فرادید؛ شاید همگی در دوران کودکی مجذوب و شیفتهی شهرِ قصهها بودهایم. شهرها یا جهانهایی ورای جهان واقعی. جایی که جادو، عین پلک زدن، فقط با تکان دادن یک چوب دستی و خواندن یک ورد در زیر لب، آسان است. جایی که تا آخر عمرت میتوانی در شهربازیهایش گم شوی و هرچقدر دلت میخواهد خوراکی بخوری، و یا سرزمینی پر از نبردهای خیر و شر و لشکرکشیها و حماسه سازی دلاورانش.
اینکه چرا ما دلدادهی چنین جهانهایی هستیم، شاید دلیلهای مختلف فلسفی و رواشناسانهای داشته باشد که با سرشت آدمی عجین است. اما شاید یکی از مهمترین دلایل آن باشد که ما آرمانها و آرزوهایمان را در درون آن سرزمینها میبینیم و تا آخر عمر به آن دنیاهای خیالی میاندیشیم که روزگاری در دل یک کتاب خوانده یا شنیدهایم.
به گزارش فرادید؛ «جهان سازی» در ژانر فانتزی، که سرشار از موجودات اسطوره ای، جادوهای خطرناک، سیستمهای سیاسی پیچیده و مناظر عجیب و غریب است، یکی از اصلیترین عوامل علاقهی مخاطبین به شمار میآید. در این مطلب میخواهیم از برترین مقصدهای گردشگری در داستانها بازدید کنیم! با ما همراه شوید تا جهانهای به یاد ماندنی در دنیای ادبیات را بیشتر بشناسیم.
«دهکده ماکوندو» در رمان «صد سال تنهایی» اثر «گابریل گارسیا مارکز»
نام شهرک تخیلی در رمان صد سال تنهایی اثر گابریل گارسیا مارکز است.
هر چند ماکوندو روی هیچ نقشهای ثبت نشده است. اما مارکز در صد سال تنهایی تصویر روشنی از آن ارائه داده است. ماکوندو شهرک گرمسیری کوچکی است که از سویی با باتلاق و از سوی دیگر با رشته کوهی احاطه شده است. با فعالیت شرکت موز در سالهای 1915 تا 1918 رونق اقتصادی به این منطقه میآید، اما با رفتن این شرکت رکود و فقر بازمیگردد.
«لیلیپوت و بلفوسکو» در کتاب «سفرهای گالیور» اثر «جاناتان سوییفت»
نام دو کشور جزیرهای خیالی است که در نخستین بخش رمان سفرهای گالیور اثر جاناتان سوییفت از آنها یاد شدهاست. این دو جزیره در اقیانوس هند جنوبی قرار دارند و با تنگهای به عرض 800 یارد (730 متر) از هم جدا شدهاند. ساکنان هر دو جزیره آدم کوچولوهایی هستند که قد آنها حدوداً یک دوازدهم قد انسان معمولی است. حکمران هر دو کشور خود را امپراتور میخواند. پایتخت لیلیپوت میلدندو نام دارد. برای سالها بر سرِ شکستن تخممرغ از سر یا ته بین لیلیپوت و بلفوسکو اختلاف و جنگ وجود دارد.
«پادشاهی کهن» از مجموعهی «پادشاهی کهن» اثر «گارت نیکس»
با این که بخشی از مجموعهی «پادشاهی کهن» در قلمرویی عادی میگذرد که شباهتهای زیادی به انگلستان در دوران جنگ جهانی اول دارد، «پادشاهی کهن»، سرزمینی جادویی و عجیب است که طرفداران این مجموعه بیش از هر چیز دیگر آن را دوست دارند. از سرزمینهای مرزی عجیب گرفته تا هر دو طرف دیوار بزرگ این دنیا، سرزمین «پادشاهی کهن» هم میتواند رعب انگیز باشد و هم خیره کننده. این جهان تاریک، شباهت چندانی با چیزهایی که قبلا دیده ایم، ندارد و بدون تردید یکی از جهانهای دوست داشتنی در دنیای خیال به حساب میآید.
«دنیای شناخته شده» از مجموعهی «نغمهی آتش و یخ» اثر «جرج آر آر مارتین»
«دنیای شناخته شده» با چندین اقلیم متفاوت و جذاب، صدها شخصیت، و تاریخی که به اندازهی تاریخ خودمان غنی و پرجزئیات است، بدون تردید یکی از برترین میزبانها برای تخیلات فانتزی به شمار میآید. اما خبر خوب چیست؟ در حالی که میتوانید از «مناطق شمالی» سرد و برفی و همچنین خیابانهای آفتاب زدهی «مقر پادشاهی» در سریال محبوب این اثر لذت ببرید، مکانهای پرجزئیاتتر بسیار زیادی در میان صفحات مجموعهی «نغمهی آتش و یخ» در انتظار کشف شدن توسط شما هستند.
