دکتر رضا محمود رباطی؛ متخصص پوست و مو
هنگامی که مواد ژنتیکی داخل سلولی به نحوی آسیب ببیند که بدن قادر به ترمیم آن نباشد، سرطان ایجاد می‌شود. اگر این پدیده در پوست اتفاق بیفتد، سرطان پوست ایجاد می‌شود. این سلول‌های آسیب‌دیده زیاد شده و یک توده تشکیل می‌دهند. از آنجایی که سرطان‌های پوستی معمولا در لایه‌های خارجی‌تر پوست (اپیدرم) قرار دارند، قابل رویت هستند.
پوست وسیع‌ترین ارگان بدن می‌باشد و سرطان پوست شایع‌ترین سرطان‌ها است. سرطان‌های پوست بر چند دسته هستند؛ ملانومایی و غیرملانومایی که خود شامل سرطان سلول‌های پایه‌ای و سرطان سلول‌های سنگفرشی هستند.
عوامل خطر
عوامل خطر برای سرطان پوست عواملی هستند که موجب التهاب مزمن پوست می‌شوند. از جمله این عوامل می‌توان از موارد زیر نام برد:
1- آفتاب‌سوختگی، یا آسیب شدید و طولانی‌مدت پوست بر اثر آفتاب. در واقع هم اشعه UVA و هم UVB می‌توانند باعث آسیب مواد ژنتیکی داخل سلولی شوند. علاوه بر تابش طبیعی نور خورشید، اشعه UV مصنوعی هم که در برخی سالن‌ها برای برنزه شدن به کار می‌روند، سرطانزا هستند. حتی برنزه کردن پوست با دستگاه‌های سولاریوم به دلیل استفاده از امواج نور ماورای بنفش باعث افزایش خطر سرطان پوست می‌شود.
2- زخم‌های مزمنی که التیام نمی‌یابند، به خصوص زخم‌های ناشی از سوختگی. (این نوع زخم‌ها می‌توانند منجر به ایجاد سرطان پوست شوند).
3- موارد ارثی، مانند سندرم خال ملانوسیتیک مادرزادی یا برخی بیماری‌های ژنتیکی نظیر گزرودرما پیگمنتوزوم.
4- تیپ پوستی افراد: افرادی پوستی سفید و روشن موهای زرد و بلوند دارند و سریعا در مواجهه با آفتاب دچار آفتاب سوختگی می‌شوند، در معرض خطر بالاتر سرطان پوست قرار دارند.
تیپ‌های پوستی
پوست افراد را بر اساس مشخصات آن به شش تیپ دسته‌بندی می‌کنند:
تیپ پوستی I
این افراد معمولا پوست بسیار روشن و رنگ پریده، چشمان آبی یا سبز، موهای قرمز و کک و مک‌های فراوان دارند. پوست این افراد هیچ گاه برنزه نمی‌شود و آنها همیشه در مجاورت آفتاب دچار آفتاب‌سوختگی می‌شوند.
تیپ پوستی II
پوست این افراد کرم‌رنگ بوده، دارای چشمان سبز یا آبی، موهای روشن یا بلوند و کک و مک هستند. این تیپ پوستی تمایل زیادی به آفتاب‌سوختگی دارد، اما ممکن است گاهی هم برنزه شود.
تیپ پوستی III
این افراد دارای پوست قهوه‌ای روشن بوده، چشمان و موهای قهوه‌ای دارند. این تیپ پوستی همیشه برنزه شده، گاهی هم دچار آفتاب‌سوختگی می‌شوند.
تیپ پوستی IV
افراد با این تیپ پوستی، پوست قهوه‌ای روشن یا زیتونی و چشمان و موهای قهوه‌ای تیره دارند. این افراد به راحتی برنزه می‌شوند و گاهی هم دچار آفتاب‌سوختگی می‌شوند.
تیپ پوستی V
این افراد پوست قهوه‌ای و چشمان و موهای قهوه‌ای تیره دارند. پوست این افراد به ندرت دچار آفتاب‌سوختگی می‌شوند ولی به راحتی برنزه می‌شوند.
تیپ پوستی VI
افراد دارای این تیپ پوستی، پوست سیاه، چشمان قهوه‌ای مشکی و موهای مشکی دارند. این تیپ پوستی بسیار به ندرت ممکن است دچار آفتاب‌سوختگی شود.
سرطان سلول‌های پایه‌ای
RCC شایع‌ترین نوع سرطان پوستی است. این ضایعات معمولا به شکل برجستگی‌های پوستی قرمز و براق با حاشیه مرواریدمانندی هستند که با گذر زمان خوب نشده، باقی می‌مانند. این نوع سرطان پوست بیشتر در نواحی در معرض آفتاب مانند سر و گردن وگاهی اندام‌ها و تنه دیده می‌شود.
اگر به عنوان مثال شما در صورت خود تعدادی ضایعه پوستی شبیه جوش داشته باشید که با درمان موضعی یا خوراکی برطرف شوند اما یکی از اینها باقی بماند و از بین نرود، آن ضایعه نیازمند بررسی بیشتر پزشک متخصص می‌باشد. این نوع سرطان رشد بسیار کندی دارد و به ندرت ریشه دوانده و اعضای دیگر را معمولا درگیر نمی‌نماید.
گاهی این ضایعات خونریزی کرده، دلمه می‌بندند، بهبود می‌یابند و باز مجدد با گذشت زمان همین دوره را طی می‌کنند. اهمیت درمان به موقع این نوع سرطان پوست در اینجاست که می‌تواند باعث صدمه موضعی در نواحی حساسی مانند صورت شود و به عنوان مثال موجب شود که فرد قسمتی از بینی یا گوش خود را از دست بدهد.
سرطان سلول‌های سنگفرشی
SCC دومین نوع شایع سرطان‌های پوستی می‌باشد. این نوع سرطان بیشتر در نواحی گوش‌ها، صورت، لب‌ها، بینی ودهان دیده می‌شود. این ضایعات معمولا به شکل سطوح کوچک و برجسته‌ای هستند که در لایه زیرین خود قرمز رنگ است و در سطح حالت پوسته پوسته دارند.
هرچقدر هم که فرد این نواحی را با کرم‌ها و مرطوب‌کننده‌ها مرطوب نماید این ظاهر پوسته پوسته و قرمز و برجسته از بین نمی‌رود. این نوع سرطان پوست می‌تواند ریشه دوانده و اعضا دیگر را هم درگیر نماید، از این روی درمان به موقع آن از اهمیت برخوردار است...
برای خواندن بخش دوم -راه های پیشگیری از سرطان پوست- اینجا کلیک کنید.
