خشاب پر واکسیناسیون

بنابراین برای تزریق دو دز واکسن برای جمعیت مذکور حدود 16میلیون و 600هزار دز واکسن لازم است. به نظر می‌رسد ذخیره موجود در کنار تولید داخلی واکسن برای واکسیناسیون گروه مذکور، کادر درمان و بیماران خاص کفایت دارد. البته گزارش‌های رسمی حاکی از آن است که در روزهای آتی محموله‌های دیگر به کشور وارد می‌شود؛ همچنین به این آمار باید تولید واکسن داخلی برکت را نیز اضافه کرد. از این‌رو انتظار می‌رود با بروز جهش‌های جدید این پاندمی، سرعت واکسیناسیون در روزهای آتی سرعت بیشتری پیدا کند. افزون بر این تحلیل آمارهای رسمی در ارتباط با شاخص‌های پایش کرونا نشان می‌دهد نسبت مبتلایان به آزمایش‌های روزانه با ثبت میزان 85/ 39درصد در روز گذشته رکورد جدیدی در این زمینه بود. مورد دیگر اینکه هر سه شاخص فوتی‌های روزانه، بیماران بدحال و بستری‌شدگان در چند روز اخیر روندی افزایشی پیدا کرده‌‌اند که جای نگرانی دارد و انتظار می‌رود که در روزهای آتی و پس از تعطیلات شاهد اوج‌گیری این شاخص‎ها باشیم.

 رکورد جدید نسبت مبتلایان به آزمایش‌های روزانه

یکی از شاخص‌های مهم در بحث پایش وضعیت کرونا در کشور، شاخص نسبت ابتلا به تست است. تحلیل آمارهای رسمی در این خصوص نشان می‌دهد که این شاخص از ابتدای سال روندی صعودی داشته است، به‌نحوی‌که از میزان 9/ 11 درصد در اول فروردین به 2/ 28درصد در 18 فروردین رسید. در ادامه با اعمال محدودیت‌های قرنطینه‌ای شاخص روندی نزولی به خود گرفت، به‌نحوی‌که در 17‌ خرداد به پایین‌ترین میزان خود در سال جاری رسید. آمارهای رسمی نشان می‌دهد که شاخص مذکور در هفدهمین روز از ماه پایانی بهار به 9/  3 درصد رسیده بود. در نهایت بررسی این آمار نشان می‌دهد که از پنجمین روز فصل اول تابستان این شاخص روند صعودی به خود گرفته و از 7/ 5درصد در پنجم تیر به میزان 85/ 39درصد در 3 مرداد رسیده است. به عبارت دیگر این شاخص در بازه زمانی 29روزه جهشی به میزان 15/ 34درصد داشته که میزان بالایی بوده و از ابتدای بازه زمانی ارائه آمارهای رسمی از سوی وزارت بهداشت، این میزان بی‌سابقه بوده است. از سوی دیگر بررسی آمارهای رسمی آزمایش‌های روزانه نشان می‌دهد که روز گذشته این تست‌ها از 68 هزار مورد فراتر رفت. این کاهش قابل توجه در تست‌های روزانه در حالی است که در 20 اردیبهشت این میزان از 237 هزار مورد فراتر رفته بود. به نظر می‌رسد تعطیلی 6روزه ادارات و موسسات دولتی و نیز اعمال محدودیت‌های قرنطینه‌ای در کاهش این تست‌ها موثر بوده باشد و در روزهای آتی شاهد افزایش این نسبت باشیم.

