مرتضی شریفی - فیزیوتراپیست
تحریریه زندگی آنلاین : تزریقات داخل زانو برای درمان آرتروز: روش‌ها، عوارض و تأثیر هر روش اگرچه در هر سنی احتمال ابتلا به آرتروز وجود دارد، اما این عارضه معمولاً از سنین بالای 50 سال شروع می‌شود. آرتروز نوعی بیماری است که به‌آرامی پیشرفت می‌کند و با گذشت زمان، باعث می‌شود درد زانو شدیدتر و توانایی زانو در حرکت کمتر می‌شود. اول از همه پزشک احتمالاً داروهای خوراکی تجویز می‌کند و قبل از توصیه به تزریق در زانو، پیشنهاد می‌کند که تغییراتی را در شیوه زندگی خود ایجاد کنید. اگر قصد انجام جراحی زانو را دارید، حتماً قبل از انجام جراحی، به تزریق در زانو و درمان از این طریق هم فکر کنید. مزایا و معایب روش تزریق را در نظر بگیرید و در مورد انواع مختلف تزریقات زانو و نحوه کار آن‌ها اطلاعات بیشتری کسب کنید و نکات مربوط به مراقبت از زانو را یاد بگیرید.
بیشتربخوانید:
انواع مختلف تزریقات داخل زانو
انواع اصلی تزریقات در زانو که در درمان آرتروز مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:
کورتیکواستروئید یا کورتون
کورتیکواستروئیدها یا کورتون‌ها به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که شبیه به کورتیزول باشند (هورمونی که به‌طور طبیعی در بدن تولید می‌شود). هدف اصلی این تزریق، کاهش التهاب است.
از کورتیکواستروئیدهای خوراکی برای درمان روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) استفاده می‌شود اما شکل خوراکی آن معمولاً برای درمان آرتروز به کار نمی‌رود.
برای درمان آرتروز زانو از طریق تزریق این ماده، باید کورتون را مستقیماً به مفصل تزریق کرد تا تأثیرگذاری آن‌ها به حداکثر برسد. استفاده از کورتون، یک درمان هدفمند برای کاهش التهاب است، زیرا مانع از سایش استخوان هنگام حرکت زانو می‌شود.
انواع کورتون‌ها عبارتند از:
- متیل پردنیزولون (مدرول)
- تریامسینولون
اسیدهیالورونیک (مکمل‌های چسبناک)
اگر به آرتروز مبتلا شده‌اید، احتمالاً دچار کمبود اسیدهیالورونیک در زانوی خود هستید. اسیدهیالورونیک از غضروف محافظت می‌کند و به عنوان روان‌کننده و جاذب شوک عمل می‌کند تا زانو بتواند به‌طور آزادانه حرکت کند. در روش تزریق اسیدهیالورونیک، هدف افزایش اسیدهیالورونیک بدن و کاهش سائیدگی استخوان‌هاست.
علاوه بر این، معمولاً با استفاده از این دارو، التهاب و درد کاهش می‌یابد.
بیشتربخوانید:
انواع موادی که در تزریقات اسیدهیالورونیک به کار می‌روند، عبارتند از:
هیالورونات‌سدیم
هیالورونان با وزن مولکولی بالا
هیلان G-F20
هیالورونات متقابل
آسپیراسیون مایع (آرتروسنتز)
در این روش به‌جای تزریق ماده به زانو، مایع داخل زانو خارج می‌شود. خارج کردن مایع اضافی موجب کاهش درد و تورم زانو می‌شود. گاهی اوقات، این روش قبل از تزریق کورتیکواستروئید یا اسیدهیالورونیک انجام می‌شود.
روش تزریق داخل مفصل زانو:
پزشک معمولاً تزریق در زانو را در مطب خود انجام می‌دهد. این روش تنها چند دقیقه طول می‌کشد. نحوه قرارگیری زانو در طول فرایند تزریق توسط پزشک تعیین می‌شود. در برخی از موارد، پزشکان از سونوگرافی برای هدایت سوزن به بهترین مکان استفاده می‌کنند. در ابتدا، پوست زانو تمیز شده و سپس محل موردنظر به‌صورت موضعی بی‌حس می‌شود. پزشک، سوزن را وارد مفصل شما خواهد کرد. ممکن است فشار یا درد ملایمی را احساس کنید که البته بسیار کم است. سپس، دارو به مفصل تزریق خواهد شد.
همان‌طور که قبل‌تر هم گفته شد در بعضی موارد در ابتدا با برداشتن مقدار کمی از مایع مفصلی، فضای کافی برای دارو ایجاد می‌شود. برای این کار، پزشک از یک سوزن متصل به سرنگ برای ورود به مفصل استفاده می‌کند. سپس مایع به داخل سرنگ کشیده می‌شود و سوزن برداشته می‌شود. پس از برداشتن مایع، می‌توان از همان محل سوراخ برای تزریق داروی مناسب به مفصل استفاده کرد. محل تزریق، پانسمان شده و شما قادر خواهید بود بلافاصله به خانه بازگردید. بنا به توصیه پزشک، از وارد کردن فشار به زانو به مدت 48 ساعت خودداری کنید. همچنین بهتر است در مورد محدودیت‌های رانندگی با پزشک خود مشورت کنید. که آیا بلافاصله پس از تزریق قادر به رانندگی هستید یا خیر.
