کاربرد آنتی‌بیوتیک‌‌ها در درمان عفونت‌های دهان (۱)

دکتر مسعود کریم؛ دندانپزشک

از نظر آناتومی پرده صفاقی شامل پریتوئون جداری و احشایی است پریتوئن جداری در قسمت قدامی طرفی و خلفی جدار شکم قرار گرفته و پریتوئین احشایی که ارگان‌های داخل شکمی و مزانتر را می‌پوشاند از دیافراگم تا کف لگن ادامه دارد تجمع مایع بین این دو پرده یا حفره صفاقی را آسیت گویند که علل گوناگونی دارد و شایع‌ترین علت آن سیروز کبدی است.

سفالوسپورین‌ها

یکی از گروه‌های بزرگ و گسترش یافته آنتی بیوتیک‌های بتالاکتاماز می‌باشند. قبل از سال 1975 که میکروارگانیسم‌های آزاد کننده بتالاکتاماز این آنتی‌بیوتیک با حروف «Ceph» شروع شد و آنهایی که با «Cef» آغاز گردید مکانیسم عملکرد آنها مثل پنی‌سیلین‌ها بود.

عوارض و حساسیت این گروه بین 2 تا 5 درصد و شامل تب، کهیر، ائوزوینوفیلی و آنافیلاکسی بود. بیمارانی که به پنی‌سیلین حساسیت داشتند، به این گروه نیز حساسیت نشان می‌دادند.سفالوسپورین‌ها به نسل‌های مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند و چون مصرف آن در عفونت‌های دندانی و دهانی و صورت شایع است مورد بحث قرار می‌گیرد.

نسل اول سفالوسپورین‌ها

بر روی میکروارگانیسم‌های گرام مثبت و گرام منفی موثر است که شامل اکثر استافیلوکوک‌ها به جز آنتروکوکسی، بی‌هوازی‌ها به جز باکتروئید فراژیلیز و E.coli، کلبسیلا و پسودوموناس میرابیلیس می‌شود.

شکل و نام دارو

1-(Keflex (Cephalexine شکل دارویی: کپسول و شربت

دوزاژ: بزرگسالان 500 میلی‌گرم هر 6 ساعت در 24 ساعت، اطفال 50 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر 6 ساعت در روز.

2- Cefazolin

شکل دارویی سفازولین به صورت آمپول می‌باشد و وریدی تجویز می‌شود.

دوزاژ: یک گرم هر 8 ساعت وریدی در بزرگسالان در 24 ساعت توصیه می‌شود.در اطفال 50 میلی‌گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن هر 8 ساعت در شبانه‌روز و وریدی تزریق می‌شود. (ارجح است تحت شرایط بیمارستانی تجویز گردد)

نسل دوم سفالوسپورین‌ها

میزان اثر: از نظر تاثیر روی باسیل‌های گرام منفی نسبت به نسل اول موثرتر است ولی روی استرپتوکوک‌ها کمتر موثر است.بر عفونت‌های پوستی و عفونت‌های استافیلوکوک‌های استخوانی و مفاصل موثر است.برای میکروارگانیسم‌هایی مثل هموفیلوس آنفلوانزا و انتروباکتری‌ها تجویز می‌شود، ولی برای پسودوموناس و باکتروئید فراژیلیس تجویز نمی‌گردد و موثر نمی‌باشد.

این گروه شامل:Cefamandole که به صورت تزریقی وریدی است.

دوزاژ: 50 میلی‌گرم تا 2 گرم وریدی هر 4 تا 8 ساعت در شبانه‌روز.

(Ceftin(Cefuroximie/ axetil

از نظر طیف و اثر شبیه Cefamandole می‌باشد و در عفونت‌های دستگاه فوقانی و تحتانی تنفسی موثر است.

میزان مصرف: 250 تا 500 میلی‌گرم هر 12 ساعت در شبانه‌روز.در اطفال 125 میلی‌گرم هر 12 ساعت در شبانه‌روز تجویز می‌گردد.

نسل سوم سفالوسپورین‌ها

گروهی از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌باشد که بر روی میکروارگانیسم‌های گرام منفی مخصوصا پسودوموناس موثر است. به ندرت در جراحی دهان و عفونت‌های ناحیه فک و صورت استفاده می‌شود ولی با توجه به بعضی شرایط و مخصوصا وجود پسودوموناس، این دارو چه به شکل خوراکی Cefexim و چه به صورت تزریقی Ceftiriaxone مصرف می‌شود.

میزان افزایش سرم پس از یک گرم وریدی 151 میکروگرم در میلی‌لیتر می‌باشد و یک دوم تا یک سوم آن بدون تغییر از ادرار دفع می‌شود.

شکل دارویی: آمپول 1 گرمی و 500 میلی‌گرمی می‌باشد و تعداد دفعات تجویز در 24 ساعت هر 6 تا 8 ساعت می‌باشد.

تاثیر دارو:بر روی استافیلوکوک آئوروس، هموفیلوس آنفلوانزا، کلبسیلا، گروه استرپتوکوک‌ها، E.coli تاثیر دارد.بر روی عفونت‌های استخوانی بسیار موثر است.این نوع سفالوسپورین‌ از وسیع‌ترین طیف گروه می‌باشد.

میزان تجویز: بزرگسالان 1 تا 2 گرم روزانه یا هر 12 ساعت یک گرم تجویز می‌گردد.

دوره درمان: بین 4 تا 14 روز است که بستگی به میزان عفونت دارد.

ملاحظات: بیش از 4 گرم مجاز به تجویز نمی‌باشیم و اگر عضلانی تجویز گردد بایستی یک عضله بزرگ جهت تزریق انتخاب شود و عمیق نیز باشد...

برای خواندن بخش دوم- کاربرد آنتی‌بیوتیک‌‌ها در درمان عفونت‌های دهان- اینجا کلیک کنید.