مکمل های ورزشی؛ فواید و مخاطرات (۱)

تحریریه زندگی آنلاین- گروه تغذیه

اکثر ورزشکاران از مکمل‌های نیروزای تغذیه‌ای استفاده می‌کنند. تحقیقات علمی بیانگر استفاده مکمل‌ها به عنوان کمک‌های کارافزا در 50 تا 98 درصد ورزشکاران می‌‌‌باشد.

علل مصرف مکمل‌ها در دو جنس متفاوت می‌‌‌باشد. زنان ورزشکار به منظور حفظ سلامتی و جبران کمبودهای ناشی از دریافت رژیمی ناکافی مکمل مصرف می‌‌‌نمایند ولی مردان ورزشکار به منظور بهبود سرعت عملکرد، افزایش نیرو و قدرت بدنی و یا کسب وزن و افزایش توده عضلانی اقدام به مصرف مکمل می‌‌‌نمایند.

ورزشکاران تحت فشار شدید تبلیغاتی روزنامه‌ها و مجلات ورزشی، سایر ورزشکاران و مربیان در مورد تأثیر مکمل‌ها بر افزایش توان ورزشی خود قرار دارند.

فضای مجازی و اینترنت، دوستان، اعضای خانواده، پزشکان و داروسازان افرادی می‌‌‌باشند که بیشتر راهکارهایی برای مصرف مکملها در زنان ارائه می‌‌‌دهند، درحالیکه متخصصین تغذیه، دوستان، مربیان در مورد مردان ورزشکار در این زمینه دستورالعمل‌هایی صادر می‌‌‌نمایند.

باید ورزشکاران آگاه باشند که نیروزا بودن این مکمل‌ها و یا رفع سریعتر خستگی توسط آنها از نظر بسیاری از مطالعات علمی مورد تأیید نیست.

در حقیقت اکثر آنها اثر دارونما را دارند. بسیاری از این مکمل‌ها بر توان ورزشی و سلامتی بی‌اثر بوده و برخی از آنها ممکن است اثرات زیانباری بر سلامت و عملکرد ورزشکار در صورت مصرف درازمدت داشته باشد، زیرا برخی از این مکمل‌ها حاوی دوزهای غیر مجاز از نظر کمیته ملی المپیک و سایر ارگان‌های مرتبط می‌‌‌باشند.

مطالعات بیانگر این امر می‌‌‌باشند که آن دسته از ترکیبات دارای اثر نیروزایی نظیر استروئیدهای آنابولیک آندروژنی، تتراهیدروگسترینون، آندرستندیون، تحریک کننده‌ها نظیر افدرا، ترکیبات غیر استروئیدی نظیر اریتروپویتین انسانی، هورمون رشد انسانی، کراتین، بتاهیدروکسی بتا متیل بوتیرات می‌‌‌توانند عوارض شدیدی نظیر تغییرات قلبی-عروقی و مرگ ناگهانی بدنبال داشته باشند.

نکاتی در مورد مواد نیروزا

کلسیم: ورزش شدید باعث افزایش دفع ادراری کلسیم و کاهش ذخایر کلسیم می‌شود. توصیه  به مصرف مکمل کلسیم در ورزشکارانی که تمرینات شدید دارند و یا قصد حفظ وزن احتمالاً لازم خواهد بود ولی تأثیر مکمل کلسیم بر افزایش توان ورزشی باوری نادرست است.

روی: رژیم‌های حاوی کربوهیدرات زیاد، کم چرب و کم پروتئین در دراز مدت سبب کاهش دریافت روی و در نتیجه کاهش وزن و خستگی می‌شود.

کروم: کوفاکتور انسولین است. انسولین باعث تسهیل انتقال اسیدهای آمینه شاخه دار (لوسین، ایزو لوسین و والین) به داخل عضله می‌شود.

بتا هیدروکسی متیل بوتیرات (HMB): در شکل منو هیدرات کلسیم فروخته می‌شود. در برخی مطالعات HMB با دوز 5/1 تا 3 گرم در روز باعث افزایش قابل ملاحظه‌ بافت ماهیچه‌‌ای‌ و افزایش قدرت نوجوانان پسر که تا‌کنون ورزش نکرده اند، طی سه هفته‌ نخست تمرین قدرتی شد.

