شهر تهران با نزدیک شدن به آستانه تغییر تیم مدیریت شهری، در «برزخ» و «بهشت» نیم‌ساله قرار گرفته است. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، همزمان با نزدیک شدن به دوره ششم انتخابات شورای شهر، تهران در آستانه تغییر تیم مدیریت شهری قرار گرفته است؛ تغییری که دست‌کم یک دوره شش‌ماهه برای پایتخت محسوب می‌شود. این دوره تقریبا از اوایل ماه گذشته با قرار گرفتن در حال و هوای انتخاباتی آغاز شده و با برگزاری انتخابات در هفته پایانی خردادماه به نقطه اوج خود می‌رسد. اما این تغییرات در مقطع برگزاری انتخابات به پایان نمی‌رسد، بلکه به نظر می‌رسد در قالب جابه‌جایی و عزل و نصب‌های بزرگ در حوزه اداره شهر تا پایان تابستان ادامه پیدا کند. درواقع پس از برگزاری انتخابات شورای شهر برای دوره ششم، اعضای منتخب پارلمان جدید پایتخت، شهردار را انتخاب خواهند کرد و به‌واسطه آن یک بخش یا همه ترکیب مدیریتی شهر تهران را تغییر خواهند داد. این دوره گذار از یک تیم اداره پایتخت به تیم دیگری و تطبیق آن با دوره‌های مشابه در سال‌ها و دهه‌های گذشته نشان می‌دهد که این مقطع زمانی، یک «برزخ» در حوزه اداره شهر و یک «بهشت» برای خلاف‌سازها ایجاد خواهد کرد.
تجربه‌هایی که در دوره‌های گذشته در حوزه ساختوسازهای ممنوع رخ داده، حاکی از آن است که بخشی از مجوزهای ممنوعه که باعث شده ساختوسازهای نامتعارف و خارج از چارچوب طبیعی ضوابط شهر تهران شکل بگیرد، پایه‌‌اش در همین دوره‌های گذار مدیریت شهری بنا نهاده شده است. صدور مجوز برای ساختوسازهای ممنوعه در چنین دوره‌هایی همواره بهانه‌ای برای مدیران جدید بابت مماشات و عدم برخورد با این‌گونه ساخت‌وسازها ایجاد کرده است، به این معناکه چون صدور مجوزها در دوره زمانی مدیریت آنها صورت نگرفته و برای دارندگان این مجوزها بابت پرداخت عوارض ساختمانی، حقوق مکتسبه ایجاد شده است، برای مدیریت جدید امکان برخورد و مهار آنها عملا وجود ندارد، بنابراین این‌گونه ساخت‌وساز ادامه پیدا می‌کند؛ بدون آنکه برخورد بازدارنده‌ای برای جلوگیری از تحقق کامل آنها انجام شود.
حالا به نظر می‌رسد با قرار گرفتن در دوره گذار مدیریت شهری که به نوعی برزخ مدیریت شهری نیز تعبیر می‌شود، مشابه چنین اتفاقی مجددا در برخی محلات پایتخت در حال شکل‌گیری است، به‌طوری‌که اخیرا تعدادی از شهروندان پایتخت مشاهداتی در محدوده شمال غرب پایتخت در بالای محله سعادت‌آباد مبنی بر اینکه در تراز ممنوعه ساخت و سازهایی (ارتفاعات پایتخت، بالای محله سعادت‌آباد) در حال انجام است، داشته‌اند. نقطه‌ای که این گروه از شهروندان به آن اشاره دارند محدوده‌ای در شمال‌غرب پایتخت است که در آن تعداد قابل‌توجهی از برج‌های مسکونی سال‌هاست در بالای تراز 1400 متر(محدوده‌ای که طرح تفصیلی اجازه ساخت‌وساز در آن را نداده است) ساخته شده و مالکان آنها در تمامی این سال‌ها امکان اخذ سند برای واحد مسکونی خود را پیدا نکرده‌اند اما اکنون با قرار گرفتن در آستانه تغییر مدیریت شهری، مجددا نشانه‌هایی از فعالیت ساختمانی جدید از سوی برخی شهروندان دیده شده است. درواقع شهروندان نشانه‌هایی مبنی بر کوه‌برداری و برداشته شدن تکه‌های بزرگی از کوه را مشاهده کرده‌اند و آن‌طور که اظهار می‌کنند، ظاهرا در این محدوده عملیات ساختمانی جدید در حال انجام است.
این موضوع باعث نگرانی و ایجاد دغدغه جدید در میان ساکنان این محدوده از شهر شده از این بابت که آیا در نقطه‌ای که محدوده‌ای از تهران در طرح تفصیلی به‌عنوان خط قرمز گسترش فیزیکی پایتخت تعیین شده، قرار است شهر تهران از سمت سعادت‌آباد و از محدوده کوه‌های ممنوعه گسترش پیدا کند؟
«دنیای‌اقتصاد» برای بررسی و پاسخ به این موضوع تلاش کرد که از سامانه مصوبات کمیسیون ماده پنج به آخرین مجوزهای ساختمانی احتمالی مربوط به این محدوده دسترسی پیدا کند، چراکه در این دوره عنوان شد تمامی مجوزهای ساختمانی صادره در شهر تهران از طریق این دو سامانه قابل رویت است، اما چنین امکانی فراهم نشد. هرچند تصاویر تهیه‌شده از این محدوده نشان می‌دهد که تکه‌برداری از کوه‌های شمال پایتخت در شرایطی که ضوابط بالادست تاکید می‌کند این محدوده از سال‌ها پیش باید زیربار فضای سبز یا کمربند سبز خط محدوده قرار بگیرد، انجام شده است، برداشته‌شدن تکه‌های بزرگی از کوه مشخص می‌کند که عملیات عمرانی در حال انجام است.