«نارنیا» از مجموعهی «ماجراهای نارنیا» اثر «سی اس لوئیس»
آیا جادوی این سرزمین پادشاهی عجیب و به یاد ماندنی هیچ وقت تخیل مخاطبینش را ترک میکند؟ تا اکنون که پاسخ منفی بوده است. «نارنیا» جهانی بسیار جذاب و سرشار از جادو، هیولاهای اسطوره ای، و لذتهای ریز و درشت است که اکنون برای بیش از نیم قرن، راه گریز و پناهگاهی را برای کودکان—چه واقعی و چه خیالی—فراهم کرده است. به نظر میرسد که چیزی جادویی در «جنگل میان دنیاها» و تپههای بی پایان این پادشاهی وجود دارد که اجازه نمیدهد مخاطبین پر تعداد این اثر، جهان «نارنیا» را از یاد ببرند.
«دنیای جادوگری» از مجموعهی «هری پاتر» اثر «جی کی رولینگ»
هیچ فهرستی دربارهی برترین دنیاهای خیالی نمیتواند «دنیای جادوگری» در مجموعهی «هری پاتر» را از قلم بیندازد. میلیونها مخاطب در مغازههای «کوچهی دیاگون» قدم زده اند، از «سکوی نُه و سه چهارم» بازدید کرده اند و به همراه دوستان عزیز و فراموش نشدنی خود، «هری»، «رون» و «هرماینی» (هرمیون)، در یک مدرسهی جادویی وارد ماجراجوییهای هیجان انگیزی شده اند که هیچ وقت از ذهنشان پاک نمیشود. اما اگر همچنان منتظر نامهای از «هاگوارتز» هستید، نگران نباشید، چرا که به گفتهی «جی کی رولینگ»: «چه از طریق صفحات برگردید و چه از طریق صفحهی نمایش، هاگوارتز همیشه آنجا خواهد بود تا به خاطر بازگشت به خانه به شما خوشآمد بگوید.» و اگر اولین سفرتان به آنجا است، ما بی نهایت به شما حسادت میکنیم
جهان کتاب «قلعهی متحرک» اثر «دایانا واین جونز»
جهان شگفت انگیز خلق شده توسط «دایانا واین جونز» در این کتاب، یکی از پناهگاههای مورد علاقهی مخاطبین او به شمار میآید. مغازهی کلاه فروشی در «بازار شهر چیپینگ»، پایتخت اشرافی آن «کینگزبری»، و شهر ساحلی «پورت هیون» همگی فوق العاده لذت بخش هستند، اما چیزی که از آنها نیز جذابتر جلوه میکند، خود «قلعهی متحرک» است که عنوان کتاب را نیز به خود اختصاص داده است. با این که فیلم انیمشین قابل قبولی نیز از این داستان ساخته شده، اما قلعه آنطور که در کتاب توضیح داده شده—خانهای با آجرهای سیاه که جادو آن را سرپا نگه داشته—همچنان لذت دیگری به مخاطبین میبخشد. دلیل دیگر برای شگفت انگیز بودن این دنیا؟ این قلعه، دری جادویی را در خود جای داده که مسیر ورود به چهار مکان جادویی و دوردست است.
جهان مجموعهی «چرخ زمان» اثر «رابرت جردن»
جهان خلق شده در این مجموعه از «رابرت جردن»، که گاهی اوقات به خاطر شخصیت اصلی «سرزمین رَند» نیز نامیده میشود، یکی از دنیاهای کلاسیک در ژانر فانتزی به حساب میآید. این فانتزی حماسی شامل روستاهای کوچک، کوهستان ها، شهرهای شلوغ، و بیابانهای داغ میشود که همگی فرهنگهای جذاب و منحصر به فرد خود را دارند. چه بخواهید در یک غذاخوری تنگ و تاریک کمی وقت بگذرانید و چه با هنرهای کهن در برجهایی سر به فلک کشیده آشنا شوید، «سرزمین رَند» بدون تردید چیزهای جذابی برای شما خواهد داشت؛ و با وجود چهارده عنوان در این مجموعه، میتوانید زمان زیادی را در این جهان به یاد ماندنی سپری کنید.
«جهان صفحه» از مجموعهی «جهان صفحه» اثر «تری پرچت»
درست است، «جهان صفحه» سرزمینی مسطح است که روی یک لاک پشت غول پیکر قرار گرفته، اما در این جهان میتوانید تأثیرات تخیل «جی آر آر تالکین»، «اچ پی لاوکرفت» و «ویلیام شکسپیر» را نیز (به علاوهی سایرین) مشاهده کنید. هر کدام از کتابهای مجموعهی «جهان صفحه» از سرزمینهای شگفت انگیز بیشتری پرده میبردارد، اما یکی از جذابترین مکانها برای بازدید در این دنیا، «آنخ مورپورک» است و «دانشگاه نادیده» در آن. دنیای «جهان صفحه» بدون تردید یکی از غیرمعمولترین و سرگرم کنندهترینها در دنیای فانتزی است.
