درباره نارسایی کلیه بیشتر بدانید

تحریریه زندگی آنلاین- گروه دنیای سلامت

نارسایی کلیه به شرایطی گفته می‌شود که کلیه‌ها نمی‌توانند وظیفه تصفیه خون و دفع مواد زائد بدن را به خوبی انجام دهند. در نتیجه فرد مبتلا به این مشکل نیازمند دیالیز یا پیوند کلیه می‌شود. نارسایی کلیه ممکن است به صورت دفعی یا تدریجی به وجود بیاید. اما توجه داشته باشید که باید بین نارسایی موقت کلیه و نارسایی مزمن تفاوت قائل شد.

نارسایی موقت زمانی است که کلیه‌ها نمی‌توانند به همه وظایف خود به درستی عمل کنند اما همچنان قادر به انجام برخی وظایف هستند. اما نارسایی مزمن حادترین مرحله مشکلات کلیوی است که طی آن کلیه فرد به طور کلی از انجام وظایف خود باز می‌ماند و برای دفع مواد زائد باید از دیالیز کمک گرفت.

پیوند کلیه نیز از جمله گزینه‌های افرادی است که به نارسایی مزمن کلیه دچار هستند. در اکثر موارد نارسایی کلیه مشکلی مزمن است اما در برخی موارد نیز این اختلال مقطعی است و پس از مدتی به کمک دارو درمان می‌شود.

علل نارسایی کلیه

 دیابت و فشار خون بالا. این دو بیماری در اکثر موارد منجر به نارسایی مزمن کلیه می‌شوند. ابتلا به بیماری‌هایی که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند، مانند HIV  بیماری‌های ژنتیکی، مانند کلیه پلی کیستیک  ضربه و صدمه فیزیکی  استفاده از برخی داروها  از دیگر عوامل ایجاد نارسایی کلیه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:  ابتلا به مشکلی که سرعت جریان خون به سمت کلیه‌ها را کاهش می‌دهد. 

بسته شدن مجاری سیستم دفع ادرار که در نتیجه آن ادرار و مواد زائد به درستی از بدن دفع نمی‌شوند. سرعت جریان خون به سمت کلیه‌ها ممکن است به دلایل گوناگون کاهش یابد از جمله از دست دادن بخشی از مایعات یا خون بدن در اثر حادثه، سکته قلبی، بیماری‌های قلبی، داروهای ضد فشار خون، عفونت، نارسایی کبد، استفاده از ایبوپروفن و آسپیرین، واکنش‌های آلرژیک، سوختگی‌های شدید و گرمازدگی حاد.

بسته شدن مجاری دفع ادرار نیز یکی دیگر از دلایل ایجاد نارسایی کلیه است. این مشکل نیز علل گوناگونی دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از: سرطان مثانه، وجود لخته خون در سیستم دفع ادرار، سرطان روده بزرگ، بزرگ شدن پروستات، سنگ کلیه، اختلال در سیستم عصبی (از جمله اعصابی که مثانه را کنترل می‌کنند) و سرطان پروستات.

عوامل خطر

نارسایی کلیه تقریبا در همه موارد در اثر وجود یک شرایط خاص ایجاد می‌شود. برای مثال بستری بودن در بیمارستان خصوصا در اثر بیماری‌های جدی که نیازمند مراقبت ویژه است، افزایش سن، بسته شدن رگ‌های اصلی بدن، ابتلا به دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی از جمله شرایطی هستند که فرد با قرار گرفتن در آنها مستعد ابتلا به نارسایی کلیه می‌شود.

در نتیجه توجه به سلامت کلیه‌ها در چنین شرایطی ضروری خواهد بود. افرادی که مبتلا به نارسایی موقت کلیه هستند باید حتما به کمک پزشک این مشکل خود را درمان کنند، زیرا در اکثر موارد نارسایی موقت کلیه منجر به نارسایی مزمن می‌شود. در نتیجه بهترین راه پیشگیری از ابتلا به نارسایی مزمن، درمان نارسایی موقت است.

اما در برخی موارد نیز علت به وجود آمدن نارسایی کلیه وجود سایر بیماری‌ها در فرد، از جمله دیابت و فشار خون بالاست. چنین افرادی برای جلوگیری از ابتلا به نارسایی کلیه باید در سبک زندگی خود تغییرات ایجاد کنند. از جمله این تغییرات می‌توان به کاهش مصرف نمک و چربی در رژیم غذایی، ورزش کردن در اکثر روزهای هفته، انجام آزمایشات منظم و عدم استعمال دخانیات اشاره کرد.

علائم

 کاهش دفع ادرار در اکثر موارد، هر چند کاهش میزان ادرار دفع شده طبیعی باشد  تجمع مایعات در بدن و در نتیجه التهاب و ورم پا و مچ پا  احساس خواب آلودگی و خستگی دائم  ضعف و گیجی  ضعف عضلات و ماهیچه‌ها. این ضعف به دلیل خارج شدن میزان مایعات بدن از حالت تعادل ایجاد می شود. جمع شدن مایعات ممکن است به افزایش پتاسیم در خون منجر شود که چنین وضعیتی برای سلامتی بسیار خطرناک است. 

حالت تهوع، در موارد حاد حملات ناگهانی و کما، کم آوردن نفس و احساس درد و فشار در قفسه سینه و در این ناحیه. علت این درد تجمع مایعات در این ناحیه از بدن است. در برخی موارد نارسایی کلیه علائم خاصی ندارد و طی آزمایشاتی که برای مشکل دیگری در بدن انجام می‌شود تشخیص داده می‌شود.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم باید به پزشک مراجعه کنید. در صورت بی‌توجهی به علائم نارسایی موقت کلیه و عدم رسیدگی به موقع، این بیماری به نارسایی مزمن تبدیل می‌شود که در نتیجه آن کلیه‌ها به طور کلی از کار افتاده و بیمار نیازمند دیالیز و یا پیوند کلیه می‌شود. افرادی که پیش از ابتلا به این مشکل از سایر بیماری‌های کلیوی رنج می‌برده‌اند و در عین حال برای رسیدگی به مشکل خود به موقع اقدام نمی‌کنند همواره خطر مرگ ناگهانی در مورد آنها وجود دارد.