 افزایش فوتی‌های روزانه

یکی دیگر از شاخص‌های مهم درباره پایش وضعیت این همه‌گیری، وضعیت افراد بستری‌شده است. تحلیل آمارهای رسمی درباره این شاخص از ابتدای سال نشان می‌دهد که روند آن با افت‌وخیزهای متعددی در این مدت همراه بوده، به‌نحوی‌که طی ماه نخست سال روندی صعودی داشت. بنابر آمارهای رسمی، میزان افراد بستری‌شده از 657مورد در اول فروردین به 3هزار و 901 نفر در 30 فروردین رسید. در ادامه مسیر این روند، با اعمال محدودیت‌های قرنطینه برای افراد و کسب‌وکارها تغییر جهت داد و به صورت پله‌ای با کاهش همراه شد. تحلیل آمارهای رسمی حاکی از آن است که در 22خرداد با ثبت 905 نفر بستری کمترین میزان این شاخص از ابتدای سال جاری تجربه شد. نکته دیگر اینکه در سایه عادی‌انگاری در رعایت ‌پروتکل‌ها، عدم اعمال محدودیت‌های موثر و نیز سرعت پایین واکسیناسیون این شاخص در اواسط تیر در سطح بیش از یک‌هزار و 700 مورد در روز برآورد شد که این آمار بالا از 4خرداد تجربه نشده بود. روز 19 تیر افراد بستری کاهش 341 واحدی داشت و به سطح یک‌هزار و 418نفر رسید، اما این روند کاهشی پایدار نماند و از روز 21تیر تا 24تیر این روند صعودی ماند. بعد از این تاریخ این شاخص با افت‌وخیز همراه بود، به نحوی که روز گذشته به میزان 268 مورد برآورد شد. این میزان از شاخص مذکور از تاریخ 29 اردیبهشت بی‌سابقه بوده است. نکته دیگر اینکه جهش بستری‌شدگان کرونایی با یک وقفه زمانی بر میزان فوتی‌ها اثر می‌گذارد. بنا بر آمارهای رسمی میزان بستری‌شدگان از 12تیر جهش یافته و از میزان یک‌هزار و 120مورد به سطح 2هزار و 935مورد رسیده است. همچنین میزان فوتی‌های روزانه از تاریخ 13 تیر مجددا صعودی شده است.

 جهش بیماران بدحال

شاخص مهم دیگر، شاخص وضعیت بیماران بدحال است. بررسی آمارهای رسمی نشان می‌دهد که این شاخص از ابتدای سال روند صعودی داشت، به‌نحوی‌که از 3هزار و 858مورد در نخستین روز سال جاری به میزان 5هزار و 545نفر در 18 اردیبهشت رسید. در ادامه مسیر با اعمال محدودیت‌ها وضعیت این شاخص نزولی شد، به‌نحوی‌که تا 8 تیر این روند حفظ شد. به‌عبارت دیگر در بازه زمانی19 اردیبهشت تا 8 تیر (52 روز) روند نزولی در وضعیت بیماران بدحال کشور برقرار بود. در ادامه از تاریخ 9 تیرماه روند صعودی بیماران بدحال مجددا برقرار شد، به نحوی که آمار مذکور از 3هزار و 183 مورد در 9 تیر به 4هزار و 863 مورد در 3 مرداد رسید. به عبارت دیگر این شاخص در بازه زمانی 25روزه 1680واحد افزایش داشته است.

