علت، علائم و درمان پارگی مینیسک زانو (۱)

دکتر علی فرخانی؛ متخصص ارتوپد

 

هر زانو دو مینیسک دارد. یک مینیسک خارجی و یک مینیسک داخلی. مینیسک‌‌‌ها بافت‌‌‌هایی شبیه غضروف ولی به مراتب محکم‌تر ار آن و با خاصیت ارتجاعی زیاد مثل لاستیک دارند.

آنها مانند بالشتکی در بین دو استخوان اصلی تشکیل دهنده مفصل زانو، یعنی بین استخوان ران و ساق قرار گرفته وظیفه اصلی آنها جذب شوک‌‌‌های ضربه‌ای است که به زانو وارد می‌شود.

در موقع دویدن هر بار که کف پای ما به زمین میرسد، استخوان ساق و ران در محل مفصل زانو به شدت به یکدیگر کوبیده می‌شوند و مینیسک با قرار گرفتن بین این دو استخوان شدت این ضربه را کاهش میدهد.

بسته یا اینکه شکل پارگی مینیسک چگونه است و در کدام قسمت از آن قرار دارد این پارگی‌‌‌ها را به انواع مختلفی تقسیم می‌کنند. پارگی‌‌‌ها ممکن است طولی، عرضی، مانند دسته سطل، زبانه ای ، شاخی یا مخلوطی از انواع قبلی باشند.

در بسیاری اوقات پارگی‌‌‌های مینیسک که در حین ورزش به وجود میایند همراه با دیگر آسیب‌‌‌های زانو مانند پارگی رباط زانو متقاطع قدامی است.

علت مینیسک

مینیسک زانو گاهی هنگام انجام فعالیت‌‌هایی پاره می‌شود که فشار یا ضربه مستقیم حاصل از چرخش یا پیچ خوردن با نیروی شدید را به زانو وارد می‌کنند.

چرخش یا حرکت محوری ناگهانی، سر پا نشستن طولانی مدت یا بلند کردن اشیاء سنگین علت پارگی مینیسک زانو می‌‌باشد.

بسیاری از ورزشکاران در معرض پارگی مینیسک زانو قرار دارند . ورزش‌‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال،  تنیس که همراه با چرخش و توقف ناگهانی هستند احتمال بروز این مشکل را افزایش می‌دهند.

تعدادی از علل پارگی مینیسک زانو

1-سن (مینیسک با افزایش سن دچار فرسودگی می‌شود)

2-ورزش‌‌‌های برخوردی مانند فوتبال، هاکی و راگبی (نوعی فوتبال آمریکایی)

3-ورزش‌‌‌های مسابقه ای مانند دومیدانی

5-بلند کردن اشیاء و اجسام سنگین و خم شدن

چرخش‌‌‌های شدید که باعث ایجاد وزن روی ساق پا و خم شدن زانو می‌شود اغلب باعث پارگی‌‌‌های مینیسک زانو مزمن می‌شود. به صورت میانگین از بین هرصد هزار نفر 61 نفر در طول زندگی خود تجربه این اختلال را داشته اند.

پارگی‌‌‌هایی که ناشی از فرسودگی مینیسک زانو است در افراد بالای 65 سال رایج است این اتفاق زمانی ایجاد می‌شود که مینیسک زانو ضعیف می‌شود و حالت کشسانی خود را از دست میدهد حتی تصادف‌‌‌های جزئی هم میتواند، در افراد پیر باعث پارگی مینیسک زانو و از بین رفتن آن شود.

 

انواع و درجه بندی پارگی

چندین راه برای دسته بندی پارگی‌‌‌های مینیسک وجود دارد و بر اساس عواملی مانند محل آسیب پارگی، شکل‌‌‌های خاص پارگی یا پارگی نزدیک به رگ‌‌‌های خون دسته بندی می‌شود پارگی ممکن است در ناحیه میانی و بیرونی یا یک سوم میانی مینیسک زانو ایجاد شود.

پارگی در ناحیه خارجی مینیسک به دلیل اینکه به رگ‌‌‌های خونی نزدیک تراست بهتر از بقیه قسمت‌‌‌ها بهبود میابد. پارگی‌‌‌ها ممکن است در محل‌‌‌هایی که در ادامه گفته می‌شود، ایجاد شود:

1-  شاخ قدامی

2- بدن

3-  شاخ پشتی (یکی از رایجترین پارگی‌‌‌ها است)

4-  رایج‌ترین شکل پارگی که درآسیب دیدگی‌‌‌های مینیسک رخ می‌دهد شامل مواد زیر است

5- پارگی‌‌‌های پیچیده و از بین برنده (بیشترازیک شکل دارد)

6- پارگی دسته سطلی

7-  پارگی شبیه به بال

8- پارگی‌‌‌های طولی

9- پارگی‌‌‌ها عرضی

10- پارگی شبیه به منقارطوطی

11- پارگی شعاعی

مواردی وجود دارند که بر اساس آنها می‌توان ترمیم شدن و درمان پارگی مینیسک زانو را ارزیابی کرد:

 سطح فعالیت‌‌‌ها

  سن

 طول پارگی

  محل پارگی

  شکل پارگی

آیا بیمار دچار آسیب دیدگی‌‌‌های دیگر هم شده است

براساس نزدیک بودن پارگی‌‌‌ها به رگ‌‌‌های خونی پارگی‌‌‌ها به انواع سفید –سفید، قرمز- سفید و قرمز - قرمز دسته‌بندی می‌شوند نواحی قرمز- قرمز دارای میزان خون مطلوبی است و سریعتر بهبود می‌یابد پارگی‌‌‌ها بی ثبات می‌تواند حرکت کند و باعث ایجاد مشکلاتی درطول روند بهبودی شود در حالیکه پارگی‌‌‌های با ثبات خود به خود بهبود می‌یابد.

علائم پارگی مینیسک زانو

هر شخصی به صورت‌‌های مختلف تجربه مواجه شدن با این آسیب دیدگی‌ها را داشته است و فقط پزشکان متخصص می‌توانند این اختلال را بطور دقیق تشخیص دهند اما در این اینجا تعدادی از علائم پارگی مینیسک رایج پارگی مینیسک زانو ذکر شده است:

1-ایجاد صدای تق تق زانو

2- قفل شدن زانو

3-درد درناحیه زانو (مخصوصا زمانی‌که زانوی خود را دریک خط راست نگه می‌دارید)

4-سختی

5-تورم

تشخیص پارگی مینیسک زانو

پزشک برای مقایسه زانوی آسیب دیده با زانوی سالم هر دو زانوی شما را معاینه  می‌کند. پزشک زانوی آسیب دیده را برای بررسی و علائم پارگی مینیسک زانو از جمله ورم، التهاب و مایع داخل مفصل زانو را معاینه  می‌کند.

در صورتی که زانو قفل نکرده باشد، زانوی آسیب دیده شما را خم  می‌کند و گرفتگی و صدا دادن زانو را بررسی  می‌کند. پزشک همچنین دامنه حرکتی زانوی شما را ارزیابی  می‌کند تا متوجه شود زانوی شما نسبت به فشار حساس است یا خیر.

در صورتی که نتایج معاینه شما نشان دهنده این باشد که دچار پارگی مینیسک شده‌اید، آزمایشات دیگری مثل تصویر برداری با اشعه ایکس، ام ار ای یا سی تی اسکن بر روی شما انجام می‌گیرد...

برای خواندن بخش دوم -علت، علائم و درمان پارگی مینیسک زانو اینجا کلیک کنید.