پرش کوتاه در حراج اوراق بدهی

همچنین تحلیل‌های رسمی نشان می‌دهد که تا قبل از مرحله ششم، دولت به میزان 8/ 2هزار میلیارد تومان از طریق حراج اوراق تامین مالی کرده بود. در نتیجه می‌توان گفت تا هفته نخست تیر ماه در مجموع معادل 38/ 4 هزار میلیارد تومان اوراق توسط بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی در سامانه بازار بین بانکی فروخته شده است. تحلیل‌ آمارهای رسمی نشان می‌دهد که اگر دولت بخواهد تا آخر سال به میزان 200 هزار میلیارد تومان اوراق در بازاربین بانکی و بورس به فروش برساند در هفته‌های آتی باید به طور میانگین به میزان 3/ 5 هزار میلیارد تومان اوراق به فروش برساند. افزون بر این بررسی‌ آمارها حاکی از آن است که میانگین فروش اوراق در 6 هفته اخیر به میزان 1/ 1 هزار میلیارد تومان بوده است. این موضوع بدان معنا است که میزان حراج اوراق باید در هفته‌های آتی 5 برابر میزان فعلی باشد تا دولت بتواند در ادامه تا آخر سال به هدف تعیین شده خود از فروش اوراق برسد.

جزئیات ششمین حراج اوراق دولتی

براساس آخرین گزارش بانک مرکزی از نتیجه حراج اوراق دولتی در ششمین مرحله خود در سال 1400 (مورخ هشتم تیرماه)، سه بانک سفارش‌‌ خود را به ارزش 39/ 1 هزار میلیارد تومان در سامانه‌ بازار بین‌بانکی ثبت کردند. وزارت امور اقتصادی و دارایی ضمن پذیرش این درخواست‌ها با فروش 39/ 1 هزار میلیارد تومان اوراق «اراد 85» با نرخ بازده تا سررسید 21 درصد به آن بانک موافقت کرد. معاملات مربوط به فروش این اوراق در روز سه‌شنبه 8تیر‌ماه 1400 توسط کارگزاری بانک مرکزی در سامانه معاملاتی بورس ثبت شد. همچنین در تاریخ 8 تیر ماه سال جاری، در بازار بورس 190 میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی دولتی به سایر اشخاص حقوقی فروخته شد. بنابراین می‌توان گفت در ششمین حراج اوراق مالی اسلامی دولتی برگزارشده در سال جاری، در مجموع 58/ 1 میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی دولتی توسط بانک‌ها و سایر اشخاص حقوقی خریداری شد. بنا بر گزارش‌های رسمی تا قبل از مرحله ششم، دولت به میزان 8/ 2 هزار میلیارد تومان از طریق حراج اوراق تامین مالی کرده بود. بنابراین می‌توان گفت تا هفته نخست تیر ماه در مجموع معادل 38/ 4 هزار میلیارد تومان اوراق توسط بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی در سامانه بازار بین بانکی فروخته شده است.

 مورد دیگر اینکه این میزان از اوراق فروخته‌شده در مرحله ششم بیشترین میزان از ابتدای سال بوده است و نکته مثبتی تلقی می‌شود. با این وجود برای تحقق اهداف بودجه‌ای این میزان از فروش هفتگی کفایت نمی‌کند. تحلیل‌ آمارهای رسمی نشان می‌دهد که اگر دولت بخواهد تا آخر سال به میزان 200 هزار میلیارد تومان اوراق در بازاربین بانکی و بورس به فروش برساند در هفته‌های آتی باید به طور میانگین به میزان 3/ 5 هزار میلیارد تومان اوراق به فروش برساند. افزون بر این بررسی‌ آمارها حاکی از آن است که میانگین فروش اوراق در 6 هفته اخیر به میزان 1/ 1 هزار میلیارد تومان بوده است. این موضوع بدان معنا است که میزان حراج اوراق باید در هفته‌های آتی 5 برابر میزان فعلی باشد تا دولت بتواند در ادامه تا آخر سال به هدف تعیین‌شده خود از فروش اوراق برسد.

