منشاء صدای مبهم و گنگ بیرون از منظومه شمسی چیست؟

یک کاوشگر ناسا صدای همهمه گنگ و مبهمی را بیرون از منظومه شمسی ثبت کرده است. فضاپیمای وویجر1 یکی از دو کاوشگری است که 44 سال پیش به لبه‌های منظومه شمسی فرستاده شد و دورترین شیء ساخته دست بشر به شمار می‌رود.

سفر این کاوشگر اینک درست به لبه منظومه شمسی و فراتر از آن رسیده است‌- و اینک در محیط بین ستاره‌ای، جایی فراتر از تاثیر خورشید، به سفرش ادامه می‌دهد. تجهیزاتی که روی این کاوشگر نصب شده‌اند تا داده‌های محیط بین‌ستاره‌ای را تحلیل کنند، اینک صدای وزوز مداومی را ثبت کرده‌اند که به نظر می‌رسد صدای جهان هستی فراتر از همسایگی ما باشد.

ممکن است این صدای وزوز مداوم ناشی از گاز‌ها یا امواج پلاسمای بین‌ستاره‌ای باشد که در فضای خالی بین ستارگان وجود دارند.

 

استلا کُک اوکر، دانشجوی دوره دکتری نجوم در دانشگاه کرنل که گسیل این امواج را پیدا کرده است، می‌گوید: «این موج بسیار ضعیف و یکنواخت است، زیرا در پهنای باند کم قرار دارد. ما امواج ضعیف و مداومی از وزوز گنگ و مبهم گاز‌های بین‌ستاره‌ای را کشف کرده‌ایم.»

این یافته‌ها نشان می‌دهد که در فضای بین‌ستاره‌ای اتفاق‌هایی به‌مراتب بیش از آنچه دانشمندان پیش از این تصور می‌کردند، در جریان است. دانشمندان مطمئن نیستند چه نوع فعالیت‌های کوچکی ممکن است چنین صدایی را ایجاد کند، اما احتمال می‌دهند این صدا در نتیجه «نوسان‌های حرارتی پلاسمای برانگیخته ایجاد شود».

محققان امیدوارند که با استفاده از این صدای وزوز مبهم و گنگ، دریابند که محیط بین ستاره‌ای چگونه با مرز‌های منظومه شمسی برهم‌کنش دارد و این مرز‌ـ که منطقه توقف خورشیدی در مرز هلیوسفر (هورسپهر) نامیده می‌شود‌- چگونه تا محیط بین‌ستاره‌ای وسیع‌تری شکل گرفته است.

زمانی که فضاپیمای وویجر1 به فراتر از منطقه توقف خورشیدی در مرز هلیوسفر رسید، اختلال‌ها و آشفتگی‌هایی در گاز‌های بین ستاره‌ای ثبت کرد که از خورشید ناشی می‌شدند. آشفتگی‌ها در اطلاعاتی که این کاوشگر به زمین ارسال می‌کرد قابل مشاهده بود. اما بین این اختلال‌ها، یک صدای وزوز مبهم و گنگ ثابت در پس‌زمینه وجود داشت.

جیمز کوردس، نویسنده این مقاله و استاد نجوم، می‌گوید: «محیط بین ستاره‌ای شبیه بارانی آرام و ملایم است. اگر طغیان خورشیدی رخ دهد، کار ما مانند این است که متوجه وقوع صاعقه‌ای در طوفان شویم. سپس، وضعیت به حالت باران ملایم باز‌می‌گردد.»

با وجود آنکه فضاپیمای وویجر1 اکنون بسیار از ما دور است‌- در فاصله حدود 22.5 میلیارد کیلومتری زمین و مدام با گذر زمان دورتر می‌شود- این کاوشگر می‌تواند مقادیر محدودی از داده‌ها و اطلاعات را به زمین بفرستد. محققان در هر ثانیه 160 بیت اطلاعات از این کاوشگر دریافت می‌کنند که به‌مراتب کمتر از میزان نسبتا محدود 21 کیلوبایتی است که در آغاز می‌فرستاد.

 

این داده‌ها از طریق شبکه فضای دوردست ناسا (DSN) منتقل می‌شوند. شبکه فضای دوردست ناسا مجموعه‌ای است از تجهیزاتی که در گوشه‌و‌کنار جهان برپا شده‌اند و به گردآوری اطلاعات فضاپیما‌ها از هرجایی از منظومه شمسی و فراتر از آن می‌پردازند.

انتظار می‌رود که فضاپیمای وویجر1 تحلیل داده‌های محیط بین ستاره‌ای را تا چند سال آینده ادامه دهد. محققان امیدوارند که برخی از این داده‌ها به آن‌ها این امکان را بدهد که همچنان چگالی و تراکم فضای ماورای منظومه شمسی را بررسی کنند.

 

در این مقاله که به تازگی منتشر شده است، محققان می‌گویند ماموریت‌های آینده بین ستاره‌ای می‌توانند جزئیات بیشتری از این وزوز گنگ و مبهم پلاسمایی در اختیار آنان بگذارد. شامی چترجی، یکی از دانشمندان دانشگاه کرنل، می‌گوید: «ما هرگز چنین شانسی نداشته‌ایم که آن را بررسی کنیم. اینک می‌دانیم که برای بررسی پلاسمای بین ستاره‌ای، به وقوع یک رخداد غیرمنتظره مرتبط با خورشید نیازی نداریم.»

او می‌گوید: «وویجر1، صرف نظر از آنچه خورشید انجام می‌دهد، جزئیاتی به زمین ارسال می‌کند. وویجر1 می‌گوید اینجا یک تراکم وجود دارد که من همین الان در آن شناورم. الان دقیقا اینجاست. دقیقا اینجا. دقیقا اینجا. وویجر1 بسیار دور است و این کار را مدام و پیوسته انجام خواهد داد.»

مقاله‌ای که به شرح این یافته‌ها پرداخته است با عنوان «وویجر1 امواج مداومی از پلاسمای فضای بین‌ستاره‌ای را شناسایی کرد» 13 مه 2021 در مجله «نیچر استرونومی» منتشر شده است.

 

منبع: ایندیپندنت