دکتر امید هاشمی فرد - ش متخصص قلب و عروق
تحریریه زندگی آنلاین : بیماری پارکینسون از جمله بیماریهای شایع در سالمندان است که موجب کاسته شدن توانایی‌های جسمی وذهنی سالمند می‌شود. بیماری پارکینسون برای اولین بار توسط دانشمندبزرگ انگلیسی دکترجیمز پارکینسون (James Parkinson) در سال 1817 میلادی توصیف شد. او نام این بیماری را “فلج لرزان” نامید که امروزه آن را تحت عنوان بیماری پارکینسون می‌شناسیم. بیماری پارکینسون یک بیماری دستگاه عصبی مرکزی (CNS) در بزرگسالان مسن است که مشخصه اصلی آن سفتی عضلانی پیشرونده تدریجی، لرزش و از دست رفتن مهارت‌های حرکتی است. این اختلال هنگام رخ می‌دهد که نواحی خاصی از مغز توانایی خود در تولید دوپامین (یکی ازانتقال دهنده های عصبی در مغز) را از دست می‌دهند.
بیشتربخوانید:
*علل بیماری پارکینسون
علت این اختلال در اغلب موارد ناشناخته است. بعضی موارد آن ناشی از داروهایی نظیر فنوتیازین ها؛ آسیب مغزی؛ تومورها؛ آنسفالیت پس از آنفلوانزا؛ عفونت با ویروس‌های دارای رشد آهسته؛ یا مسمومیت با مونواکسیدکربن (احتمالاً) می‌باشد. ژن LRRK2 شایع‌ترین علت ژنتیکی هر دو نوع خانوادگی و غیرقابل پیشبینی پارکینسون است.
*علایم شایع بیماری پارکینسون
لرزش به‌خصوص در حالت عدم حرکت اندام سفتی عضلانی کندی حرکت در کل بدن
راه رفتن نامتناسب به حالتی که پاها به زمین کشیده می‌شوند. فرد مبتلا قدم‌های کوچک و سریع بر می‌دارد
از بین رفتن حالت چهره (صورت شبیه ماسک می‌شود) تغییرات صدا بطوریکه صدا ضعیف و بم می‌شود.
اختلال بلع و آبریزش دهان توانایی ذهنی تا مراحل پیشرفته بدون تغییر می‌ماند و در مراحل پیشرفته به آرامی
کاهش می‌یابد.
افسردگی و عصبی بودن
*فاکتورهای خطر ابتلا به پارکینسون
حشره کش ها خطر ابتلابه بیماری پارکینسون را افزایش می‌دهند
مصرف چربیهای اشباع نشده، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش می‌دهد
کمبود اسید فولیک عاملی برای بروز آلزایمر و پارکینسون
احتمال ابتلا به پارکینسون در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو بیشتر است
بیشتربخوانید:
*عوارض احتمالی پارکینسون
زوال عقل پنومونی (ذات‌الریه) یبوست شدید احتباس ادرار ناشی از داروهای تجویز شده برای درمان این اختلال افتادن و بروز شکستگی استخوانی
*اقدامات درمانی در بیماری پارکینسون
این بیماری درمان قطعی ندارد اما داروهایی همچون لوودوپا (levodopa) آمانتادین، بیپریدن و سلژیلین در درمان آن تجویز می‌شود. گاهی در برخی موارد شدید از جراحی نیز استفاده می‌شود. البته نقش گفتاردرمانی و فیزیوتراپی در این زمینه بسیار زیاد است زیرا مانع پیشرفت بیماری و محدودیت عملکرد می‌شود.