حراج اوراق بدهی دولتی سیاستی است که توسط کارگزاری بانک مرکزی به‌صورت هفتگی انجام می‌شود. در این روش بانک‌ها و موسسات اعتباری تا ساعت 13 روزهای شنبه (یا اولین روزکاری هفته) فرصت‌ دارند تا سفارش‌های خرید اوراق بدهی دولتی را از طریق سامانه بازار بین‌ بانکی برای کارگزاری بانک مرکزی ارسال کنند. مکانیزم حراج اوراق بدین نحو است که بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی از طریق سامانه بازار بین بانکی سفارش‌های خود را ثبت می‌کنند. سفارش‌های دریافت شده توسط کارگزاری بانک مرکزی و برای تعیین سفارش‌های برنده در اختیار وزارت امور اقتصادی و دارایی قرار می‌گیرد. پس از مشخص شدن سفارش‌های برنده، کارگزاری بانک مرکزی نسبت به انجام معاملات در روز یکشنبه (یا دومین روزکاری هفته) اقدام و تسویه در همان روز انجام می‌شود.

حراج‌‌های برگزار شده در سال 1400

گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که تا پیش از این حراج اوراق در پنج مرحله صورت گرفته بود. در هفته نخست برگزاری این حراج، یک بانک و یک صندوق سرمایه‌گذاری سفارش‌‌های خود را در مجموع به ارزش 187 میلیارد تومان در سامانه‌های بازار بین‌بانکی و مظنه‌یابی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران ثبت کردند. از میزان مذکور مبلغ 3/  47 میلیارد تومان متعلق به یک بانک و معادل 7/  139 میلیارد تومان دیگر متعلق به یک صندوق سرمایه‌گذاری بود. وزارت امور اقتصادی و دارایی ضمن پذیرش درخواست بانک پیشنهاددهنده با فروش 3/ 47 میلیارد تومان اوراق اراد 85 با نرخ بازده تا سررسید 82/  20 درصد به آن بانک موافقت کرد. همچنین در 4 خردادماه سال 1400 معادل 990 میلیارد تومان اوراق اراد 85 با نرخ بازده تا سررسید 82/  20 درصد در بورس فروخته شد؛ بنابراین در مجموع رقمی به میزان 04/ 1هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی دولتی طی هفته منتهی به 4 خردادماه 1400 توسط سرمایه‌گذاران حقوقی و حقیقی خریداری شد.

در دومین هفته برگزاری این حراج، یک بانک سفارش‌‌ خود را به ارزش 56/ 1هزار میلیارد تومان در سامانه‌ بازار بین‌بانکی ثبت کرد. وزارت امور اقتصادی و دارایی ضمن پذیرش این درخواست با فروش 56/ 1 هزار میلیارد تومان اوراق «اراد 85» با نرخ بازده تا سررسید 82/ 20 درصد به آن بانک موافقت کرد. افزون بر این طی هفته منتهی به 11خردادماه سال 1400، اوراق مالی اسلامی دولتی در بازار بورس فروخته نشد. بنابراین در این دوره، در مجموع 56/ 1 هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی دولتی توسط یک بانک خریداری شد. در سومین و چهارمین هفته برگزاری این حراج، سفارشی از سوی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی در سامانه بازار بین بانکی دریافت و ثبت نشد و اوراق مالی اسلامی در بازار بورس فروخته نشد.

در نهایت در پنجمین مرحله از برگزاری حراج اوراق، وزارت امور اقتصادی و دارایی با پیشنهاد یک موسسه اعتباری (به عنوان تنها شرکت‌کننده در حراج مذکور) به ارزش 200 میلیارد تومان و با نرخ 29/ 21 درصد موافقت کرد.‌‌‌ همچنین در تاریخ 1 تیرماه سال 1400، اوراق مالی اسلامی دولتی در بازار بورس به فروش نرسید. بنابراین در پنجمین حراج اوراق مالی اسلامی دولتی برگزارشده در سال جاری، در مجموع 200 میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی دولتی توسط سرمایه‌گذاران حقوقی خریداری شد. بنابراین می‌توان گفت در مجموع پنج مرحله از برگزاری حراج اوراق در سال جاری به میزان 8/ 2 هزار میلیارد تومان اوراق در بازار بین بانکی و بورس فروخته شد.