آژانس فضایی اروپا ۱۰۲ میلیون دلار برای جمع آوری یک زباله فضایی هزینه می‌کند

 

فرادید؛ شما چقدر حاضرید برای از بین بردن قسمتی از بقایای فضایی هزینه کنید؟ آیا 102 میلیون دلار کافی به نظر می‌رسد؟ این ارزش قراردادی است بین آژانس فضایی اروپا (ESA) و یک شرکت تازه تاسیس سوئیسی به نام ClearSpace SA و کل قرارداد حذف یک قطعه از بقایای فضایی است.

مسلما این یک زباله فضایی بزرگ است؛ آداپتور محموله‌ی ثانویه‌ی وگا یا آداپتور VESPA که چیزی حدود 112 کیلوگرم وزن دارد. این موشک در ابتدا به منظور رهاکردن یک ماهواره در سال 2013 پرتاب شد و از آن موقع به بعد، مانند بسیاری از زباله‌های فضایی رها شده، بی هدف اطراف زمین در حال گردش بوده است.

به گزارش فرادید؛ این سبک قرارداد نیز در نوع خودش جز اولین‌ها محسوب میشود، و بیشتر هزینهی پروژه به گسترش تکنولوژی هنوز تست نشده، اختصاص پیدا می‌کند. هر تکنولوژی‌ای که مستقیما با زباله‌های فضایی در ارتباط باشد ارزش سرمایه گذاری دارد. این زباله‌های فضایی به طور بالقوه می‌توانند باعث سردرگمی‌های جدی برای سفینه‌های فضایی که قصد فرار از جاذبه‌ی زمین را دارند بشوند، حتی ممکن است باعث یک سری اتفاقات فاجعه بار معروف به سندرم کسلر شوند. قبل از اینکه شرایط به نقطه‌ی اوج خودش برسد، تیم‌های زیادی شروع به توسعه‌ی فناوری‌هایی به منظور به دام انداختن یا تغییر جهت زباله‌ی فضایی می‌کنند.

 

 

قرارداد با ClearSpace با فضای پاک تنها اولین قرارداد از این سبک قرارداد‌هایی است که برای اطمینان از ادامه دسترسی ما لازم است. جالب است که، حتی با قراردادی 9 رقمی، کلیر اسپیس هنوز هم به سرمایه گذاری خارجی به منظور تامین هزینه‌های ماموریت نیاز خواهد داشت. این شرکت که یکی از شاخه‌های کالج فدرال پلی تکنیک لوزان EPFL است، برای کمک به برنامه ریزی و اجرای این مأموریت مهم به صورت جدی‌تر با کارشناسان ESA مشارکت خواهد داشت. اگر مشکلی پیش بیاید، یک ماموریت ناموفق میتواند مشکل بقایای فضایی را بیش از آنکه به حل آن کمک کند، تشدید کند.

تکنولوژی که کلیر اسپیس تصمیم گرفته استفاده کند یک توری است که ماهواره‌ها را در بر می‌گیرد. چندین شرکت دیگر تکنولوژی‌های متفاوتی در دست توسعه دارند، از جمله مشارکت در حذف بقایا یا (Remove DEBRIS) در انگلیس و Astroscale در خارج از ژاپن. هرکدام از این تکنولوژی‌ها که ثابت کند می‌تواند بیشترین اثر مثبت را داشته باشد، نیازمند مقیاس گسترده‌ای به منظور رسیدگی به این مشکل در حال رشد است؛ بنابراین انتظار داشته باشید که در آینده‌ای نه چندان دور، شاهد تعداد قرارداد‌های بزرگتری برای پاکسازی زباله‌های فضایی باشیم.

زباله‌های فضایی

 

زباله‌های فضایی چیز‌های گوناگون ساختهٔ انسان هستند که در مدار زمین در حال گردشند، اما دیگر به درد نمی‌خورند (کارایی ندارند). زباله فضایی در واقع بقایای فعالیت بشر در فضا است، از قطعات سفینه‌ها گرفته تا قسمت‌هایی از سفینه که در مراحل مختلف مامورت فضایی از آن جدا می‌شوند یا هر چیز دیگری که در مدار زمین رها شده و دیگر کاربردی ندارد. ناسا هم در سال 2011، گزارش کرد که میزان این زباله‌های فضایی به نحو تصاعدی افزایش یافته و به مرز بحران رسیده است. تا جایی که پروفسور ویتالی آدوشکین استاد آکادمی علوم روسیه، می‌گوید زباله‌های فضایی، بخصوص زباله‌های بجا مانده از ماهواره‌های نظامی، می‌تواند باعث تنش سیاسی و نظامی بین کشور‌های حاضر در فضا شود: "کشوری که مالک ماهواره آسیب دیده و تخریب شده است بزحمت بتواند عامل اصلی این برخورد را بسرعت شناسایی کند. این یک مسئله سیاسی خطرناک است. "

