همه فواید حجامت

دکتر قاسم عقیلی بهنام- محقق و پژوهشگر طب‌سنتی

تحریریه زندگی آنلاین : حجامت یک روش درمانی آزموده شده است که بر اساس قدیمی‌ترین سند موجود از 3300 سال قبل از میلاد مسیح در مقدونیه انجام می‌‌شده است. بعد‌‌ها از مقدونیه به یونان باستان رخنه کرد که به‌گونه‌ای که در آن زمان ملاک شاخص بودن یک پزشک، مهارت حجامت کردن و داشتن ابزار آن بوده است. با ظهور اسلام‌، حجامت مورد تأیید فراوان پیامبر اسلام (ص) و امامان معصوم (علیهم‌السلام) قرار گرفت و محققین تاکنون توانسته‌اند بیش از 600 روایت در مـــورد حـــجامت جمع‌آوری کنند. در فصل بهار برای زدودن سموم از بدن، حجامت بسیار توصیه شده است. اساساً حجامت بر دو نوع، حجامت ‌تر (حجامت مع‌الشرط) و حجامت گرم و خشک (بادکش) می‌‌باشد. حجامت ‌تر عبارتست از ایجاد بادکش و تورم ثابت در نقطه‌‌ای از بدن به مدت چند دقیقه و سپس ایجاد چند خراش سطحی در روی پوست به شکل پراکنده به نحوی که تمامی نواحی بادکش شده را بپوشاند و بادکش مجدد همان نقطه 3 الی 5 مرحله متوالی که هر مرحله 3 تا 5 دقیقه طول می‌کشد و با کمک بادکش و ایجاد انبساط و مکش در مویرگ‌‌ها از طریق خراش‌های سطحی خون گرفته می‌شود و مجموع خون گرفته شده با این روش در حدود 50 الی 100 سی‌سی است. حجامت گرم و خشک (بادکش) نوعی از حجامت است که بدون خون‌گیری انجام می‌‌شود و عبارتست از ایجاد بادکش در نقاط مختلف بدن به‌منظور انبساط عروق بدن و رفع انسداد عروق و متمرکز نمودن سم وارد شده بر بدن از طریق گزنده‌‌ها و جلوگیری از پراکنده شده زهر به سراسر بدن. تزریق اکسیژن و ماساژ عمیق بدن که در این صورت با چرخش بادکش همراه با عضله متورم شده روی سطح بدن همراه خواهد بود.

 بیشتربخوانید:

دانستنی مهم در مورد حجامت

حجامت و درمان بیماری‌ها

حجامت در درمان بیماری‌های هایپر لیپیدمی (چربی‌خون بالا)، دیابت غیر وابسته به انسولین، دردهای عضلانی، سردردهای عصبی و میگرنی، بیماری‌های پوستی شامل آکنه، پسوریازیس، آلرژی‌های دارویی، غذایی، فصلی، اعتیاد به مواد مخدر، بیماری‌های انسدادی عروق کرونر، عوارض بعد از یائسگی (منوپوز)، دردهای قاعدگی در زنان (دیسمنوره) و برخی بیماری‌های عفونی، هورمونی و غدد کاربرد دارد. این نکته نیز قابل ذکر است که در حجامت نه‌تنها در درمان بیماری‌ها بلکه در بسیاری از موارد با تحریک سیستم ایمنی در پیشگیری از بیماری‌ها و تقویت بدن در برخورد با بیماری‌ها می‌‌توان بهره برد. لذا می‌‌توان گفت حجامت همانند واکسیناسیون نقش پیشگیری‌کننده از ابتلا به بیماری‌ها را نیز دارد.

چه افرادی نباید حجامت کنند

می‌‌توان هر سال در فصل بهار حجامت کرد و حداقل فاصله زمانی برای حجامت از یک ماه شروع می‌‌شود تا اندازه سن روز فاصله یعنی چهل ساله، چهل روز یک‌بار، پنجاه ساله پنجاه روز یک‌بار و... (البته نظر پزشک درمانگر در این مورد نافذ می‌‌باشد) ولی حجامت درمانی اگر توسط افراد غیر مطلع انجام شود ممکن است موجب درمان نگردیده و یا اشکالاتی را پدید آورد. در مورد این قبیل افراد نباید حجامت صورت گیرد: 1 ـ افرادی که با تعریف طب اسلامی و طب سنتی دچار غلبه شدید بلغم هستند.

 بیشتربخوانید:

باید و نبایدهای حجامت را بدانید

حجامت یا اهدای خون

کودکان از بدو تولد تا چهار ماهگی، زنان باردار تا چها‌رماهگی، زنان در مدت ایام عادت ماهیانه، افراد دارای کمبود پلاکت خون، افرادی که دارای فشارخون مقطعی بالا هستند (در این افراد ابتدا باید با استفاده از حجامت گرم و خشک به طریق مخصوص فشارخون را کاهش داده و سپس اقدام به حجامت کرد).

حجامت یا اهدای خون

ضمن اینکه اهدای خون کاری خداپسندانه و انسان دوستانه می‌‌باشد اما در حجامت با ایجاد بادکش در ناحیه بین دو کتف و سپس با استفاده از نیشتر خراش روی پوست حدود 40 سی‌سی خون‌گیری انجام می‌‌گیرد اما در اهدای خون حدود 450 سی‌سی خون از ورید‌های دست خارج می‌‌گردد.

 از جمله دلایلی که استقبال مردم از حجامت علیرغم وجود امکان اهدای خون را باعث شده است شامل موارد زیر هست:

رضایتمندی افراد از حال عمومی‌شان پس از انجام حجامت خروج میزان بیشتری چربی و اوره و ترکیبات زائد و بیماری‌زا از بدن نسبت به اهدای خون استفاده از حجامت به‌عنوان روشی در درمان بیش از 200 مورد بیماری اثر حفاظتی و پیشگیری از بیماری در مقایسه با اهدای خون.

