سرویس جهان مشرق - پس از گذشت حدود 5 روز از آنچه «کودتای نافرجام در اردن» خوانده شده، هر روز ابعاد جدیدی از این کودتا توسط رسانه های اردنی، منطقه ای و بین المللی از جمله نقش آفرینی طرف های خارجی برملا می شود.
ماجرا از آنجا آغاز شد که شاهزاده «حمزه بن الحسین» فرزند ارشد «ملک حسین» به اتهام دسیسه چینی برای سرنگونی برادر ناتنی خود «عبدالله دوم» بازداشت شد. دستگاه اطلاعاتی اردن همچنین شبانه حدود 20 نفر دیگر را به اتهام «تهدید علیه ثبات کشور» بازداشت کرد.
تحلیلگران سیاسی بر این باورند که عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی در رقم خوردن کودتای اردن دست داشته اند. نگاهی به لیست افراد بازداشت شده در اردن ارتباط برخی از آنها با دربار پادشاه سعودی را اثبات می کند که از جمله آنها می توان به «باسم عوض الله» اشاره کرد.
حمزه بن الحسین
باسم عوض الله حلقه ارتباط اصلی
«باسم عوض الله» متحد اصلی «محمد بن سلمان» ولی عهد سعودی و نیز رابط بن سلمان با برخی از شاهزادگان اردنی محسوب می شود. وی وزیر سابق دارایی و دربار اردن است و متحد اصلی محمد بن سلمان و از دوستان نزدیک وی است، همچنین گفته شده، او رابط اصلی بین عربستان و امارات از یک طرف و مقامات رژیم صهیونیستی از طرف دیگر برای عادی سازی روابط بین کشورهای عربی و رژیم اشغالگر قدس است.
باسم عوض الله و نتانیاهو
باسم عوض الله و ملک عبدالله
روابط میان اردن و عربستان از مدت ها پیش با نوعی تنش مواجه بوده، پیش از آغاز فرایند عادی سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی، عربستان مأموریت پیدا کرد تا رضایت سران عرب برای ورود به فرایند مذکور را جلب کند. در این میان، بن سلمان وظیفه داشت، موافقت حکام عرب با پیاده سازی قرارداد قرن را نیز بدست آورد. اما در این مسیر نتوانست از مانع ملک عبدالله عبور کند و موافقت او را بدست آورد.
مخالفت عبدالله دوم با قرارداد قرن بخاطر فلسطین و آرمان فلسطینی‌ها نبود، بلکه به خطر افتادن منافع خاندان سلطنتی اردن بود. در این قرارداد، اردن وطن جایگزین فلسطینیان در نظر گرفته شده بود و عبدالله دوم از بیم اعتراض‌های داخلی آن را رد کرد تا خشم سعودی‌ها را برانگیزد.
باسم عوض الله و ملک سلمان
از جهتی، بن سلمان مدت‌هاست، در صدد گرفتن اداره مسجدالاقصی از عبدالله دوم است که با مخالفت پادشاه اردن همراه بوده، بنابراین، اختلافات اخیر در نقش آفرینی ریاض در کودتای اردن بی تأثیر نبوده اند.
اظهارات رسانه‌های صهیونیستی
در ادامه حواشی کودتای نافرجام اردن، رسانه های صهیونیستی نیز دست به افشاگری زدند، در این زمینه روزنامه صهیونیستی «یدیعوت آحارونوت» نوشت که عربستان و امارات در این کودتا دست داشته اند.
یدیعوت آحارانوت در این زمینه به سفر ماه گذشته عبد الله دوم به ریاض اشاره می کند که انعکاسی در رسانه ها نداشت. در این سفر شاه اردن اگرچه با بن سلمان دیدار کرد اما از صدور بیانیه مشترک درباره دیدارشان خودداری کردند.
یدیعوت آحارانوت نوشت: ولی عهد سعودی و یکی از امرای امارات که به نظر می رسد، «محمد بن زاید» باشد، در کودتای اردن دست داشته اند.
اطلاع نتانیاهو از کودتا
روزنامه صهیونیستی «اسرائیل الیوم» نیز فاش کرد: «بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر این رژیم از رخدادهای اخیر اردن که در پس پرده و مخفیانه در حال انجام بود، مطلع بوده است».
این روزنامه با بیان اینکه «بدون شک نتانیاهو از آنچه ذهن عبدالله دوم را در این اواخر به خود مشغول کرده بود، اطلاع داشته»، این سؤال را مطرح می کند که «چرا پادشاه اردن مخالف سفر نتانیاهو به امارات بود» و می افزاید: «امان به نتانیاهو مظنون است، چون تاریخ مصرف عبدالله دوم برای تل آویو تمام شده است .. همچنین بعید نیست، نتانیاهو برنامه هایش را با یکی از افراد خاندان سلطنتی مثلا یک نظامی ارشد هماهنگ می کرده است».
