فرادید؛ اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی یک بیماری روانی است که با رفتار و گفتار غیرعادی و کاهش توانایی درک واقعیت (اختلال در واقعیت سنجی) نمایان می‌شود. فرد مبتلا به اسکیزوفرنی ارتباط خود با واقعیت را از دست می‌دهد، دچار هذیان و توهم می‌شود گرچه علت اصلی این بیماری مشخص نشده، ولی محققین دلایل متعددی را در بروز این اختلال مؤثر می‌دانند از ژنتیک گرفته تا عوامل زیست‌محیطی و حتی سوءمصرف مواد اعتیادآور. درمان اصلی برای این اختلال مصرف دارو‌های ضد روان پرشی و دوره‌های طولانی‌مدت روان‌درمانی است. هرکسی بنا به شرایطی که برایش وجود دارد، ممکن است به اسکیزوفرنی مبتلا شود. اما آیا می‌شود ابتلا به اسکیزوفرنی را از قبل پیش‌بینی کرد؟
به گزارش فرادید؛ محققین دانشگاه آلبرتا یک قدم به توسعه‌ی هوش‌مصنوعی برای پیش‌بینی اسکیزوفرنی نزدیک‌تر شده‌اند. آن‌ها برای انجام این کار از آنالیز اسکن‌های مغزی استفاده کرده‌اند.
در مطالعاتی که اخیراً نتایج آن‌ها منتشر شده است، از ابزار توسعه داده شده برای آنالیز تصاویر «fMRI» مربوط به 57 فرد سالم که از نزدیکان درجه یک والدین مبتلا به شیزوفرنی بوده‌اند، استفاده شده است. این ابزار توانسته 14 نفر که احتمال خطر بیشتری برای بروز صفات مرتبط با شیزوفرنی داشته‌اند را شناسایی کند.
شیزوفرنی در حال حاضر 300،000 کانادایی را درگیر خود کرده است. این بیماری می‌تواند باعث بروز توهم، پرت‌و‌پلا گویی و همچنین مشکلاتی در تفکر و انگیزه‌ی فرد شود. برای درمان این بیماری ترکیبی از داروها، روانشناسی و تحریکات مغزی استفاده می‌شوند. وابستگان درجه یک والدین مبتلا به شیزوفرنی حدود 19 درصد احتمال ابتلا به شیزوفرنی دارند، در صورتی که تنها یک درصد افراد عادی جامعه به این بیماری مبتلا می‌شوند.
دکتر «سونیل کالمادی» به‌عنوان نویسنده‌ی اول مقاله‌ی این تیم تحقیقاتی، می‌گوید: «ابزار شاهد-پایه‌ی ما در واقع اثرات عصبی موجود در مغز را رصد می‌کند و بهتر از بررسی علائم می‌تواند بروز شیزوفرنی را تشخیص دهد. البته این وسیله جای تشخیص پزشک را نمی‌گیرد و تنها می‌تواند به پزشک برای تشخیص قطعی کمک کند. این دستگاه می‌تواند تشخیص سریع‌تر بیماری را ممکن کند. همچنین می‌توان از این دستگاه برای مطالعه‌ی فرآیند بروز شیزوفرنی نیز استفاده کرد.»
از این دستگاه که «EMPaSchiz» نامگذاری شده است، برای پیش‌بینی بیماری افراد دیگری نیز استفاده شده است که نتایج به‌دست آمده حاکی از دقت 87 درصدی پیش‌بینی‌های آن داشته است. این نتایج فقط با آنالیز اسکن‌های مغزی افراد توسط دستگاه حاصل شده است و برخی از این افراد هیچ علائمی از شیزوفرنی را در خود نداشته‌اند.
در مطالعاتی که تا کنون با استفاده از این دستگاه انجام شده است، تنها افرادی مورد آزمایش قرار گرفته‌اند که نزدیکان مبتلا به شیزوفرنی داشته‌اند. کالمادی و همکارانش در نظر دارند در آینده از این وسیله در افرادی که وابستگان مبتلا به شیزوفرنی ندارند نیز استفاده کنند و ابتلای این افراد به شیزوفرنی در سال‌های بعد را رهگیری کنند.