برآورد می‌شود که تعداد این چیز‌ها ده‌ها میلیون باشد و از این تعداد بیش از پانصد هزار آن‌ها به هنگام چرخش بر مدار زمین رهگیری می‌شوند. با توجه به سرعت این زباله‌ها که در حدود 17٬500 مایل در ساعت است امکان آسیب رساندن به ماهواره‌ها و سفینه‌های فضایی حتی توسط قطعات نسبتاً کوچک وجود دارد. ناسا هشدار داده بیش از 20 هزار قطعه بزرگتر از توپ تنیس و بیش از نیم میلیون قطعه بزرگتر ار تیله در مدار زمین پراکنده‌اند که بیش از همه ایستگاه فضایی بین‌المللی، شاتل‌ها و سفینه‌های سرنشین‌دار را تهدید می‌کنند. سازمان‌های فضایی آمریکا و روسیه بیش از 23 هزار قطعه بزرگتر از ده سانتی‌متر را در فضا زیر نظر دارند، اما گفته می‌شود نیم میلیارد ذره کوچکتر از ده سانتی‌متر و تریلیون‌ها ذره کوچکتر در فضای اطراف زمین در گردشند. میزان زباله‌های فضایی در مدار‌های پایین در نیم قرن اخیر به میران چشمگیری افزایش یافته و در صورتی که این زباله‌ها پاک نشوند، برخورد "زنجیره‌ای" این قطعات سرگردان با همدیگر، ذراتی کوچکتر و متعددتر ایجاد خواهد کرد.

 

این زباله‌ها همگی با سرعت 28 هزار کیلومتر در ساعت حرکت می‌کنند و حتی اگر خیلی کوچک باشند باز هم می‌توانند به ماهواره‌ها و سفینه‌های فضایی آسیب بزنند. ایستگاه فضایی بین‌المللی در سال 2014، پنج بار مجبور شده برای جلوگیری از برخورد با زباله‌های فضایی به مانور‌های تغییر مسیر متوسل شود. بر اساس دستورالعمل‌های ناسا، اگر احتمال برخورد زباله‌های فضایی با ایستگاه فضایی بین‌المللی یا سفینه‌ای بیش از یک در صدهزار باشد و این مانور در اهداف ماموریت تغییر اساسی ایجاد نکند، سفینه باید مانور‌های تغییر مسیر انجام دهد. اما اگر احتمال برخورد بیش از یک در ده هزار باشد مانور باید انجام شود مگر آنکه برای فضانوردان خطرناک باشد. این مانور‌ها معمولاً جزئی هستند و یک تا چند ساعت قبل از زمان برخورد احتمالی انجام می‌شوند.

در سال 1996، یک ماهواره فرانسه بعلت برخورد با قطعات بجا مانده از یک موشک فرانسوی که ده سال پیش از آن منفجر شده بود آسیب دید.

در سال 2009 یک ماهواره از رده خارج روسیه با ماهواره تجاری ایریدیوم آمریکا برخورد و آن را منهدم کرد. این برخورد دو هزار قطعه دیگر در فضای اطراف کره زمین رها کرد.

چین در سال 2007 برای انهدام یک ماهواره از رده خارج خود از یک موشک استفاده کرد که برخوردش با آن ماهواره بیش ار 3000 قطعه زائد در مدار زمین رها کرد. شش سال بعد، ماهواره بلیتس روسیه، به دلیل برخورد با یکی از این قطعات از کار افتاد.

در هشتم تیر 1390 خطر برخورد یکی از این اشیاء به ایستگاه بین‌المللی فضایی به وجود آمد و در حالی که فضانوردان مستقر در ایستگاه در دو کپسول سایوز پناه گرفته بودند، شیئ ناشناخته از فاصله‌ای در حدود 330 متری ایستگاه رد شد.

بیشتر زباله‌های فضایی درمداری به دور زمین می‌گردند که از دو قطب می‌گذرد.