  ذخیره کافی واکسن برای جمعیت بالای 60 سال

بنا بر آمارهای وزارت بهداشت تا تاریخ سوم مرداد ماه 7میلیون و 871هزار و 104نفر دز اول واکسن کرونا و 2میلیون و 394هزار و 707نفر نیز دز دوم را تزریق کرده‌اند. بنابراین می‌توان گفت در مجموع 10میلیون و 265 هزار و 811 دز واکسن در کشور تزریق شده است. تحلیل آمارهای رسمی نشان می‌دهد که میزان تزریق واکسن در روز گذشته به 239 هزار و 183 دز رسید. مقایسه سرعت واکسیناسیون نشان می‌دهد که از سرعت تزریق روزانه واکسن کاسته شده است. در روز 29تیر بیش از 424 هزار دز واکسن در کشور تزریق شد. کارشناسان بر این باورند که برای رسیدن به حد مطلوب واکسیناسیون در کشور، تداوم پایدار واکسیناسیون در میزان بالا مورد نظر است. بنا بر آمارهای رسمی مجموع واکسن‌های وارداتی تا روز پنجشنبه هفته گذشته، از مرز 13میلیون دز گذشت و به 13میلیون و 252هزار و 600دز رسید. همچنین در روزهای اخیر دو محموله واکسن کرونا به کشور وارد شد. نخستین محموله این واکسن که اهدایی کشور ژاپن بود، در نخستین روز مرداد وارد کشور شد. به گفته کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو نخستین محموله واکسن اهدایی دولت و ملت ژاپن شامل افزون بر یک میلیون دز واکسن آسترازنکا تولید ژاپن در روز جمعه هفته گذشته با حضور سفیر ژاپن در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) تحویل شد. به گفته او این محموله با هماهنگی وزارت بهداشت، وزارت امور خارجه و با عملیات اجرایی UNOPS وارد کشور شد. با توجه به آغاز بازی‌های المپیک، هماهنگی‌های فشرده‌ای برای انتقال این محموله صورت گرفته است. افزون بر این محموله بعدی جمعه هفته آینده وارد کشور می‌شود که حدود یک میلیون و 800 هزار دز واکسن خواهد بود. به گفته جهانپور با توجه به ظرفیت فعلی تزریق واکسن در کشور، محموله‌های اینچنینی می‌تواند واکسن مورد نیاز کشور را تا زمان کفایت واکسن‌های تولید داخل تامین کند. در نهایت روز گذشته نیز رئیس جمعیت هلال‌احمر از ورود نهمین محموله واکسن کرونا به کشور خبر داد. به گفته کریم همتی در این مرحله یک میلیون و 95 هزار و 200 دز واکسن به کشور وارد شد. با ورود این محموله که تاکنون توسط 11 پرواز به کشور منتقل شده مجموعا 10 میلیون و 400 هزار دز واکسن توسط هلال‌احمر وارد کشور شده است.

از تحلیل آمارهای مذکور می‌توان نتیجه گرفت که تا روز سوم مرداد در مجموع به میزان 15 میلیون و 347 هزار و 800 دز واکسن وارد کشور شده است. همچنین بنا بر گزارش‌های رسمی به میزان 409 هزار و 987 دز واکسن کووایران برکت در فرآیند واکسیناسیون عمومی در سراسر کشور تزریق شده است. البته به این عدد باید موارد شرکت‌کننده در فازهای سه گانه مطالعات بالینی را افزود. بنابراین می‌توان گفت تا روز گذشته میزان واکسن موجود در کشور به میزان 15 میلیون و 757 هزار و 787 دز بوده که اگر میزان دز واکسن‌های تزریق شده را از آن کم کنیم (معادل 10 میلیون و 265 هزار و 811 دز) حاصل برابر 5 میلیون و 491 هزار و 976 دز خواهد بود. این موضوع به این معناست که ذخیره واکسن موجود در کشور تا سومین روز مرداد حدود یک‌سوم مجموع واکسن‌های  در دسترس خواهد بود. بنا بر تحلیل‌های رسمی جمعیت 60 ساله به بالا در کشور معادل 10 درصد کل کشور و حدود 8 میلیون و 300 هزار نفر خواهد بود. بنابراین برای تزریق دو دز واکسن برای جمعیت مذکور حدود 16 میلیون و 600 هزار دز واکسن لازم است. به نظر می‌رسد که ذخیره موجود در کنار تولید داخلی واکسن برای واکسیناسیون گروه مذکور، کادر درمان و بیماران خاص کفایت می‌کند. البته گزارش‌های رسمی حاکی از آن است که در روزهای آتی محموله‌های دیگر به کشور وارد می‌شود؛ همچنین به این آمار باید تولید واکسن داخلی برکت را نیز اضافه کرد. از این‌رو انتظار می‌رود که با بروز جهش‌های جدید این پاندمی، واکسیناسیون در روزهای آتی سرعت بیشتری پیدا کند. در نهایت اینکه وزارت بهداشت که از تاریخ 25 فروردین ماه آمارهای روزانه تزریق واکسن را به تفکیک دزهای اول و دوم ارائه می‌کند در اتفاقی عجیب در روز 30 تیر از ارائه آمار رسمی در این زمینه خودداری کرد.

