آیا این رژیم به بهبود التهاب روده کمک می‌کند؟

به گزارش عصرایران، بیماری سلیاک، حساسیت به گلوتن غیر سلیاک و بیماری التهابی روده همگی بر دستگاه گوارش انسان تاثیر می‌گذارند. اما این سه شرایط چه ارتباطی با هم دارند؟ اگر به بیماری سلیاک یا حساسیت به گلوتن غیر سلیاک مبتلا هستید، آیا به معنای احتمال بیشتر ابتلای شما به بیماری التهاب روده است؟ و آیا یک رژیم غذایی بدون گلوتن حتی اگر به بیماری سلیاک مبتلا نباشید به بهبود علائم بیماری التهابی روده در شما کمک می‌کند؟

بسیاری از پژوهش‌ها در مورد ارتباط این شرایط با هم جدید هستند و برخی از آن‌ها با آزمایش‌های بالینی به خوبی طراحی شده و بزرگ تایید نشده اند.

با این وجود، چند مطالعه و گزارش موردی نشان می‌دهد که افراد مبتلا به بیماری کرون و کولیت زخمی (دو شکل اصلی بیماری التهابی روده) ممکن است احتمال بیشتری داشته باشد که نتیجه آزمایش آن‌ها برای پادتن‌های پروتئین گلوتن مثبت باشد، بدون در نظر گرفتن این که به بیماری سلیاک مبتلا باشند یا خیر؛ و در برخی موارد، رژیم غذایی بدون گلوتن به افراد مبتلا به بیماری التهابی روده در کسب احساسی بهتر و کاهش علائم کمک کرده است، در شرایطی که این افراد به بیماری سلیاک مبتلا نبودند.

 بیشتربخوانید:

چگونه رژیم بدون گلوتن بگیریم؟

علائم مشابه در بیماری سلیاک، حساسیت به گلوتن غیر سلیاک و بیماری التهابی روده

بیماری سلیاک زمانی رخ می‌دهد که بدن انسان پروتئین گلوتن موجود در گندم، جو و چاودار را به اشتباه به عنوان یک مهاجم خارجی در نظر گرفته و سیستم ایمنی را برای حمله به روده کوچک فعال می‌کند. علائم بیماری سلیاک ممکن است بسیار متفاوت باشند، اما بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری مواردی مانند اسهال یا یبوست، معده درد، خستگی و کم خونی را تجربه می‌کنند.

علائم حساسیت به گلوتن غیر سلیاک می‌تواند علائم بیماری سلیاک را تقلید کند و هر دو شرایط شامل انواع مشابه از مشکلات گوارشی می‌شوند. با این وجود، افراد مبتلا به حساسیت به گلوتن به نظر می‌رسد بیشتر از سردرد و علائم عصبی دیگر، مانند آسیب عصبی که موجب احساس سوزن سوزن در دست‌ها و پا‌ها می‌شود، رنج می‌رند.

در نهایت، علائم بیماری التهابی روده با توجه به نوع خاص شرایطی که فرد به آن مبتلا است (بیماری کرون یا کولیت زخمی) متفاوت هستند. هم بیماری کرون و هم کولیت زخمی می‌توانند موجب شکم درد، کرامپ، اسهال شدید (گاهی اوقات خونی) و نفخ شوند.

بیان تفاوت بین شرایط

آشکار است که همپوشانی قابل توجهی بین علائم بیماری سلیاک، حساسیت به گلوتن غیر سلیاک، و بیماری التهابی روده وجود دارد و این می‌تواند تشخیص دقیق را تا حدودی چالش برانگیز کند.

پزشکان از آزمایش‌های خون برای غربالگری بیماری سلیاک استفاده می‌کنند، اگرچه جواب آزمایش همه افراد مبتلا به این بیماری مثبت نمی‌شود، و تایید تشخیص با آندوسکوپی و بافت‌برداری برای بررسی دقیق دیواره داخلی روده کوچک انجام می‌شود.

برای تشخیص بیماری کرون یا کولیت زخمی، پزشک احتمالا کولونوسکوپی و/یا اندوسکوپی را برای بررسی نشانه‌های خاص که متفاوت از نشانه‌های بیماری سلیاک هستند، انجام خواهد داد. آزمایش خون برای بیماری التهابی روده وجود ندارد، اگرچه موارد عمومی‌تر مانند آزمایش خون برای غربالگری کم خونی ممکن است اطلاعاتی را در اختیار پزشک قرار دهد.

در نهایت، هیچ آزمایش پزشکی پذیرفته شده برای حساسیت به گلوتن غیر سلیاک وجود ندارد، اگرچه همه پزشکان موافق وجود این شرایط نیستند. دنبال کردن یک رژیم غذایی بدون گلوتن و بررسی این که فرد احساس بهتری پیدا می‌کند، تنها روش برای آگاهی از ابتلا به این شرایط است. اما این روش نیز نتیجه‌ای قطعی ارائه نمی‌کند، زیرا به عنوان مثال، ممکن است به واسطه کاهش مصرف یا حذف غذا‌های کم ارزش از رژیم غذایی همراه با گلوتن احساس بهتری در فرد شکل گرفته باشد، یا اقدام مثبتی که برای سلامت خود انجام می‌دهید ممکن است به کاهش علائم کمک کند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که برخی افراد به غلات حاوی گلوتن با علائمی مشابه با بیماری سلیاک واکنش نشان می‌دهند، حتی اگر آن‌ها به طور قطع به این بیماری مبتلا نباشند.

