تدابیر طب سنتی در ناباروری - بخش اول

مسعود رضوانی

مردانی که در معرض ناباروری هستند
یک فرد نابارور یا از ابتدا و به صورت ژنتیکی نابارور می‌‌باشد و یا تحت تاثیر بیماری‌های مختلفی که در دوران زندگی خود با آنها مواجه می‌‌گردد نابارور می‌‌گردد. البته در آقایان بیماری‌ها و نوع شرایط زندگی از مهمترین مشکلات ناباروری ذکر می‌‌گردند.  اولین آنها اختلال توانایی جنسی است.در بسیاری از افراد دیده می‌‌شود که ضعف جنسی و ناتوانی در برقراری یک رابطه سالم را بسیار نادیده می‌‌گیرند در حالیکه اولین گام به سوی داشتن یک باروری سالم داشتن همین ارتباط صحیح و منظم است.

 شرط لازم برای باروری طبیعی، رابطه جنسی منظم است. از دیگر  دلایل ناباروری در مردان می‌‌توان به: بیماری‌های دوران کودکی مثل جراحی‌هایی که اطراف بیضه انجام می‌شود، بالا بودن بیضه و بیماری واریکوسل، اختلالات هورمونی به صورت اختلال در هورمون‌های هیپوفیز یا هورمون‌های جنسی، رشد نامناسب بیضه‌ها، اختلالات ژنتیک مثل کوچک‌بودن بیضه، برخی عفونت‌های مزمن که در عملکرد بیضه اختلال ایجاد می‌کند مثلا «سل» که لوله‌های انتقال‌دهنده اسپرم را از بین می‌برد، برخی داروها، برخی عفونت‌های دستگاه تناسلی مثل سوزاک به شرطی که موجب تنگی مجرا شود و مانع خروج شود و بیماری‌های تب‌دار طولانی‌مدت که بر نطفه‌سازی تاثیر می‌گذارد ‌(علت آن است که اسپرم در بیضه در درجه حرارتی پایین‌تر از درجه حرارت بدن فعالیت پیدا کند و این حرارت بالا و طولانی‌مدت باعث از بین‌رفتن اسپرم‌ها شود) اشاره کرد.

همچنین برخی از بیماری‌های ژنتیک و بیماری‌هایی که با اختلالات بویایی و هورمونی همزمان هستند. بعضی از بیماری‌ها که موجب ایجاد ترشحات غلیظ در بدن می‌شوند، سرفه‌های خشک، اختلالات ریوی و اختلالات بیضوی به صورت ترشحات غلیظ و برخی از مشاغل. افرادی که در معرض مواد آسیب‌رسان به بیضه‌ها قرار دارند مثل انواع حشره‌کش‌ها وقتی به صورت مدام باآن تماس داشته باشند یا مثل کسانی که در کارخانه‌های تولید این مواد هستند.

دیدگاه کلی ناباروری
در روزگاران قدیم هرگونه ناباروری به جنس زن نسبت داده می‌‌شد. این دیدگاه در آن زمان تا حدودی صحیح بنظر می‌‌رسید (هر چند که در آن زمان مردان نیز گاها با مشکل ناباروری مواجه بودند). اما با گذشت زمان و تغییر سبک زندگی، حال وارد دوره‌ای از زمان شده‌ایم که مردان و زنان از لحاظ مشکل بارداری با یکدیگر برابری می‌‌کنند. تحقیقات گویای این می‌‌باشند که از هر 100 زوج جوان ایرانی که ازدواج می‌کنند 15 نفر آنها از ناباروری رنج می‌برند. یعنی در کشور ما که سالانه یک میلیون ازدواج ثبت می‌شود، حدود 150 هزار زوج، به زوج‌های نابارور اضافه می‌شود.