    سنجش سرعت واکسیناسیون

مقایسه میزان مطلوب با وضعیت موجود از روند کند واکسیناسیون در کشور و لزوم تسریع در آن حکایت دارد. در حالی که بسیاری از کشورهای دنیا با استفاده از واکسیناسیون موفق به کنترل نسبی شیوع پاندمی و بازگشت به وضعیت عادی برای شهروندان و صاحبان کسب و کار شده‌اند؛ در کشور ما همچنان با موج‌ها و جهش‌های تازه این ویروس دست به گریبان هستیم. اگر بخواهیم تحلیلی از سرعت واکسیناسیون در کشور داشته باشیم، لازم است به بررسی این شاخص در کشورهای همسایه و سایر کشورها بپردازیم. آخرین آمارهای رسمی نشان می‌دهد که در برخی کشورها نظیر چین، هند و برزیل سرعت واکسیناسیون بالاست؛ به نحوی که در جدیدترین آمار در این کشورها این میزان به‌ترتیب معادل 04/ 13، 03/ 4 و 15/ 1میلیون دز به‌صورت روزانه است. البته بالا بودن این آمار در کشورهای مذکور تا حدی می‌تواند به دلیل جمعیت زیاد این کشورها باشد. بررسی این آمار در کشورهای اروپایی نیز از بالا بودن سرعت واکسیناسیون در این کشورها حکایت دارد به نحوی که بنا بر این آمارها در فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و آلمان روزانه بیش از 500هزار دز واکسن تزریق می‌شود. بررسی واکسیناسیون در کشورهای آسیایی و همسایه ما نیز از وضعیت مناسب سرعت واکسیناسیون در این کشورها حکایت دارد، به نحوی که در پاکستان 431هزار دز، در عربستان 293هزار دز و در ترکیه 387هزار دز روزانه واکسن تزریق می‌شود. از این رو مقایسه سرعت واکسیناسیون ما با کشورهای دیگر از وضعیت نامطلوب سرعت واکسیناسیون در ایران حکایت دارد.

اگر بخواهیم مقایسه کنیم که به چه میزان از جمعیت کشورهای مختلف حداقل یک دز واکسن تزریق شده است، بررسی‌‌های رسمی نشان می‌دهد در ترکیه به 7/ 46درصد جمعیت  کشور حداقل یک دز واکسن تزریق شده است. این آمار برای ایران 7 درصد و برای عراق معادل 7/ 1 درصد است. کارشناسان بر این باورند که در این خصوص لازم است سبد واکسن متنوع‌تر و سرعت واکسیناسیون سریع‌تر شود. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد در سایر کشورهای دنیا بسیاری از کسب‌وکارها فعال هستند و به وضعیت عادی خود برگشته‌اند. این موضوع سبب شده تا کشورهای یادشده بتوانند وضعیت اقتصادی خود را بهبود بخشند و از میزان خسارت‌های این پاندمی تا حدودی بکاهند. بنابراین اگر در کشور ما در شرایط کنونی اقدام مشابهی شبیه آنچه در کشورهای دیگر صورت گرفته رخ می‌داد، قطعا شاهد اوج‌گیری خیز پنجم کرونا و به دنبال آن تعطیلی 6روزه کسب‌وکارها نبودیم. هرچه کشورها سرعت واکسیناسیون خود را بهتر کنند، طبیعتا خواهند توانست از محدودیت‌های فعالیت کسب‌وکارها بکاهند و شرایط اقتصادی خود را بهبود بخشند. در نهایت اینکه از این جهت که پاندمی کرونا جدا از آسیب‌های اجتماعی ناشی از مرگ‌ومیر، آسیب‌های اقتصادی نیز به همراه دارد، طبیعتا هرچه برای تولید و واردات واکسن هزینه شود و این موضوع سریع‌تر انجام شود، منفعت آن چند برابر هزینه‌اش به اقتصاد بازخواهد گشت.