یکی دو هفته‌ای است که شبکه یک سیما سریالی را با عنوان «زیر پای مادر» روی آنتن برده است. سریال مناسبتی که موفق شد تا با وجود همزمانی با ویژه برنامه‌های دیگر شبکه‌ها باز هم مورد توجه مخاطبان سخت پسند تلویزیون قرار بگیرد. یکی از مهم‌ترین علت دیده شدن سریال این است که «زیر پای مادر» با وام گرفتن از ساختار ذهنی شناخته شده سعید نعمت اله برای مخاطبان، آن هم براساس درایت جامعه شناختی وی و گنجاندن مسایل اجتماعی در دل داستان ساخته شود.
بستر اصلی قصه این سریال، بر اساس "اخلاق" و «خانواده" بنیان شده است که در آن می‌توان به تاثیرات منفی یک دروغ در زندگی آینده و اثرگذاری آن اشاره کرد. خط فکری سعید نعمت اله برای مخاطبانی که آثار این نویسنده را دنبال می‌کنند شناخته شده است. ورود به مسایل اخلاقی و انسانی و ایجاد ابهام در دل داستان و تصمیم‌گیری نهایی در نقطه عطف ماجرا از ویژگی‌هایی این نویسنده است که باعث شده تا به یک برند شناخته شده در رسانه ملی تبدیل شود. ترکیب سعید نعمت اله و بهرنگ توفیقی و هنرنمایی جمعی از بازیگران در ترکیب کارهای توفیقی به پدیده‌ای ثابت تبدیل شده که مخاطب حتی با تماشای آنونس اولیه سریال هم می‌تواند به مرجعیت اثر برسد.
«زیر پای مادر» شاید در همان نگاه اول برای بسیاری از مخاطبان یادآور «پشت بام تهران» بهرنگ توفیقی باشد که با ترکیب نسبی همان بازیگران و شخصیت‌ها، نوع تصویربرداری و روایت داستان نمایش داده شده است. شاید همین نکته را بتوان از ویژگیهای منفی سعید نعمت اله و سریال توفیقی دانست که این کار نه تنها نوعی الگو برداری بلکه به سبک و سیاق اثر قبلی سعید نعمت اله بوده و براساس موفقیت در «پشت بام تهران» در آن به ابتکار و نوآوری خاصی دست نزده اند و همان راه قبلی در دیالوگ نویسی و تصویربرداری و داستان گویی خود رفته و تنها در «زیر پای مادر» همه چیز دراماتیزه و بازسازی شده است.
این سریال که ساختاری داستانی دارد و بر مبنای یک محور مشخص یعنی "خانواده" جلو می‌رود در لابلای داستان خود تلنگرهایی بر موضوعات و نگاهی به مشکلات روزمره اجتماعی دارد که از آن جمله می‌توان به تاثیرات مخرب دروغگویی، مسئله ازدواج، تربیت درست و غلط فرزندان توسط پدر و مادر، ربا، حمایت خانواده‌ها و ... دارد که هر یک از این موضوعات به نوبه خود قابلیت تبدیل شدن به سریال‌های جداگانه را در خود دارد و می توان به آنها در کارهایی مجزا اشاره کرد.
«زیر پای مادر» را هم به نوعی می‌توان گلچینی از کارهای قبلی سعید نعمت اله دانست به این معنا که در این سریال با گردآوردن جمعی از شخصیت‌های اصلی داستان خود، خالق ماجرای جدیدی شده است. استفاده از پریوش نظریه در «مدینه» و همچنین کامبیز دیرباز در «میکائیل» و نیز مهدی سلطانی در «مادرانه» که هر یک از این قهرمانان در «زیر پای مادر» گرد هم آورده تا "رخساره" قهرمان دیگری از مادران و زنان این کشور را نمایش دهد. قهرمانی که با تحمل تمامی سردی و گرمی‌های روزگار و سیلی‌های جامعه پای آرمانهای خود می‌ایستد و از هیچ تلاشی برای رسیدن به آرزوهای خود فروگذار نمی‌کند. شاید یکی از ویژگیهای مثبت نویسندگی نعمت اله را می‌توان قهرمان پروری و اسطوره‌سازی آن دانست آن هم در دوره‌ای که خلأ بزرگ قهرمان پروری در سینما و تلویزیون رنگ باخته و گاه رو به فراموشی سپرده شده است. سعید نعمت اله نشان داد که هدفمند داستان می‌نویسد و قهرمانان خود را اسطوره‌هایی معرفی می‌کند که در دل داستان و از همین مردم عادی جامعه هستند که اگر به تنهایی همین یک ویژگی را از سعید نعمت اله بدانیم به نوعی به ابتکار بزرگی در رسانه ملی دست زده است.
«زیر پای مادر» تااینجای کار سریالی یکدست و منسجمی بوده و توانست با روایت داستان ساده و جذاب خود رضایت مخاطبان را نسبت به سایر برنامه‌های تلویزیون کسب کند و مخاطبان با شخصیت‌های مختلف داستان همذات‌پنداری داشته باشند. اگر داستان به همین منوال ادامه داشته باشد می‌توان گفت که برگ برنده تلویزیون در ماه رمضان همین سریال «زیر پای مادر» بهرنگ توفیقی است که قصد دارد تا قهرمان دیگری به نام «رخساره» را مانند آثار قبلی سعید نعمت اله که از دل مادران همین جامعه است انتخاب و روایت کند.
* مشرق
