انار و طب سنتی

دکتر سید مهدی میرغضنفری؛ پزشک و دکترای تخصصی فیزیولوژی،  رئیس هیأت موسس انجمن تحقیقات طب سنتی ایران

انار در روایات      

رسول گرامی اسلام و امامان گرانقدر شیعه در مورد مصرف انار توصیه های فراوانی کرده اند.

امام علی(ع) : " به کودکان خود انار بخورانید که به سرعت زبان را باز می نماید . " ( امالی طوسی ، ج1 ، ص 272 )  

رسول خدا (ص) : هیچ اناری نیست مگر این که در آن یک دانه از بهشت وجود دارد و من دوست دارم حتی یک دانه از آن را ترک نکنم .( طب الائمه ، ص 134 )

علی بن الحسین(ع) : " دو چیز است داخل شکم نمی شود مگر آن را فاسد می نماید ، دو چیز آن را اصلاح می کند که دو اصلاح کننده انار و آب سرد شده و دو فاسد کننده پنیر و کباب خشک است ." ( محاسن ، ج 2 ، ص 493 )

امام رضا(ع) فرمود : هیزم انار حشرات و حیوانات کوچک را دور می نماید . ( مکارم الاخلاق ، ص 545 )

 امام صادق (ع)فرمود : هر کس انار بخورد  ، پس جان او تا صبح در امان است.( بحارالانوار ، ج 66 ، ص 164)

انار از دیدگاه طب سنتی    

دکتر سید مهدی میرغضنفری رییس هیات موسس انجمن تحقیقات طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران در مورد خواص انار از دیدگاه طب سنتی معتقد است: افرادی که مزاج سردی دارند باید در خوردن انار به خصوص انار ترش زیاده روی نکنند.وی می‌گوید: انار میوه بسیار مفیدی هم در طب سنتی و هم طب اسلامی است، مزاج انار به طعم آن بستگی دارد. مزاج انار به طور کلی سرد و خشک است و هر چه ترش‌تر باشد مزاج سرد و خشکی آن نیز بیشتر است.

به گفته وی افرادی که مزاج سردی دارند باید در خوردن انار به خصوص انار ترش زیاده روی نکنند. اینکه برای خوردن انار از گلپر و نمک استفاده می کنند به این دلیل است که طبع گلپر و نمک گرم بوده و باعث معتدل شدن انار شده و عوارض سردی آن را می‌گیرد.میرغضنفری یکی از خواص انار را رقیق کردن خون و در اصطلاح طب سنتی لطیف کردن خون می داند. به اعتقاد وی رقیق کردن خون یعنی نفوذ خون به عروق ریز بدن را بیشتر کرده و باعث می شود غذا رسانی به اعضای دوردست بدن زیاد شود.وی ادامه می دهد: افرادی که مزاج گرم یا صفرای بالایی دارند انار برای آنها مناسب بوده و صفرابر است.

تلخی دهان، سوزش ادراری، سوزش مقعد و برخی اگزماها و خشکی پوست از علائم صفرای بالا است. افرادی که معده‌های شلی دارند و یا ترش می‌کنند اگر انار را با گوشت‌های داخلش مصرف کنند حالت قابض داشته و جمع کننده شکم است.وی در پایان یادآور می شود: افراد با مزاج گرم افرادی هستند که بدنشان گرم‌تر از بقیه بوده و فعالیت‌های بدنی و سرعت تکلم آنها نیز تند است و خوابشان نیز نسبت به بقیه کمتر و پوستشان رو به خشکی می رود. افراد با مزاج سرد نیز خواب آلوده، درون گرا و دارای سرعت تکلم کندی هستند.

انار در شب یلدا  

شب یلدا یکی از سنت‌‌های دیرینه و یادگار بجا مانده از نیاکان ماست که با وجود گذر زمان همه ما ایرانیان آن را جشن می‌‌گیریم و رسوم آن را اجرا می‌‌کنیم.  یکی از ویژگی‌‌هایی که شب یلدا یا شب چله را از سایر اعیاد و مناسبت‌‌ها متمایز می‌‌کند، میوه‌‌ها و خوراکی‌‌های متنوع و خوش آب و رنگی است که در این شب مصرف می‌‌شود. 

با این‌که در جاهای مختلف ایران و بنا به خرده‌فرهنگ‌ها و آیین‌ها، از خوراکی‌های گوناگونی در این شب استفاده می‌شود، اما مثل «سبزی پلو با ماهی» مخصوص شب عید نوروز، شب یلدا هم خوراکی‌های مخصوصی دارد.میوه و خشکبار، اصلی‌ترین خوراکی‌ها در این زمینه هستند و میوه‌هایی که برای شب یلدا خریداری می‌شوند، میوه‌هایی پاییزی و تابستانی، به خصوص انار و هندوانه هستند. بر اساس یک باور قدیمی، مردم با این کار، با میوه‌های تابستانی وداع می‌کنند و با خوردن خشکبار گرم به استقبال سرما می‌روند و یلدا را جشن می‌گیرند. در شیراز و بخش‌های جنوبی کشور، رسم است که انار شب یلدا را با گلپر می‌خورند. گلپر علاوه بر خواص بی‌شمار باعث افزایش قوای بدنی می‌شود و ترکیب انار و گلپر از سرماخوردگی پیشگیری می‌کند.

انار در برخی سنت ها  

انار به خاطر دانه های فراوان نشانه باروری  است و بر اساس یک سنت کهن که در میان برخی از اقوام رایج می باشد، عروس اناری بر زمین می اندازد تا بترکد و دانه هایش روی زمین پخش شود. تعداد دانه های پخش شده، نمایانگر این است که او چند فرزند به دنیا خواهد آورد. در فرهنگ برخی از مردم ایران رسم است که هنگام بردن عروس، داماد اناری رابه سمت پای عروس پرتاب می کند که نشان آرزوی تندرستی، شادابی و باروری برای عروس است.