وجود چنین تصاویری و ابراز نگرانی‌های برخی شهروندان می‌تواند یک چراغ خطر در مورد شکل‌گیری بهشت شش‌ماهه برای ساختوسازهای ممنوعه در پایتخت باشد؛ دوره‌ای که به دلیل قرارگرفتن در آستانه تغییرات مدیریت شهری، می‌تواند تمرکز زیادی بر فعالیت این جنس از فعالیت‌های ساختمانی نباشد.
از این رو درجه حساسیت این گروه از شهروندان نسبت به شکل‌گیری دوباره ساختوسازهای ممنوعه در مناطقی از شهر، ایجاب می‌کند که در هفته‌های آخر مدیریت شهری، درجه حساسیت مدیران به پایش هر نوع تحرک ساختمانی به‌ویژه در نقاطی اینچنینی(مرتفع و گران‌قیمت) بیشتر شود.
این دوره شش‌ماهه که از آن به‌عنوان «بهشت خلاف‌سازها» تعبیر می‌شود، از پیش از برگزاری انتخابات شوراهای شهر در خردادماه آغاز می‌شود و معمولا تا شهریورماه که شهردار جدید از سوی شورای شهر جدید انتخاب می‌شود ادامه پیدا می‌کند. نکته مهم آنکه پس از انتخاب نهایی شهردار پایتخت نیز، دست‌کم به یک دوره زمانی یک تا دوماهه برای تعیین تیم مدیران ارشد و معاونان شهردار نیاز است و همین موضوع منجر به تعویق برای در دست گرفتن امور اداره شهر توسط تیم جدید مدیریت شهری می‌شود.
باتوجه به هشدار برخی از کارشناسان شهری یک راهکار ساده برای کاهش حجم ساختوسازهای ممنوعه در این دوره گذار وجود دارد. به پیشنهاد آنها راهکار اصلی این است که سامانه شفافیت به شکل شفاف به انتشار مجوزهای مربوط به ماه‌های پایانی این سال اقدام کند. این مجوزها معمولا از سه کانال کمیسیون ماده پنج، مناطق و کمیته‌ها و شوراهایی با عناوین مختلف و اسامی متنوع شامل حق، امتیاز یا اجازه برای ساختوسازهای جدید صادر می‌شود. انتشار رسمی و عمومی این نوع مجوزها می‌تواند دست‌کم در مدت زمان موردنظر، یک نوع بازدارندگی حداقلی ایجاد کند. همچنین می‌تواند منجر به افزایش مطالبه‌گری اهالی یک محله از مالکانی اینچنینی پیش از اینکه اتفاقی بیفتد، شود.
کارشناسان شهری معتقدند وقتی صدور مجوزها و عملیات ساختمانی ممنوع در پایان یک دوره مدیریت شهری اتفاق می‌افتد، به دو علت موجب ایجاد حاشیه امن برای خلاف‌سازها در دوره بعدی مدیریت شهری می‌شود. علت نخست آنکه وقتی یک امتیاز از سوی یک شهروند اخذ می‌شود، به‌واسطه ایجاد حق مکتسبه برای مالک آن، مدیریت شهری در دوره جدید امکان بازگرداندن آن مجوز را نخواهد داشت. دلیل دیگر آنکه به دلیل تنگنای مالی شدید شهرداری‌ها و وابستگی زیاد مدیریت شهری به کسب درآمد از محل صدور مجوزهای ساختمانی، حتی در صورت عزم راسخ برای جلوگیری از اجرای مجوز صادره، منابع مالی برای بازپرداخت به مالک وجود ندارد. به‌ویژه آنکه در شرایط کنونی که بازار ساخت‌وساز با رکود قابل‌توجهی مواجه است، درجه کسری منابع شهرداری از این محل بالا است، از همین رو ریسک شیوع ساختوسازهای ممنوعه در دوره گذار مدیریت شهری، افزایش پیدا می‌کند. «ساختوسازهای ممنوعه و مساله‌دار» طی این سال‌ها به قدری در تهران جولان داد که ابتدای این دوره، نتیجه یک نظرسنجی مردمی توسط شهرداری تهران مشخص کرد، «آزار تخلفات ساختمانی و ساختمان‌سازی‌های بی‌قائده در محله‌ها»، از دغدغه‌های اصلی شهروندان است که آن را به‌عنوان یک مطالبه از شهردار جدید (در آن زمان) مطرح کردند. همین مطالبه، در این دوره، منجر به اعلام وعده «نجات پایتخت از زیاده‌خواهان ساختمانی» شد. در کنار این وعده، حتی برخی مدیران شهری در این دوره قول دادند «پروانه‌های ساختمانی همه ساخت‌وسازها در یک سامانه شیشه‌ای (قابل رویت برای همه) منتشر می‌شود تا همین اعلام عمومی مجوزها، خود باعث بازدارندگی امضاهای طلایی پای جوازهای مساله‌دار شود».