محققین از همین اصول برای پیش‌بینی مرگ و بیماری‌های قلبی نیز استفاده کرده‌اند و نتایج جالبی به‌دست آورده‌اند. لازم است مطالعات بیشتری در این زمینه صورت گیرد تا نتایج به‌دست آمده را بتوان دقیق و باکیفیت محسوب کرد.
درباره اسکیزوفرنی بیشتر بدانیم
اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی یک بیماری روانی مزمن و جدی است که روی شیوه تفکر، احساس و رفتار فرد مبتلا تاثیر می‌گذارد. این بیماری مانند دیگر بیماری‌های ذهنی شایع نیست، ولی فرد مبتلا را می‌تواند ناتوان کند.
فردی که به اسکیزوفرنی مبتلاست در فکر کردن، نشان دادن عواطف ضعیف می‌شود. اکثر افرادی که به این بیماری مبتلا هستند دیگر مشکلات روانی مثل افسردگی، اضطراب و حتی اختلالات مصرف مواد اعتیادآور را نیز دارند.
این اختلال بر جامعه و به‌ویژه خانواده فرد مبتلا تأثیرات فراوانی می‌گذارد، زیرا این افراد بسیاری از توانایی‌های خود را از دست می‌دهند، این افراد دریافتن شغل و حتی مراقبت از خود دچار مشکل می‌شوند، از طرفی باور‌های اشتباهی درباره اسکیزوفرنی شایع است و مردم رغبتی برای صحبت کردن و یا همراهی در درمان این اختلال پیدا نمی‌کنند.
علائم اسکیزوفرنی
هذیان: باور‌های غلطی که بیمار بر آن اصرار دارد و با دلیل و برهان نیز نمی‌توان او را قانع کرد به عنوان مثال فرد بیمار باور دارد که می‌تواند ستاره‌ها را کنترل کند.
توهم دیداری یا شنیدار: در اغلب موارد بیماران صدا‌هایی را می‌شوند یا تصاویری می‌بینند که وجود خارجی ندارد
گفتار درهم: فرد نمی‌تواند صحیح هدف، منظور و یا خواسته‌اش را بیان کند
انزوای اجتماعی: دوری از محیط‌های اجتماعی مثل محل کار یا تحصیل
رفتار آشفته: مانند نامرتب لباس پوشیدن، گریه کردن
بی‌احساسی: توانایی خود در بروز احساسات و عواطف را از دست می‌دهند
تشخیص اختلال اسکیزوفرنی
هیچ آزمون و یا معاینه بالینی مشخصی برای تشخیص قطعی اسکیزوفرنی وجود ندارد. به همین دلیل پزشک متخصص با اطلاعاتی که از خانواده فرد به دست می‌آورد و بررسی علائم این بیماری را تشخیص می‌دهد.
امکان دارد پزشک برای بررسی و ارزیابی دقیق‌تر درخواست معاینات جسمی کند که شامل آزمایش‌های آزمایشگاهی برای ارزیابی سلامت جسمانی و پیشینه سلامت روانی فرد خواهد بود.
روانشناس نیز سلامت روانی و علائم فرد را بررسی می‌کند که تا از وجود و مدت‌زمان بروز این نشانه‌ها مطلع شود. همان‌طور که اشاره کردیم اسکیزوفرنی با برخی از بیماری‌های روانی دیگر شباهت دارد و به همین دلیل باید تمامی این مراحل برای تشخیص قطعی به‌دقت و زیر نظر فرد متخصص انجام شود.
روانشناس و روانپزشکی که بیمار را معاینه می‌کند باید شخصی بسیار حرفه‌ای و باتجربه باشد تا امر تشخیص و درمان به‌درستی طی شود. درمانگران کلینیک آکسون که بی‌شک بهترین کلینیک روانپزشکی در تهران است تخصص و تجربه لازم در تشخیص درمان بیماری روانی اسکیزوفرنی را دارند.