جهانِ خیالیِ کتاب «پلنگ سیاه، گرگ قرمز» اثر «مارلون جیمز»
این کتاب، اولین اثر از یک سه گانهی سرشار از داستانهای فولکلور آفریقایی به حساب میآید. جهان این اثر آنقدر الهام بخش و خیال انگیز است که مخاطبین مشتاقانه منتظر مطالعهی ادامههای آن هستند. در این جهان با جنگلهای انبوه، چشم اندازهای سخت و وحشی، و تنشهای سیاسی میان دولتهای در حال نبرد مواجه میشوید—که همگی عناصری استاندارد در دنیای فانتزی به شمار میآیند. اما علاوه بر این ها، شکارچیان تغییر شکل دهنده، ساحران ماه، خون آشامهای صاعقه ای، و احساسی مبهم دربارهی این که چه چیزی واقعی است و چه چیزی خیالی، در دنیای «پلنگ سیاه، گرگ قرمز» به چشم میخورد.
«سرزمین رویاها» در داستانهای «اچ پی لاوکرفت»
«سرزمین رویاها» دنیای خیالی و اسطورهای داستانهای «لاوکرفت» است که البته در برخی از آثار سایر نویسندگان نیز به تصویر کشیده است. این سرزمین وسیع، بُعدی جایگزین است که از طریق رویاها میتوان به آن وارد شد. رویابینهای باتجربه، در زمرهی قدرتمندترین ساکنین این سرزمین به حساب میآیند و بعد از مرگ فیزیکی خود ممکن است به ساکنین دائمی آن تبدیل شوند. البته از راههای دیگر نیز—از جمله به صورت فیزیکی—می توان وارد «سرزمین رویاها» شد. خوشبختانه برای رویابین ها، ساکنین «سرزمین رویاها» یا عمر بسیار طولانی دارند و یا نامیرا هستند، البته اگر از آسیبها و بیماریها بتوانند اجتناب کنند.
«ناکجاآباد» از کتاب «پیتر پن» اثر «جیمز بری»
«ناکجاآباد»، جزیرهی خیالی و سرزمین رویاهای داستان جاودان «جیمز بری» یعنی «پیتر پن» است که البته به خاطر شهرت و محبوبیت بالای خود، در آثار متعددی از سایر نویسندگان نیز حضور داشته است. آدمها به هنگام اقامت در «ناکجاآباد»، پیر نمیشوند و زمان برایشان ثابت میماند؛ به همین خاطر این جهان اغلب به عنوان استعارهای برای کودکیِ ابدی، جاودانگی و فرار از واقعیتهای تلخ زندگی در نظر گرفته میشود. در رمان چاپ شده در سال 1911 توضیح داده میشود که «ناکجاآبادها» در ذهن کودکان یافت میشوند، و با این که همیشه کم و بیش به شکل یک جزیره هستند و شباهتهایی با هم دارند، اما در ذهن هر کودک، یک «ناکجاآباد» متفاوت وجود دارد.
«سرزمین عجایب» از کتاب «آلیس در سرزمین عجایب» اثر «لوییس کارول»
«سرزمین عجایب»، جهانی عجیب و به ظاهر دیوانه وار است که از طریق یک لانهی خرگوش میتوان وارد آن شد. در این دنیا، حیوانات درست مثل آدمهای عادی رفتار میکنند، و اندازهی فیزیکی و همینطور زمان، کاملا نسبی است. «سرزمین عجایب» در داستان «لوییس کارول»، سرزمین خوابها و رویاها است، اما با این حال، شباهتهای زیادی با دنیای «واقعی» خودمان نیز دارد. در واقع میتوان گفت «سرزمین عجایب» همان دنیای عادی است که از نقطه نظر یک کودک به تصویر کشیده شده است.
جهان کتاب «درون آینه و آنچه آلیس آنجا دید» نیز مشابه «سرزمین عجایب» است و راه ورود به آن، گذر از آینهای است که در بالای شومینه در خانهی آلیس قرار دارد. به همین خاطر، همه چیز در این دنیا معکوس است؛ کتابها به صورت معکوس نوشته شده اند و وقتی میخواهید به جایی مشخص بروید، باید در جهت مخالف آن قدم بردارید.
«سرزمین میانه» از مجموعهی «ارباب حلقه ها» اثر «جی آر آر تالکین»
و بله، «سرزمین میانه»! احتمالا از همان ابتدای این مقاله منتظر خواندن دربارهی شاهکار «تالکین» بوده اید. «سرزمین میانه» نماد و الگویی برای جهانهای فانتزی است، و جد مشترک بسیاری از فانتزیهای حماسی کنونی به شمار میآید. «تالکین» با خلق زبانهای ساختگی و اقلیمهایی متفاوت و منحصر به فرد همچون «کوهستان مه آلود»، «موردور»، «ریوندل» و «شایر»، جهانی کاملا چندوجهی و پیچیده را به وجود آورد که سالها است میلیونها مخاطب را اسیر خود کرده است. «سرزمین میانه» همچنین یکی از معدود جهانهای فانتزی است که مایهی الهام نمایشگاهها و برنامههای دانشگاهی شده است؛ بنابراین اگر فکر میکنید همچنان تشنهی گشت و گذار بیشتر در این دنیا هستید، چیزهای کشف نشدهی زیادی در آن انتظار شما را میکشد.