اختلافات نتانیاهو و شاه اردن
رسانه‌های صهیونیستی اذعان می‌کنند، نتانیاهو پیشتر از اتفاقات پشت پرده کودتای اردن مطلع بوده و از نقش این رژیم در آن سخن گفته‌اند و این نشان از روی‌گردانی تل آویو از شاه اردن دارد.
اختلافات اردن و اسرائیل به سال گذشته باز می گردد، یعنی اتمام دوره واگذاری اراضی دو منطقه «الباقوره» و «الغمر» به اسرائیل که طی یک قرارداد 25 ساله صلح در سال 1994 به این رژیم واگذار شده بود و اردن آنها را از تل آویو باز پس گرفت. دوهفته بعد اردن در این دو منطقه اقدام به برگزاری یک رزمایش کرد، دو اقدامی که به مذاق نتانیاهو خوش نیامد.
تنش بین اسرائیل و اردن با ممانعت تل آویو از ورود ولی‌عهد اردن به قدس شریف و واکنش اردن به آن با ندادن اجازه عبور هواپیمای نتانیاهو از آسمان این کشور ادامه یافت و با کاهش صادرات گاز اسرائیل به اردن به پایین ترین سطح خود بیش از پیش تشدید شد.
باز شدن پای موساد به ماجرا
از سوی دیگر، یک تاجر اسرائیلی که روابطی با دولت آمریکا دارد، مدعی شد، روز شنبه که شاهزاده حمزه بازداشت شد، با او تماس گرفته و پیشنهاد داده بود، با ارسال یک جت شخصی همسر و فرزندانش به اروپا منتقل شوند.
دولت اردن در این زمینه می گوید که این اسرائیلی با موساد در ارتباط است و به ظاهر خود را تاجر معرفی می کند.
«ایمن الصفدی»، وزیر خارجه اردن در اولین موضع‌گیری دولت این کشور درباره این کودتا تاکید کرد: «تحقیقات نشان می‌دهد، فردی که با دستگاه‌های امنیتی خارجی در تماس بوده با همسر شاهزاده حمزه در ارتباط بوده و به او پیشنهاد تأمین هواپیما برای خروج از کشور را داده است».
خبرگزاری «امون» نزدیک به سرویس‌های امنیتی اردن نیز نوشت: «یک اسرائیلی به نام "روی شاپوشنیک" که قبلا با موساد همکاری داشته، پیشنهاد کمک به همسر شاهزاده حمزه را داده است».
شاپوشنیک 41 ساله ادعاهای دولت اردن را تکذیب کرده و گفته که هرگز عامل موساد نبوده، اما بخاطر دوستی با شاهزاده حمزه به او پیشنهاد کمک داده است.
شاپوشنیک 15 سال پیش عضو حزب کادیما بود و به عنوان مشاور «ایهود اولمرت»، نخست وزیر وقت اسرائیل فعالیت می‌کرد. پس از بازنشستگی شرکت امنیتی «شاپوشنیک» را تأسیس کرد و به شرکت «اریک پرنس» که سربازان عراقی را در اردن آموزش می‌داد، خدمات لجستیکی ارائه می‌کرد.
اخبار ضد و نقیض از شاهزاده حمزه
درحالی که منابع رسمی اردنی از تعهد سپردن شاهزاده حمزه بن الحسین به عبدالله دوم، شاه اردن مبنی بر عدم هرگونه اقدام علیه نظام و امنیت ملی و پایان ماجرای کودتا سخن می‌گویند، بسیاری از صاحبنظران بر این باورند، حادثه کودتای شنبه شب گذشته در اردن را پایان یافته تلقی کرد، بلکه این حادثه می‌تواند، سرآغاز تحولات مهم و سرنوشت‌ساز در این کشور باشد، چراکه اولین پیامد حصر خانگی شاهزاده حمزه بن الحسین، ایجاد شکاف و اختلاف در افکار عمومی اردن است.
بخشی از مردم اردن در فضای مجازی به حمایت از شاهزاده الحسین پرداخته و او حصر خانگی او را محکوم کرده و بر محبوبیت مردمی وی تأکید کرده‌اند. بی‌شک این شکاف و اختلاف در افکار عمومی اردن با توجه به اقتصاد فقیر این کشور و همه‌گیری بحران کرونا انعکاس منفی بسیاری بر پیکره نظام خواهد داشت.
از سوی دیگر، شاهزاده حمزه بن الحسین که به روابطش با سعودی‌ها معروف است، می‌تواند، به تحریک تل آویو و ابو ظبی، به حربه ای در دست ریاض علیه شاه اردن تبدیل شود.
هرچه هست، اردن روزهای سخت و سرنوشت‌سازی پیش رو دارد که مهمترین بازیگران آن عبدالله دوم و شاهزاده حمزه بن الحسین هستند.
