۵ الگو برای طراحی آسان پلان معماری

اطلاعات معماری: یکی از دغدغه های معماران برای طراحی و تعریف فضاهای معماری، پیروی از الگویی برای سازماندهی و نظم بخشیدن به پلان های معماری است. این الگوها با توجه به نوع کاربری، شرایط زمین پروژه و دیگر عوامل موجود می توانند متفاوت باشند. شرایط دسترسی به فضاهای مختلف و همنشینی آنها نیز تحت تاثیر الگوها تغییر خواهد کرد. بنابراین یکی از مهمترین نکات در هنگام طراحی معماری و معماری داخلی شناخت کلی الگوهای سازماندهی طراحی پلان و انتخاب بهترین گزینه است. در این مطلب از چیدانه قصد داریم تا شما را با تعدادی از الگوها برای آسان تر شدن فرآیند طراحی پلان معماری آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

1. الگو سازماندهی مرکزی در طراحی پلان معماری

پلان های طراحی شده بر اساس الگو سازماندهی مرکزی، شامل یک ترکیب بندی متمرکز و پایدار با تعدادی فضای فرعی پیرامون یک فضای اصلی بزرگ و یا غالب هستند. وجود مرکز، باعث متحد شدن فضاها شده و به طور معمول فرم منظمی به آن می دهد. فضاهای فرعی این سازماندهی می تواند از نظر کارکرد، فرم و اندازه یکسان و یا متفاوت باشد. وجود تفاوت بین فضاهای فرعی این امکان را فراهم می کند تا فرم یک سازماندهی مرکزی، با شرایط محیطی سایتی (زمینی) که در آن قرار دارد همخوانی داشته باشد.

مطلب پیشنهادی: تحلیل سایت در معماری: به چه نکاتی توجه کنیم؟

2. الگو سازماندهی خطی در طراحی پلان معماری

یک توالی خطی از فضاهای تکرار شونده در پلان، الگوی سازماندهی خطی را در آن نشان می دهد. هر ساختار خطی به طور ذاتی شامل یک سری فضاها می باشد که می توانند مستقیم و یا توسط یک فضای خطی جداگانه به هم متصل شوند. فضاهای تکرار شونده در پلان های خطی می توانند از نظر اندازه، فرم و کارکرد مشابه و یا متفاوت باشند. سازماندهی خطی به خاطر ویژگی طولی که دارند، جهت دار بوده و برحرکت، رشد و تداوم دلالت دارند. این فرم می تواند به صورت افقی شکسته و منحنی و با توجه به شرایط حاص زمین پروژه شکل بگیرد.  

3. الگو سازماندهی شعاعی در طراحی پلان معماری

یک فضای مرکزی که ساختار خطی به طور شعاعی اطراف آن کسترده شده اند. یک سازماندهی شعاعی فضایی، ترکیبی از عناصر الگو خطی و الگو مرکزی بوده و شامل فضای مرکزی غالبی است که تعدادی از ساختارهای خطی به صورت شعاعی آن را در پلان معماری گسترش داده اند. الگو ساختار مرکزی، طرحی درونگراست و تمرکزش در فضای مرکزی آن است؛ در حالیکه در الگو شعاعی، یک پلان برونگرا بوده و به سمت بیرون گسترش پیدا کرده است. بازوهای شعاعی گاه بدلیل پاسگو بودن به شرایط سایت و یا جوابگویی به کارکردی خاص می توانند با هم تفاوت داشته باشند.

مطلب پیشنهادی: مراحل و روند طراحی معماری

4. الگو سازماندهی مجموعه ای در طراحی پلان معماری

فضاهایی که به دلیل مجاورت فیزیکی، داشتن یک ویژگی مشترک و یا داشتن رابطه در یک گروه در کنار هم قرار می گیرند، پلانی با الگوی مجموعه ای را به وجود می آورند. سازماندهی مجموعه ای نیز می تواند مانند دیگر الگوها در ترکیب بندی خود، از فضاهایی با فرم، اندازه و کارکرد متفاوت و یکسان استفاده کند. به شرطی که این فضاها به دلیل مجاورت یا عوامل نظم دهنده بصری مثل تقارن و با محور با هم ارتباط داشته باشند. فرم این الگو انعطاف پذیر بوده و به آسانی می توان آن را توسعه و تغییر داد؛ بدون آنکه ویژگی های مجموعه تحت تاثیر قرار بگیرد. از آنجا که در این ساختار ذاتا قسمت مهم تری وجود ندارد، اهمیت هر یک از فضاها توسط اندازه، فرم و یا جهت گیری که در مجموعه وجود دارد مشخص می شود.

5. الگو سازماندهی شبکه ای در طراحی پلان معماری

یک سازماندهی شبکه ای شامل فرم ها و فضاهایی است که موقعیت فضایی و رابطه بین آنها، به صورت شبکه ای سه بعدی در یک مدل یا محدوده فضایی تنظیم می شود. قدرت سازماندهی این پلان ها، ناشی از الگوی منظم و پیوسته ای است که عناصر سازمان یافته از آن پیروی می کنند. شبکه ای مدولار که از تقاطع خطوط عمودی و افقی به وجود آمده است و فضاهای اصلی پلان براساس آن ترسیم شده اند. حتی با وجو برش دادن، اضافه کردن یا لایه لایه کردن آن، هویت آن به عنوان شبکه ای با قدرت سازماندهی فضایی حفظ می شود. برای منطبق کرن فرم شبکه با سایت (زمین) نیز می توانیم از تغییرات در آن استفاده کنیم.

مطالب پیشنهادی: کتاب معماری و طراحی داخلی ترجمه محمد احمدی نژاد
آتریوم و تاثیر آن در معماری داخلی
چگونه پلان معماری ساختمان را بخوانیم؟
نکات کلیدی در معماری داخلی فضاهای مسکونی

نویسنده: لاله داورپناه  ؛ برگرفته از کتاب: معماری، فرم، فضا، نظم ؛تحریریه چیدانه