عوارض تزریق در زانو برای درمان آرتروز
قبل از بررسی مزایا و معایب، باید نوع تزریق در نظر گرفته شده را از پزشک خود بپرسید. هر نوع تزریقی شامل مجموعه‌ای از جوانب مثبت و منفی است. در ادامه به مزایا و معایب و عوارض هر کدام از روش‌های تزریق در مفصل جهت کاهش درد و درمان آرتروز زانو می‌پردازیم.
بیشتربخوانید:
عوارض تزریق کورتون در مفصل زانو
از مهم‌ترین مزایای این روش این است که تزریق مستقیم می‌تواند سریعاً موجب کاهش درد و التهاب شود. اثربخشی دارو شامل بهبودی کوتاه‌مدت دو هفته‌ای و همچنین واکنش طولانی‌تر 24 هفته‌ای است. به این معنی که حداقل دو هفته و حداکثر تا 24 هفته باعث کاهش درد می‌شود.
همان‌طور که حدس زده‌اید تأثیر تزریق کورتون برای همه افراد یکسان نیست و معمولاً یک راه‌حل کوتاه‌مدت به شمار می‌رود. در مواردی که زانوی فرد به‌شدت آسیب‌دیده باشد، نمی‌توان از کورتیکواستروئید استفاده کرد.
مهم‌ترین عوارض تزریق کورتون در مفصل زانو عبارتند از:
ورم کردن زانو بلافاصله پس از تزریق
آسیب به اعصاب زانو
نازک شدن استخوان‌های اطراف زانو
ضمناً باید به این نکته هم دقت کرد که تعداد دفعات تزریق کورتون به یک مفصل محدود است و معمولاً تنها یک‌بار در هر سه یا چهار ماه امکان‌پذیر است. تزریق بیش از حد می‌تواند باعث شکستگی غضروف و در نتیجه، بدتر شدن وضعیت بیمار شود. مصرف بیش از حد کورتون همچنین می‌تواند به فشارخون، پوکی استخوان و تحلیل رفتن پوست منجر شود.
مزایا و عوارض تزریق اسید هیالورونیک در زانو
این روش تزریق می‌تواند باعث کاهش درد و ورم زانو شود، اما فوراً اثر نمی‌کند. با توجه به مطالعات انجام شده، حدود پنج هفته طول می‌کشد تا اثرات کامل درمان مشاهده شوند. کاهش درد ممکن است در حدود سه تا شش ماه ادامه یابد. البته ناگفته نماند که تزریق اسیدهیالورونیک برای برخی از افراد، مؤثر واقع نمی‌شود.
مهم‌ترین عوارض جانبی بالقوه این روش عبارتند از:
قرمزی و خارش پوست در محل تزریق
عود آرتروز بلافاصله پس از تزریق
تزریق اسیدهیالورونیک بسته به نوع ماده و برندی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، به صورت‌های متفاوتی انجام می‌شود. برخی از افراد تنها به یک تزریق نیاز دارند و برخی دیگر، چندین تزریق را به‌طور هفتگی دریافت می‌کنند تا درمان مؤثر باشد.
پیامدهای مثبت و منفی آسپیراسیون مایع
خارج کردن مایع اضافی می‌تواند بلافاصله درد و ناراحتی را تسکین دهد.عوارض جانبی ممکن است شامل کبودی، ورم یا عفونت در محل آسپیراسیون باشد.
نتایج درمان آرتروز زانو از طریق تزریق در مفصل
پس از تزریق به زانو، اگر دچار علائم عفونت شدید، فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. اثربخشی این روش‌های درمانی از فردی تا فرد دیگر متفاوت است اما این اثربخشی تا حدود زیادی به میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد. برخی از افراد، به این شیوه‌های درمانی به‌خوبی پاسخ می‌دهند، اما در برخی بهبودی مشاهده نمی‌شود. پزشک می‌تواند اطلاعات مفیدی در اختیار شما قرار دهد که کدام‌یک از تزریقات ممکن است برای شما مفید باشند.
اگر تزریقات بدون اثر باشند، با پزشک در مورد سایر گزینه‌های درمانی از قبیل داروهای قوی‌تر برای تسکین درد یا جراحی صحبت کنید.
نکات طلایی برای مراقبت از زانوها
دقت کنید تنها نوع درمان‌های دریافتی برای آرتروز زانو مهم نیست، بلکه باید اقدامات دیگری را نیز برای مراقبت از زانوان خود انجام دهید.
به نکات زیر توجه کنید:
کم کردن فعالیت‌هایی که موجب کشیدگی زانوها می‌شوند، مثلاً سعی کنید تا حد ممکن بجای استفاده از راه‌پله از آسانسور و پله‌برقی استفاده کنید.
از فعالیت‌هایی با فشار بالا مانند دویدن و یا بازی تنیس خودداری کنید. می‌توانید به‌جای این‌گونه فعالیت‌ها، ورزش‌هایی مانند شنا، دوچرخه‌سواری یا پیاده‌روی را انتخاب کنید که فشار زیادی به زانو وارد نمی‌کنند.
حفظ وزن سالم یا کم کردن چند کیلوگرم وزن. وزن اضافی می‌تواند فشار بیشتری روی مفاصل وارد کند. به‌طور متوسط هر کیلوگرم وزنی که کم می‌کنید، چهار کیلوگرم فشار از روی زانوهای شما برداشته می‌شود.
- استفاده از کمپرس گرم و سرد برای کاهش درد زانو.
بیشتر بخوانید: