"مور مور" نشانه چیست؟!

تحریریه ماهنامه دنیای سلامت

در بسیاری از موارد موردی برای نگرانی مورمور دست‌ها و پاها وجود ندارد. اما به هرحال می‌‌تواند علامتی از یک وضعیت بالینی باشد. احساس  مورمور و سوزن سوزن شدن می‌‌تواند براثر نوع خاصی از نشستن یا خوابیدن مانند روی هم انداختن پاها  یا خوابیدن روی بازو ایجاد شود. می‌تواند همراه با علایمی همچون درد، خارش، بی‌حسی و یا تحلیل عضله باشد.

 در برخی موارد مورمور می‌‌تواند نشانه‌ای از آسیب‌های عصبی باشد که براثر صدمات ناشی از ضربه یا تکرار استرس، عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی، قرار گرفتن در معرض سموم و یا بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت ایجاد شده باشد. چنین آسیب‌های عصبی بدلیل اینکه اعصاب اندام‌های دور از مغز و نخاع مانند اعصاب دست و پا را تحت تاثیر قرار می‌‌دهد به عنوان نوروپاتی محیطی شناخته می‌‌شوند.

دیابت یکی از شایع‌ترین علل نوروپاتی محیطی در کشور انگلستان است. بین 10-20 درصد از افرادی که مبتلا به دیابت می‌‌باشند دارای نوروپاتی هستند که به آن پلی نوروپاتی می‌‌گویند. در این افراد احساس مورمور و علایم دیگر اغلب در هر دو پا آغاز شده و به سمت بالاتر و ناحیه  دست‌ها هم کشیده می‌‌شود.  افراد دیابتیک فرم‌های خفیف تا شدید آسیب‌های عصبی را نشان می‌‌دهند  که علل آن متعدد و برخی از آنها به شرح ذیل می‌‌باشند:

سندرم دام عصبی که شامل چند سندرم عصبی می‌‌باشد.

 بیماری‌های سیستمیک، از جمله اختلالات کلیوی بیماری‌های کبدی، مشکلات عروقی و بیماری‌های خونی آمیلویدوسیس، التهاب عروق قلبی، عدم تعادل هورمونی مثل کم کاری تیروئید، سرطان‌ها و....که باعث اختلال عصبی می‌‌شوند.

 کمبود ویتامین. ویتامین‌هایی مثل E-B1-B6-B12 و نیاسین برای بهبود عملکرد سیستم عصبی ضروری می‌‌باشند. به عنوان مثال کمبود ویتامین B12 می‌‌تواند باعث کم خونی خطرناکی که منجر به نوروپاتی محیطی می‌‌گردد شود. گرچه فزونی ویتامین B6 نیز خود می‌‌تواند مورمور دست و پا را به همراه داشته باشد.

 گاهی حتی الکلیسم هم به نوبه خود می‌‌تواند باعث آسیب‌های عصبی شود آنچه که محققان آن را نوروپاتی الکلی می‌‌نامند.

 مواد سمی، فلزات سنگینی چون آرسنیک، جیوه و تالیوم، و برخی مواد شیمیایی محیطی. برخی داروها به خصوص داروهای شیمی درمانی مورد استفاده دردرمان سرطان کبد و حتی برخی داروهای ضد ویروس و باکتری

 عفونت‌ها (ایدز، هرپس، و ....)

 بیماری‌های خود ایمن ( لوپوس و ارتریت روماتویید و ...)

 اختلالات ارثی

صدمات و آسیب‌های وارده به اعصاب

انجام ارزیابی‌های پزشکی فوری در موارد سوزن سوزن شدن مداوم دست‌ها و پاها  شما مهم است آن را کم اهمیت نشمارید. هرچه زودتر به علت آن پی ببرید در آینده کمتر از عواقب مادام‌العمر احتمالی آن رنج خواهید برد. اگر به دنبال معالجه مورمور دست و پای خود هستید پزشک شما، برای پیدا کردن علت آن، سابقه بیماری‌های شما را جویا خواهد شد و حتی در برخی موارد انجام آزمایش خون را برای تشخیص دیابت‌، کمبود ویتامین، اختلال عملکرد کلیه و کبد‌، دیگر اختلالات متابولیک و فعالیت سیستم ایمنی برای شما تجویز خواهد نمود.

درمان

درمان موفقیت آمیز بستگی به تشخیص صحیح و درمان علل اصلی مورمور دارد. تا زمانی که سلول‌های عصبی محیطی نمرده‌اند، قابلیت رشد و تولید مثل را هنوز در خود دارند. گرچه در موارد ارثی نوروپاتی محیطی درمانی موجود نمی‌باشد اما بسیاری از موارد غیر ارثی با روش‌های درمانی بهبود یافته‌اند.

به عنوان مثال کنترل میزان قند‌خون در بیماری دیابت می‌‌تواند مانع پیشرفت تظاهرات بیماری گردد. اهمیت به توصیه‌های سبک زندگی بهتر، از جمله وزن مناسب، در معرض نبودن مواد سمی، داشتن برنامه ورزشی مناسب و منظم، رژیم غدایی مناسب، اجتناب از مصرف الکل و سیگار، همگی تاثیر به‌سزایی در بهبود و درمان مورمورها دارند.