سیترات و بیکربنات سدیم: ذخیره قلیایی بدن را افزایش می‌‌‌دهند و به خنثی شدن اسید لاکتیک در سلولهای عضلانی کمک می‌کند.

کوآنزیم Q10 (یوبی کینون): این ماده از دسته شبه ویتامین‌ها است و دارای خواص آنتی اکسیدانی است که باعث افزایش مصرف اکسیژن در میتوکندری قلب می‌شود. در درمان بیماری قلبی – عروقی استفاده می‌شود.

کولین: پیش ساز استیل کولین است و کاهش قابل ملاحظه‌ی آن در دو ماراتن می‌‌‌تواند، باعث خستگی ‌شود.

مکمل‌های ورزشی

مکمل‌های ورزشی بایستی غذاهایی باشند که حمل و مصرفشان راحت باشد و به راحتی هضم شوند. اشکال صنعتی این مواد غذایی شامل پودرهای جایگزین غذایی، شکلات‌های انرژی‌زا و ژل‌های انرژی‌زا می‌‌‌باشند.

این گروه حدود50 تا 70 درصد فروش صنایع ورزشی را به خود اختصاص می‌‌‌دهد. این محصولات حاوی 33 تا 100 درصد مقادیر توصیه شده ویتامین‌ها و املاح را در بر می‌‌‌گیرد.

این محصولات هم از نظر نوع و هم از نظر مقادیر کربوهیدرات، پروتئین و چربی متنوع هستند (این محصولات دراصل تامین کننده مواد مصرفی برای یک ورزشکار تحت شرایط مختلف نظیر مسافرت، کار، رانندگی و شنا و ژیمناستیک و... می‌باشند).

بسیاری از افراد برای تناسب اندام و بسیاری از ورزشکاران از این ترکیبات بعنوان روشی آسان برای افزایش دریافت کالری و ویتامین‌های روزانه بهره می‌‌‌گیرند.

در صورتی‌که این مواد جایگزین وعده‌ها و رژیم غذایی ورزشکار گردند منجربه اختلال دررژیم غذایی متعادل ورزشکار می‌‌‌گردند و بنابراین بایستی به عنوان غذای کمکی در نظر گرفته شوند.

این محصولات حاوی مقادیر زیادی کربوهیدرات، چربی و پروتئین بوده و بعلاوه گاهی تعدادی از ترکیبات غیر مجاز نظیرکافئین و افدرا و سایر ترکیبات مشتق گیاهی در این محصولات یافت می‌‌‌شود.

مکمل‌های بدن سازی موثر در افزایش توده عضلانی

مکملهایی که در این زمینه بکار می‌‌‌روند عبارتند از کراتین، بتاهیدروکسی بتا متیل بوتیرات ، اسیدهای آمینه شاخه‌دار‌، اسیدهای آمینه ضروری، پیش‌ساز هورمون‌ها ،گلوتامین و پودرهای غنی از کالری و یا پروتئین.

اسیدهای آمینه

مصرف اسیدهای آمینه وپروتئین‌ها به صورت قرص و پودر بدون اطلاع و نظر پزشک نبایستی صورت گیرد و باید از مصرف خودسرانه این ترکیبات اجتناب گردد.

مصرف مقادیر بیش از حد آمینو اسید و پروتئین می‌‌‌تواند منجر به کم آب شدن بدن، افزایش دفع کلسیم، افزایش وزن و افزایش استرس و فشار برکبد و کلیه گردد.

مصرف نابجای یک اسید آمینه خاص نظیر آرژینین و لیزین و یا ترکیب چندتایی منجر به ایجاداختلال در جذب سایر اسیدهای آمینه می‌‌‌گردد.

نگرانی عمده دیگر مصرف خودسرانه مکمل‌های پروتئینی و اسیدهای آمینه به جای غذا احتمال ایجاد کمبود سایر ترکیبات موجود در غذاهای پروتئینی نظیر آهن، روی، نیاسین و ویتامین B1 می‌‌‌باشد.

توجه به این نکته برای ورزشکاران و مربیان‌شان لازم است که اثر دوزهای بالای اسیدهای آمینه در انسان بررسی نشده است...

برای خواندن بخش دوم -مکمل های ورزشی؛ فواید و مخاطرات- اینجا کلیک کنید.