حجامت و تأثیر آن بر زیبایی

حجامت با توجه به نقشی که در تصفیه‌خون دارد و با توجه به کمکی که در رفع سودا و صفرای بدن می‌‌کند نقشی مؤثر در روشنی پوست داشته و پزشکان به کرات برای رفع لکه‌های پوستی، بهق‌ها، تیرگی چهره و... در کنار دارو‌های گیاهی تجویز شده از حجامت و خون درمانی نیز برای درمان موارد مذکور استفاده برده‌اند.

 همچنین حجامت زیر زنخ (چانه) علاوه بر رفع جوش‌های صورت، برای کمک به درمان مشکلات دهانی و گلو مانند عفونت دهانی، آفت‌‌ها و... می‌‌تواند مفید باشد. همچنین حجامت پشت گوش که درست بر روی برآمدگی پشت گوش انجام شده و از بیماری‌های چشم و جوش‌های صورت و ریزش مو پیشگیری کرده و سرگیجه و جنون را کاهش داده یا از بین می‌‌برد. از موارد خاص درمانی دیگر حجامت، تأثیر آن در رفع و درمان آلرژی است.  برای حساسیت‌های فصلی و آبریزش بینی و سوزش چشم حجامت لازم و ضروری است و مکمل آن استفاده از دارو‌های بخور مرکب از تخم گشنیز، برگ گشنیز، آویشن، مرزنجوش و استفاده از قطره مرزنجوش می‌‌باشد.

 بیشتر بخوانید:

بایدها و نبایدهای حجامت از دیدگاه طب سنتی

حجامت برای چه کسانی مفید و برای چه کسانی مضر است؟

حجامت برای افراد دارای طبع دموی، سوداوی و صفراوی مفید می‌‌باشد اما برای افراد بلغمی حجامت سفارش نشده است و این افراد احتمالاً از حجامت سود زیادی نخواهند برد. حجامت برای افراد دارای کم‌خونی نه‌تنها مضر نیست بلکه می‌‌تواند مفید هم باشد. اکثر بیماران ما حتی ضعیف‌ترین و ناتوان‌ترین بیماران و افراد سالمند پس از حجامت اظهار می‌‌دارند که ضعف بدن و سرگیجه و کسالت عمومی آن‌ها برطرف شده و بسیار سرحال‌تر و با نشاط‌تر از قبل شده‌اند و در مجموع حجامت برای افراد کم‌خون مانعی ندارد. البته در افراد بسیار کم‌خون ابتدا با دستورات غذایی و گیاهی کم‌خونی آن‌ها تعدیل و سپس اقدام به حجامت خواهد شد و پس از حجامت نیز دستورات غذایی و عرقیات خاصی سفارش خواهد گردید.  نکته دیگر اینکه بیماران مبتلا به فشارخون هم می‌‌توانند حجامت کنند و همراه با حجامت و مصرف عرقیات خاص و دارو‌های گیاهی می‌‌توان به کنترل فشارخون آن‌ها نیز پرداخت. بیشترین و مؤثرترین فواید حجامت اختصاص به اطفال دارد. حجامت تأثیر چشم‌گیری بر افزایش قد، افزایش اشتها، افزایش قدرت دفاعی و ایمنی بدن داشته و تأثیر بسزایی در کاهش اختلال رفتاری و عصبی اطفال و نوجوانان دارد. به جرأت می‌‌توان گفت که اطفالی که حجامت شده‌اند نسبت به دیگران کمتر مبتلا به بیماری‌هایی نظیر سوختگی می‌‌شوند. همچنین افراد سالمند و ناتوان با مراعات برخی تمهیدات و لحاظ شرایط بیمار و کنترل فشارخون و بیماری‌های زمینه‌‌ای فرد، به‌راحتی می‌‌توان حتی سالخورده‌ترین بیمار را حجامت کرد. البته حجامت این افراد کمی ملایم‌تر و ظریف‌تر از سایر بیماران می‌‌باشد.

بهترین زمان حجامت

هر زمانی از سال می‌‌توان حجامت کرد اما بعضی روزها سفارش بیشتری به حجامت شده است. مثلاً فصل بهار، و در ماه قمری روزهای هفدهم، نوزدهم و بیست و یکم سفارش بیشتری به انجام حجامت گردیده و طی هفته روزهای دوشنبه، سه‌شنبه و پنج‌شنبه و در طی سال دو روز شامل 17 ربیع‌الاول و هفتم حزیران بهترین روزهای سال برای انجام حجامت می‌‌باشند.

انواع حجامت تر

حجامت تر دارای انواع مختلفی می‌‌باشد که برحسب ضرورت و نیاز فرد تحت درمان، پزشک درمانگر می‌‌تواند یک و یا چند نوع از آن‌ها را تجویز نماید. انواع حجامت تر شامل موارد زیر می‌‌باشد: حجامت عام (نافع یا کتف) – حجامت ساکرال (چاربند یا رهاننده) – حجامت ساقین – حجامت کفل – حجامت لاله گوش – حجامت نقره (مغاک) – حجامت موضعی – حجامت اخدعین – حجامت آلرژی – حجامت احتقان – حجامت بین‌الکعب و العرقوب – حجامت سر (شفا) – حجامت پس سر (قمحدوه) – حجامت کلیه – حجامت زانو – حجامت تحت الذقن (چانه) – حجامت ماستوئید (حجامت پشت گوش).لق المحتویات لتیب باع