دکتر احمد شجاعی باغینی؛ فوق تخصص قرنیه و عیوب انکساری
یکی از علایمی که بیماران مراجعه کننده به درمانگاه‌های چشم پزشکی بیان می‌دارند، سردرد می‌باشد. هر چند بعضی از بیماریهای چشمی می‌توانند سردرد ایجاد کنند، یک سری سردرد‌هایی نیز وجود دارد که با علایم چشمی همراه می‌باشد. در افرادی که با سردرد مراجعه می‌نمایند، نخستین اقدام پزشک گرفتن تاریخچه بیماری یا شرح حال بیمار است. یکی از اجزای مهم شرح‌حال، خصوصیات سردرد می‌باشد.
خصوصیات و یافتن علت بیماری
محل درد: آیا سردرد در یک نقطه خاص متمرکز است و یا اینکه در تمام سر احساس میشود؟ آیا سردرد یک طرفه است یا دو طرفه؟
عوامل تشدید کننده و یا تخفیف دهنده درد: آیا حرکت خاصی مثل خم شدن سر درد را بدتر می‌کند؟ آیا عواملی چون نور، بوهای خاص باعث تشدید یا شروع سردرد میشود؟ آیا مصرف غذای خاصی با ایجاد یا تشدید سردرد همراه است؟ آیا حالت خاص یا استراحت و یا مصرف دارویی موجب بهتر شدن سردرد میشود؟
زمان درد: آیا درد در زمان خاصی از شبانه روز بدتر یا بهتر میشود؟
کیفیت و شدت سردرد: آیا درد خفیف است یا شدید؟ آیا با احساس سنگینی سر توأم است؟ آیا درد حالت ضربان‌دار در سر ایجاد می‌کند؟
شکایات همراه با سردرد: آیا تغییر خاصی همراه با سردرد مثل دیدن لکه‌های تیره، جرقه‌های روشن وجود دارد؟ آیا احساس تهوع و استفراغ، سرگیجه، در زمان بروز سردرد ایجاد میشود؟
الگوی درد: آیا درد حاد است یا مزمن؟ آیا تغییر جدیدی در الگوی سردرد ایجاد شده است؟
سابقه خانوادگی: آیا در نزدیکان درجه یک بیمار فرد مبتلا به سردرد وجود دارد؟ اگر بلی خصوصیات درد چگونه است؟
پس از اخذ شرح حال معمولاً یک معاینه بالینی کامل شامل بررسی نبض، فشارخون، دستگاه عصبی مرکزی و معاینه چشم انجام میشود. علاوه برآن ممکن است برای تشخیص علت سردرد گاهی علاوه بر اقدامات فوق از دیگر اقدامات تشخیصی همچون CT Scan یا MRI نیز استفاده شود.
سردردهای ناشی از بیماریهای چشمی
عیوب انکساری (ضعیفی چشم) مثل نزدیک‌بینی، دوربینی و پیرچشمی معمولاً باعث ایجاد سردرد نمی‌شود؛ اما گروهی دیگر از بیماریهای چشمی می‌توانند باعث بروز سردرد و بخصوص درد اطراف چشم شوند.
عیوب انکساری: قرنیه و عدسی با کمک یکدیگر تصاویر را روی شبکیه متمرکز می‌کنند. گاهی اوقات، این فرآیند بدرستی اتفاق نمی‌افتد و عضلات ظریف و کوچک چشم مجبور به کار بیشتر و در نتیجه خستگی، درد چشم، تاری دید و سردرد میشود. در اغلب موارد می‌توان با تجویزعینک و یا لنز تماسی این مشکل را اصلاح کرد. مشکلات اصلی که باعث خستگی چشم و سردرد می‌شوند عبارتنداز:
1- دوربینی: در دوربینی به جای تمرکز تصویر بر روی شبکیه چشم، تصویر در نقطه ای، پشت چشم متمرکز شده است.
2- پیرچشمی: با بالا رفتن سن عدسی سخت و انعطاف ناپذیر میشود. این حالت «پیرچشمی» نامیده میشود. علائم آن عبارتند از: مشکل در تمرکز نزدیک، سوزش چشم، تأخیردر تمرکز بهنگام نگاه در فواصل مختلف و سردرد.
3- آستیگماتیسم: در آستیگماتیسم قرنیه شکل منظم ندارد؛ بدین معنی که اشیاء از زوایای خاصی تار به نظر می‌رسند. فرد مبتلا به آستیگماتیسم به منظور تمرکز بهتر بینایی، چشم خود را جمع می‌کند که این عمل میتواند منجر به سردرد شود.
خشکی چشم: یکی از علت‌های بسیار شایع احساس درد و ناراحتی در اطراف چشم‌ها است که معمولاً صبح‌ها بهتر است و در اواخر روز بدتر میشود. به علاوه انجام کارهای چشمی مثل مطالعه یا کار با کامپیوتر میتواند باعث بدتر شدن درد و ناراحتی در مبتلایان به این بیماری شود.
بیماریهای قرنیه: قرنیه بافت حساسی است که اعصاب حسی زیادی در آن وجود دارد و به همین علت به درد و تحریک واکنش زیادی نشان می‌دهد. طبیعی است که تحریکات وارد شده به این بافت حساس میتواند درد شدیدی در چشم و اطراف چشم و گاهی در تمام سر ایجاد کند.
التهاب قرنیه
ورود مستقیم یا غیر مستقیم هر نوع جسم خارجی به داخل قرنیه، باعث خراشیده شدن قرنیه شده و التهاب ایجاد می‌کند. خشکی چشم طولانی مدت نیز میتواند منجر به التهاب قرنیه شود که علاوه بر ایجاد درد و قرمزی و اشکریزش معمولاً باعث سردرد نیز میشود. همچنین در افرادی که به علت جوشکاری یا نگاه کردن طولانی مدت به برف دچار برق‌زدگی چشم‌ها می‌شوند نیز پوشش خارجی قرنیه آسیب دیده و فرد علاوه بر اشکریزش و درد چشم‌ها دچار سردرد شدید نیز میشود...
برای خواندن بخش دوم- سردردهای مرتبط با چشم - اینجا کلیک کنید.
