم.
مجدداً سالی توام با سلامتی برای تکتک شما عالیقدران در جایجای ایران بزرگ و سترگ از خداوند منان مسئلت می‌نمایم.
شاد و شادان باشید