تخمین‌ها نشان می‌دهد در ایران حدود 3 میلیون زوج نابارور وجود دارد. و از سوی دیگر پیش‌بینی می‌‌گردد این آمار در سال 1400 به 6 میلیون زوج نابارور برسد. بنابراین لزوم اجرای یک برنامه پیشگیرانه در مراحل بالاتر و با رویکرد درمانی در سال‌های اخیر ضروری به نظر می‌‌رسد

تعریف زوج نابارور
در بسیاری از موارد از آنجایی که افراد تعریف صحیح و مشخصی از ناباروری ندارند، پس از چند بار اقدام به ارتباط برقرار کردن و باردار نشدن نمی‌دادند که آیا نابارور هستند و نیاز به بررسی دارند یا خیر. بطور معمول اگر یک زوج پس از گذشت یک سال از ازدواج‌شان، بدون پیشگیری از بارداری و با وجود رابطه جنسی منظم، باردار نشود نابارور نامیده می‌‌شوند و نیاز به بررسی دارند.

البته در اینجا توصیه می‌‌گردد که هر کدام از زوجین پیش از ازدواج حداقل برای یک مرتبه از لحاظ صحت و زنده بودن اسپرم و میزان کافی آن و همچنین صحت و سلامت تخمدان، رحم و تخمک‌ها چکاپ گردند زیرا درمان در مراحل پیش از ازدواج به مراتب راحتر و امکان پذیرتر می‌‌باشد. ناباروری به دو شکل ناباروری مطلق و ناباروری نسبی تعریف می‌‌گردد. ناباروری‌های مطلق آن دسته از ناباروری‌هایی هستند که پس از طی کردن مراحل درمانی و اصلاحی باز بارداری صورت نخواهد گرفت. اما ناباروری‌های نسبی آن دسته از ناباروری‌هایی هستند که پس از یک دوره درمانی و اصلاحی منجر به باروری می‌‌گردند. با توجه به این مطالب ذکر شده تا اینجای مقاله می‌‌توان این نتیجه‌گیری را کرد که هرگونه ناباروری ارزش بررسی و دنبال کردن یک روند درمانی مشخص و هدف‌دار را دارد

ناباروری از دیدگاه طب سنتی
در کتب طب سنتی با کلمه‌ای روبرو می‌‌شویم با عنوان عقر یا عسرالحبل که به معنای نازایی می‌‌باشد. در طب سنتی نیز مانند طب مدرن زمانی که با یک زوج نازا مواجه می‌‌شویم اولین گام بررسی این موضوع است که آیا نازایی از جانب جنس مرد می‌‌باشد و یا از جانب جنس زن و این مسئله مستلزم آن است که زوجین یک سری آزمایشات کامل مرتبط با این مسئله را انجام دهند. در گام بعدی اگر هر کدام از زوجین دارای مشکل بودند می‌‌بایست براساس اصول شش‌گانه سلامتی (سته ضروریه) باشد. سته ضروریه، اصول شش‌گانه عبور به سلامتی است که می‌‌بایست این اصول را جهت درمان در مورد افرادی که دچار عقر می‌‌باشند قدم به قدم پیش برد.

درمان‌ها در این بین در بسیاری از موارد بسیار پیچیده می‌‌باشند. اصول سته ضروریه اصولی می‌‌باشد که تمامی پزشکان طب سنتی می‌‌بایست به آنها آگاه بوده و درمان‌های اختصاصی به روش طب سنتی همگی می‌‌بایست بر مبنای این اصول باشد. اصول سته ضروریه اصولی شش‌گانه می‌‌باشد که نتیجه آن حفظ و باز گردانی سلامتی است. این اصول شامل عواملی است که بدون آنها نه تنها سلامتی، بلکه حیات میسر نیست.

جالینوس می‌‌فرماید: اگر سته ضروریه، کمیت و کیفیتش آن‌طور که شایسته است و در حد اعتدال حفظ شود، اسباب سلامتی هستند. سته ضروریه شامل این شش امر است: هوا و هر آنچه که بدان تعلق دارد، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و زیر مجموعه‌هایش مانند انواع غذاها، رعایت ترتیب در خوردن غذا و... ، حرکت و سکون نفسانی و آنچه که در آن بحث می‌‌شود مانند غضب، شادی، ترس، غم و... ، حرکت و سکون بدنی و مباحث مرتبط با آن، خواب و بیداری و در آخر احتباس و استفراغ و مباحثی که در آن مطرح می‌‌شود مانند جماع و حیض. حال می‌‌خواهیم این اصول را برای فردی که دچار ناباروری است پیاده کنیم

 ادامه مطلب