تقاضای خفته عظیم متانول

پتروشیمی‌هایی که محصول اصلی آنها اتیلن و پروپیلن و در ادامه پلی‌اتیلن و پلی‌پروپیلن است از گاز اتان و فرآورده‌های نفتی مایع شامل نفتا، پروپان، بوتان و رافینیت که در پالایشگاه‌ها تولید می‌شوند استفاده می‌کنند.خوراک مورد استفاده برای تولید متانول به‌طور معمول گاز طبیعی است، اما در برخی نقاط دنیا از زغال سنگ نیز برای این منظور استفاده می‌شود. در کشور ما به طور عمده از گاز استفاده می‌شود.ظرفیت اسمی متانول دنیا 150 میلیون تن است که از این مقدار 108 میلیون تن در سال 2020 تولید و مصرف شد.27 میلیون تن متانول از 108 میلیون تن مبادله می‌شود و بقیه در مبدا مصرف می‌شود.

مصارف متانول:از متانول در ساخت‌وساز، انحلال، رنگ و روکش، لوازم‌خانگی، حلال‌ها، تولید محصولات کشاورزی و... استفاده می‌شود.در سال 2018، معادل 29 درصد از تقاضای متانول برای فرمالدهیدها و بعد از آن 9 درصد تقاضا در استیک اسیدها بوده است.

متانول به طور معمول از گاز طبیعی تولید می‌شود، اما خود متانول یک مایع است.قیمت‌های بالای نفت در برابر گازطبیعی، مشوق استفاده از متانول به عنوان منبع انرژی است.از سال 2008 به بعد با افزایش نسبت قیمت نفت به گاز، استفاده از متانول به عنوان سوخت رواج یافت و همچنان یکی از مصارف مهم متانول به عنوان سوخت است.با توجه به محدودیت‌های در نظر گرفته شده توسط سازمان جهانی دریانوردی که میزان سولفور در سوخت مورد استفاده در کشتی‌ها را به شدت محدود می‌کند، متانول به عنوان یک سوخت بدون سولفور به شدت مورد توجه قرار گرفته است.در حال حاضر میزان مصرف متانول برای این هدف اندک است اما اندازه این بازار به حدی است که توانایی جذب سالانه 650 میلیون تن متانول را دارد‌(در صورت استفاده صرف از متانول) و با توجه به تولید جهانی فعلی متانول که حدود سالانه 90 میلیون تن است، این بازار پتانسیل زیادی برای افزایش تقاضای متانول دارد.

پیش‌بینی رشد عرضه و تقاضای جهانی 2021-2018

تا سه سال آینده در حدود 14 تا 15 میلیون تن به ظرفیت کل جهان افزوده می‌شود که از این میزان چین بیشترین سهم، در حدود 7 میلیون تن و ایران با سه واحد تولیدی جدید سهم حدودا 2/ 4 میلیون تن را دارند و با توجه به پیش‌بینی افزایش تقاضا از سوی بخش انرژی، مشتقات شیمیایی این عرضه مازاد، پوشش داده می‌شود.

شرکت‌های تولیدکننده متانول در ایران

با توجه به اینکه عمده تولید پتروشیمی شیراز اوره است و مقدار بسیار ناچیزی متانول تولید می‌کند از تحلیل این شرکت صرف نظر شده است.

پتروشیمی زاگرس

این شرکت در سال 1377 تاسیس و در سال 85 اولین واحد متانول با ظرفیت اسمی یک میلیون و 650هزار تن و در سال 1388 دومین واحد تولید متانول با همان ظرفیت را بهره‌­برداری کرد. بنابراین ظرفیت اسمی تولید متانول این شرکت 3میلیون و 300هزار تن است.

محصول اصلی شرکت متانول است که هر ساله به طور میانگین حدود 5 درصد(مقداری) از آن را در داخل و از طریق بورس کالا به فروش می‌رساند و مابقی را براساس قیمت‌های جهانی به مشتریان خارجی صادر می‌کند. همچنین در نتیجه تولید متانول بخار آب نیز تولید می‌شود که بر طبق توافق فی‌مابین شرکت‌های پتروشیمی زاگرس و مبین معادل 70 درصد گاز اکسیژنی که مبین برای زاگرس تامین می‌کند به مبین می‌فروشد که البته به لحاظ ارزش ریالی تنها یک تا 2 درصد کل فروش زاگرس است.

پتروشیمی خارک

مجتمع پتروشیمی خارک در ابتدا تحت عنوان شرکت سهامی شیمیایی خارک جهت بازیافت پروپان، بوتان، نفتا و گوگرد از گازهای استحصالی چاه‌های حوزه نفتی فلات قاره ایران با مشارکت پنجاه-‌پنجاه بین شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکت آمریکایی آموکو AMOCO با سرمایه‌ای معادل 900 میلیون ریال در سال 1344 تاسیس شد.فروش شرکت تماما صادراتی و در نتیجه قیمت تمامی محصولات شرکت وابسته به قیمت‌های جهانی است. از طرفی سهم اصلی فروش شرکت را متانول تشکیل می‌دهد و بوتان، پروپان، پنتان و گوگرد با توجه به مقدار فروش و نرخ جهانی و نرخ تسعیر ارز سهم متغیری از فروش شخارک را به خود اختصاص می‌دهند.

پتروشیمی فناوران

این شرکت در سال 1377 با هدف تاسیس و راه‌اندازی کارخانجات جهت بازاریابی و فروش محصولات شیمیایی تاسیس شده و ظرفیت اسمی تولیدات این شرکت به شرح ذیل است:متانول با یک میلیون تن، اسید استیک با 150 هزار تن و مونواکسید کربن با 140 هزار تن سبد محصولات شرکت را تشکیل می‌دهند.شرکت‌های پتروالفین فن‌آوران و در پی آن شرکت پتروشیمی کیمیا فن‌آوران ماهشهر که هر دو شرکت‌های وابسته شفن هستند با هدف راه‌اندازی فاز دو تولید متانول تاسیس شده‌اند که تا زمان حال حاضر هنوز به بهره‌برداری نرسیده اند.عمده فروش داخلی شفن را متانول و اسید استیک تشکیل می‌دهد در حالی که این دو محصول نیز تماما فروش صادراتی شرکت را تشکیل می‌دهند.همان‌طور که پیش از این نیز ذکر شد به لحاظ ریالی سهم متانول داخلی و صادراتی بین 80 تا 85 درصد از فروش کل شرکت است.پتروشیمی فناوران سرمایه‌گذاری‌های متنوعی در بازار سرمایه و پروژه‌ها دارد که از جمله مهم‌ترین آنها عبارتند از: پتروشیمی مرجان، پتروشیمی فارابی، پتروشیمی نوین، پتروالفین فناوران و‌...

با فرض میانگین نرخ متانول 300 دلاری و نرخ دلار 22 هزار تومانی سود شرکت‌های این گروه را با روش تحلیل حساسیت برآورد کردیم که در مقام مقایسه با توجه قیمت‌های فعلی از منظر P/ E آینده‌نگر پتروشیمی زاگرس وضعیت مطلوب‌تری دارد.همچنین مطابق تصویر ارزش بازار شرکت‌های این گروه با متغیر فروش و ظرفیت تولید مورد بررسی قرار گرفته است که از این نظر نیز مجددا پتروشیمی زاگرس وضعیت بهتری دارد.

جداول مربوطه در ستون سمت چپ کار شده است.