تحقیقات جدید نشان داده است که خوردن مواد غذایی حاوی نیکوتین مانند فلفل و گوجه‌فرنگی به کاهش پارکینسون منجر می‌شود. دکتر «سوزانسیرلس نیلسن» و همکارانش در دانشگاه واشنگتن در سیاتل 490 نفر را که به‌تازگی به بیماری پارکینسون در درمانگاه دانشگاه مغز و اعصاب یا سازمان حفظ سلامت منطقه‌ای تشخیص داده شده بودند را مورد بررسی قرار دادند. از طرفی دیگر 644 نفر از افراد بدون شرایط عصبی به‌عنوان گروه شاهد مورد استفاده قرار گرفت. در این تحقیقات، شرکت‌کنندگان پرسشنامه‌ای در رابطه با رژیم غذایی و استفاده از توتون و تنباکو را پر کردند. محققان دریافتند که مصرف سبزیجات به‌طورکلی درروند بیماری پارکینسون تأثیر نمی‌گذارد، اما مصرف سولاناسه خوراکی-خانواده گیاه گلدار با برخی از گونه‌هایی که منابع خوراکی از نیکوتین هستند خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش داده است. این تحقیقات همچنین نشان داد که فلفل در کاهش بیماری پارکینسون قوی‌تر عمل کرده است. در این مورد سیگار و قلیان که منبع سرشار از نیکوتین هستند کمک قابل‌توجهی برای پیشگیری از این بیماری می‌کنند ولی به دلیل خطر ابتلا به بیماریهای خطرناک دیگر که توسط سیگار و قلیان در بدن ایجاد می‌شود، استفاده از این دخانیات توصیه نمی‌شود. به‌تازگی محققان بیمارستان مک لین آمریکا با استفاده از داروهای درمان مالاریا، موفق به توقف بیماری پیشرونده پارکینسون شدند. این تحقیقات نشان می‌دهد که مغز دارای یک گیرنده پروتئینی به نام Nurr1 است که از سلول‌های دوپامین محافظت می‌کند. دو مورد از داروهای درمان مالاریا که به تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) رسیده است، این گیرنده پروتئینی را مورد هدف قرار می‌دهد. درواقع جسم سیاه پیام‌های عصبی را از طریق نخاع به عضلات مختلف ارسال می‌کند و این فرایند از طریق ماده شیمیایی دوپامین صورت می‌گیرد. استفاده از این داروها فرایند انتقال پیام عصبی به عضلات را تسهیل می‌کند
توصیه‌های دیگر درمانی
-استفاده مکرر از حمام گرم و ماساژ دادن جهت پیشگیری از ایجاد سفتی عضلانی
-استفاده از ریش‌تراش برقی جهت اصلاح
-استفاده از کفش‌های بدون بند، نظیر کفش‌های راحتی، کفش‌های زیپ‌دار یا کفش‌های چسبی
-محیط منزل را طوری طراحی کنید که از افتادن و آسیب‌دیدگی جلوگیری شود
-محدودیت‌های تدریجی بیماری ممکن است باعث عاجز شدن بیمار گردد.
- برای یافتن راه‌هایی جهت حفظ عملکرد و کار آیی خود از مشاوره تخصصی و اعضای خانواده کمک بگیرد.
- داروها: همان‌طور که در بالا اشاره‌ای مختصر داشتیم داروهای آنتی کولینرژیک؛ آنتی هیستامین‌ها؛ داروهای ضد لرزش، نظیر آمانتادین؛ یا داروهای ضد پارکینسون از قبیل بروموکریپتین، لوودوپا و کاربی دوپا در روند بیماران مبتلا تاثیرات مثبت دارند. سلژیلین برای به حداکثر رسیدن اثربخشی لوودوپا و کاربی دوپا تجویز می‌شود. همه این داروها لرزش و سفتی عضلانی را کاهش می‌دهند ولی اغلب عوارض جانبی قابل‌توجهی نیز دارند. فعالیت در حد امکان به فعالیت‌های خود ادامه دهید و به‌دفعات استراحت کنید. اختلاف زیادی بین توانایی جسمی بیماران دچار این بیماری وجود دارد. محدودیت فعالیت تنها در بیماران دچار سفتی عضلانی وجود دارد. درمان فیزیکی کمک کننده است. محققان در تازه‌ترین مطالعات به تأثیر ویتامین B6 در کاهش این بیماری پی برده‌اند و می‌گویند افزایش دریافت غذایی ویتامین B6 در کاهش پارکینسون مؤثر است.