سرویس اقتصاد مشرق – حسن روحانی اخیرا با تمجید از عملکرد دولت خود گفته است:اگر بگوییم که دهه اخیر که دوران دولتهای یازدهم و دوازدهم بوده، دهه پیروزی و نجات ملی است اشتباه نگفتهایم.
برای ارزیابی عملکرد دولت روحانی به جای سخنان رئیسجمهور، باید به شاخصهای اقتصادی استناد کرد.
یکی از معیارهای اصلی برای سنجش کارایی دولتهای مختلف از لحاظ سطح رفاه مردم، شاخص فلاکت است. این شاخص نشان میدهد که آیا دولت توانسته با استفاده از سیاستهای اقتصادی وضع مردم را در سطح مطلوب حفظ کند یا خیر.
شاخص فلاکت که از مجموع نرخ تورم و بیکاری به دست میآید، در سال 1399 به بالاترین رقم در 2٫5دهه گذشته افزایش یافت.
بر این اساس، سخنان روحانی در حالی است که دهه 90 شاهد بالاترین وضعیت فلاکت در کشور بودیم. بالا رفتن نرخ بیکاری و نرخ تورم در یک کشور تبعات اقتصادی و اجتماعی غیرقابل اجتنابی خواهد داشت، یعنی فاجعهای که در دولت روحانی رخ داده است.
برای محاسبه شاخص فلاکت باید دو شاخص تورم و بیکاری را محاسبه کرد اما مشکلی که وجود دارد این است که در ایران نحوه محاسبه نرخ بیکاری در سه دهه اخیر تغییر کرده است. تا اواسط سال 1375 نرخ بیکاری با تعاریف و نمونهگیری متفاوتی محاسبه میشد و اکنون آمار نرخ بیکاری کشور در سالهای قبل از 1375 در دسترس نیست. از اوایل سال 1384 هم مجدداً طرح آمارگیری نرخ بیکاری تغییر کرد.
با این حال، اگر بر مبنای همین آمار موجود بیکاری از سال 1375 به بعد، شاخص فلاکت را محاسبه کنیم، مشخص میشود که نرخ شاخص فلاکت در سال 1399 به بالاترین رقم خود رسید.
آمار بیکاری قبل از سال 1375 در دسترس نیست اما صندوق بینالمللی پول آمار بیکاری کشورمان از سال 1369 را بر اساس اطلاعات دریافتی از بانک مرکزی کشورمان منتشر کرده است.
اگر آمار نرخ بیکاری بر مبنای دادههای صندوق بینالمللی پول را مبنا قرار دهیم، بالاترین شاخص فلاکت در ایران به سال 1374 مربوط میشود زیرا در آن سال نرخ تورم به 49٫4 درصد و نرخ بیکاری به 10 درصد رسید؛ بنابراین شاخص فلاکت در سال 1374 بالغ بر 59٫4 درصد بود.
از این رو میتوان گفت که دولت رفسنجانی بالاترین رکورد شاخص فلاکت را در اختیار دارد و اکنون رتبه دوم در اختیار دولت روحانی قرار گرفته است.
همچنین مقایسه عملکرد دولتهای هاشمی رفسنجانی، خاتمی، احمدینژاد و روحانی نشان میدهد دولتهای هاشمی رفسنجانی و روحانی رکوردداران بدترین وضعیت فلاکت بودهاند.
حقیقت دیگر آن که دولت روحانی، کشور را با بدترین وضعیت شاخص فلاکت به دولت آینده تحویل خواهد داد و از این حال حتی رکورد بدتری نسبت به رفسنجانی دارد زیرا دولت رفسنجانی توانست در سال آخر کاری خود (1375) شاخص فلاکت را به 32٫3درصد کاهش دهد اما دولت روحانی کشور را با شاخص فلاکت 46درصدی به دولت بعدی تحویل میدهد.
آنچه مسلم است افزایش شاخص فلاکت در کشور بسیار نگرانکننده است چراکه بیکاری و تورم با هم در این شاخص جمع میشوند و افزایش آن نشاندهنده وضعیت بد اقتصادی خانوارها در ایران است که نتیجه سیاستهای اقتصادی دولت روحانی است و دولت آینده باید در ابتدای کار خود چارهای اساسی برای بهبود وضعیت اقتصادی ایران بیندیشد.
حقیقت دیگر درباره عملکرد فاجعهبار دولت روحانی این است که در 5 مورد رتبه بالای شاخص فلاکت کشور، سه سال در دولت روحانی رخ داده و دو سال در دولت رفسنجانی.