 بیشتر بخوانید:

این خوراکی‌ها چربی‌های بدن شما را آب می‌کنند

پیوند‌های احتمالی بین بیماری سلیاک و بیماری التهابی روده

برخی مطالعات اولیه نشان داده اند که افراد مبتلا به بیماری سلیاک در معرض خطر بیشتری برای این که بیماری کرون یا کولیت زخمی نیز در آن‌ها تشخیص داده شود، قرار دارند. با این وجود، مطالعات جدیدتر نشان داده اند میزان احتمال این که افراد مبتلا به بیماری التهابی روده به بیماری سلیاک مبتلا باشند، مشابه با جمعیت عمومی است.

اما باز هم به نظر می‌رسد که ارتباطی بین این دو شرایط وجود دارد و ژنتیک ممکن است بخشی از این ارتباط را توضیح دهد. پژوهشی جدید نشان داد که بیماری سلیاک و بیماری کرون چهار ژن را به اشتراک می‌گذارند که به نظر می‌رسد خطر ابتلا به هر دو بیماری را افزایش می‌دهد. افزون بر این، پژوهشگران ژن‌هایی را شناسایی کرده اند که به نظر می‌رسد خطر ابتلا به بیماری سلیاک و کولیت زخمی را افزایش می‌دهند.

بیماری التهابی روده و بیماری سلیاک به عنوان بیماری‌های خودایمنی در نظر گرفته می‌شوند، به این معنا که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بخشی از بدن حمله می‌کند. هر دو شرایط به نظر می‌رسد شامل تغییرات مشکل‌ساز در میکروبیوم روده (باکتری‌های ساکن روده بزرگ) می‌شوند که ممکن است موجب یا پشتیبان التهاب باشد.

بیماری التهابی روده و حساسیت به گلوتن غیر سلیاک ممکن است بیشتر مرتبط باشند

چندین مطالعه نشان داده اند که حساسیت به انسولین غیر سلیاک نسبت به بیماری سلیاک ممکن است احتمال بیشتری داشته باشد در افراد مبتلا به بیماری کرون یا کولیت زخمی دیده شود.

 بیشتر بخوانید:

روش های جلوگیری از پرخوری عصبی

از این رو، آیا رژیم غذایی بدون گلوتن می‌تواند به افراد مبتلا به بیماری التهابی روده کمک کند؟

شاید بتواند، حتی اگر شما به بیماری سلیاک مبتلا نباشید. در چندین مورد، پزشکان اشاره داشته اند که یک رژیم غذایی بدون گلوتن به بهبود یا از بین رفتن علائم بیماری التهابی روده حتی در افرادی که به طور قطع به بیماری سلیاک مبتلا نبودند، منجر شده است. به ویژه، افراد مبتلا به بیماری کرون احتمال بیشتری دارد از این رژیم سود ببرند.

به عنوان مثال، طی مطالعه‌ای در سال 2013، دکتر دیوید پرلموتر به شرایط فرد بیماری که بیماری کرون در وی تشخیص داده شده بود و درمان‌های عادی برای این بیماری به بهبود وی منجر نشده بود، اشاره داشت. بر اساس آزمایش‌های خون که نشان می‌دادند بدن این بیمار پادتن‌هایی علیه پروتئین گلوتن و دیگر ترکیبات گندم، جو و چاودار تولید می‌کند، حساسیت به گلوتن غیر سلیاک در این فرد تشخیص داده شد و رژیم غذایی بدون گلوتن برای وی آغاز شد.

پس از شش هفته، این روند به توقف اسهال در بیمار منجر شد. با ادامه رژیم غذایی بدون گلوتن، نه تنها قوام مدفوع وی به حالت عادی بازگشت، بلکه افزایش وزن خود را نیز تجربه کرد. پس از یک سال، بیمار به وضعیت عادی بازگشته و بیش از 80 درصد وزن از دست داده خود را نیز دوباره بدست آورد. با دنبال کردن یک رژیم غذایی بدون گلوتن، بیماری کرون وی وارد دوران خاموشی شد.

پژوهشگران دانشگاه کارولینای شمالی نیز زمانی که شرایط 1،647 فرد مبتلا به بیماری التهابی روده را بررسی کردند، نتایجی تقریبا مشابه را شاهد بودند. به طور کلی، دو سوم از افرادی که رژیم غذایی بدون گلوتن را امتحان کرده بودند، اشاره داشتند که رژیم غذایی به بهبود علائم گوارشی آن‌ها منجر شده است و 28 درصد شعله‌ور شدن بیماری التهابی روده با تکرر یا شدت کمتر را گزارش کردند. همچنین، افرادی که رژیم غذایی بدون گلوتن را دنبال می‌کردند به کاهش قابل توجه احساس خستگی در خود اشاره داشتند.

به گفته پژوهشگران، این احتمال وجود دارد که ترکیبات دیگر موجود در غلات حاوی گلوتن ممکن است موجب التهاب روده در افراد مبتلا به بیماری التهابی روده شود و مصرف یک رژیم غذایی بدون گلوتن ممکن است به تسکین این التهاب و علائم مرتبط با آن کمک کند.

از این رو، می‌توان گفت رژیم غذایی بدون گلوتن ممکن است به کاهش علائم بیماری التهابی روده حتی در افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا نیستند، کمک کند. اگر فکر می‌کنید رژیم غذایی بدون گلوتن می‌تواند برای شما مفید باشد می‌توانید با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید.