بررسی تفاوت‌های مغز زن و مرد (۱)

تحریریه دنیای سلامت

مغز، منبع تمام رفتار، افکار، احساسات و تجربیات انسان است. دانشمندان دریافته‌اند که هر منطقه از مغز مخصوص فعالیت‌های مختلف می‌باشد؛ مثلاً قسمتی از مغز برای حافظه و قسمتی دیگر برای حل مسائل و قسمتی دیگر برای زبان و ... . «دورین کیمورا» استاد روانشناسی توضیح می‌دهد که اگرچه مغز تمامی انسان‌ها شبیه یکدیگر است.

تفاوت‌های کوچکی نیز با هم دارد و همین تفاوت‌های کوچک است که استعدادهای منحصر به فردی در افراد مختلف ایجاد می‌کند و موجب تفاوت استعداد یک فرد از دیگری می‌شود. هر فرد برای حل مشکلاتش از روش خاص خود استفاده می‌کند که آن را استعداد و یا توانایی می‌نامند. علاوه بر اینکه انسان‌ها دارای ضریب‌های هوشی مختلف هستند، نوع استعداد آنها نیز متفاوت است.

ممکن است یک فرد در حل مشکلات شفاهی و ذهنی تبحر داشته و فرد دیگری در حل مشکلات واقعی اشیا مهارت داشته باشد. بنابراین ساختار مغز هر فرد با دیگری کمی متفاوت است و این تفاوت موجب تغییرات و تفاوت‌های فعالیت‌های افراد می‌شود. از حدود 20 سال پیش تا به امروز، پژوهش‌های گوناگونی روی مغز افراد انجام شده و نتایج علمی جدیدی، به دست آمده است.

این اطلاعات قبلاً از مغز افرادی که فوت کرده بودند و توانایی حل هیچ مسأله‌ای را نداشتند، به دست می‌آمد؛ اما از چند سال گذشته، برای معاینه مغز افراد زنده و مشاهده توانایی‌ها و ساختار مغز آنها روش‌های جدیدی ابداع شده است.

توانایی حل مشکلات، مربوط به منطقه‌ای از مغز می‌شود که «مغز پیشین» نام دارد و به دو نیمکره چپ و راست تقسیم می‌گردد. این نیمکره‌ها دقیقاً یکسان کار نمی‌کنند و تفاوت فعالیت این دو نیمکره را تفاوت کارکردی می‌نامند.

تفاوت مغز زن و مرد

مغز افراد با توجه  به نوع جنسیت آنها، فعالیت می‌کند. براساس تحقیقاتی که روی حیوانات انجام شده است، هورمون‌های جنسی که توسط غدد جنسی ترشح می‌شوند، موجب تفاوت میان زن و مرد می‌گردند. این هورمون‌ها در شکل‌دهی جنسیت افراد و رفتار و ساختار مغز آنها مهم هستند.

هیپوتالاموس مغز مسؤول هماهنگ‌سازی و کنترل عملکردها و رفتارهای اصلی همچون غذا خوردن، خوابیدن، تولیدمثل و ... است. قسمتی از هیپوتالاموس که مربوط به رفتارهای جنسی می‌باشد، در انسان‌ها و تمامی حیوانات نر بزرگ‌تر از ماده است و این امر مربوط به هورمون جنسی مردانه به نام اندروژن می‌باشد.

هورمون‌های جنسی روی قسمت‌های مختلف مغز تأثیر می‌گذارند؛ به عنوان مثال، لایه بیرونی مغز به نام «Cortex» در مردها، ضخیم‌تر از خانم‌هاست. یکی دیگر از کشفیات اخیر این است که مغز زن و مرد در برخی از روش‌های کار نیز متفاوت می‌باشد. زنان به طور هم‌زمان می‌توانند از دو نیمکره مغزشان استفاده کنند؛ در حالی که مردها فقط توانایی استفاده از یک نیمکره را دارند.

نیمکره راست و چپ، به وسیله فیبرهایی به یکدیگر مرتبط می‌شوند که مهم‌ترین و بلندترین این فیبرها، «کُرپُس کالوسوم» نام دارد. این فیبرها در تبادل اطلاعات میان دو نیمکره کاربرد دارند. ارتباط میان دونیمکره نیز در مرد و زن تا حدودی متفاوت است. مساحت سطح اتصالی قدامی در خانم‌ها بیشتر از آقایان است.

تفاوت‌هایی نیز در نیمکره چپ مردها و زن‌ها وجود دارد و بخشی از نیمکره چپ که مسؤول گفتار و حرکات دست در خانم هاست، با آقایان تفاوت دارد. لوب فرونتال و پشت نیمکره چپ، مناطقی هستند که به صحبت کردن و نوع گفتار انسان‌ها، اختصاص دارند. در خانم‌ها، لوب فرونتال کار بیشتری انجام می‌دهد؛ در حالی که در آقایان پشت نیمکره چپ مسؤولیت و اهمیت بیشتری دارد.

به طور معمول مغز مردان 11 - 12 درصد بزرگ‌تر از مغز زنان است. این اختلاف اندازه هیچ ربطی به هوش ندارد و فقط از لحاظ فیزیکی بزرگ‌تر است. مردان برای کنترل توده عضلانی نیاز به نورون‌های بیشتری داشته، در نتیجه مغز بزرگ‌تری نیز دارند.

مردان بیشتر از نیمکره چپ خود استفاده می‌کنند، در حالی که زنان از دو نیمکره به یک اندازه استفاده می‌کنند و به همین دلیل است که زنان در حل مشکلات، راه‌حل‌های بیشتر و خلاقانه‌تری دارند.

لوب پارتیال در مردها بزرگ‌تر از زنان است؛ بخصوص در قسمت چپ، این بخش از مغز در کنترل و توانایی انجام عملیات ریاضی کاربرد دارد و شاید به همین دلیل باشد که آقایان در انجام وظایف حسابداری که مربوط به ریاضیات می‌شود، نسبت به خانم‌ها موفق‌ترند. برای‌تان جالب خواهد بود اگر بدانید این همان قسمتی است که در مغز انیشتین به طور غیرعادی بزرگ بود.

 واکنش به استرس در زنان و مردان متفاوت است. مردان تمایل دارند با استرس بجنگند و آن را کنار بگذارند؛ در حالی که زنان رفتاری دوستانه با آن دارند. روانشناسی به نام اشیلی‌تیلور معتقد است خانم ها اغلب استرس را بیشتر از آقایان درک می‌کنند و به آن نزدیک هستند؛ به همین دلیل حس پرستاری و مراقبت در خانم‌ها بیشتر از آقایان بوده و اکثراً نگهداری از فرزندان به عهده زن خانه است، دلیل این واکنش‌های متفاوت مردان و زنان به استرس، ترشح هورمون‌های آنهاست.

هنگام استرس، در هر فردی، هورمون اُکسیتوسین ترشح می‌شود؛ در حالی که تستوسترون که به میزان زیادی در مردان ترشح می‌گردد، تأثیر اکسیتوسین را کاهش می‌دهد، استروژن در خانم‌ها، استرس و اکسیتوسین را تقویت می‌کند...

برای خواندن بخش دوم- بررسی تفاوت‌های مغز زن و مرد- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش سوم- بررسی تفاوت‌های مغز زن و مرد- اینجا کلیک کنید.