دکتر منوچهر قارونی؛ متخصص قلب و عروق
بیمار خانمی 35 ساله که 3 بار زایمان کرده است و سابقه روماتیسم قلبی را از 15 سال پیش نشان می‌دهد. با تنگی نفس و آسیت بسیار فراوان و ادم 3 پلاس در پاها به درمانگاه مراجعه می‌کند.
در سمع قلب رامبل دیاستولیک و OS شنیده می‌شود و فاصله صدای دوم با OS نسبتا زیاد بوده است که این تنگی متوسط میترال را مشخص می‌کند. آسیت Tens با این تنگی میترال متوسط توجیه نمی‌شود. در معاینه، وریدهای گردن برجسته و در 90 درجه تخلیه می‌گردد.
کبد بزرگ با Span15 سانتیمتر می‌باشد.در سمع قلب به غیر از رامبل دیاستولیک و OS در کانون میترال در کانون تریکوسپید، رامبلی با کیفیت جدا شنیده می‌شود و مسأله تنگی دریچه تریکوسپید نیز مطرح می‌شود که علت آسیت Tens را توجیه می‌کند و از بیمار اکو به عمل می‌آید و تنگی تریکوسپید تایید می‌شود.(MS+TS)
با توجه به آمار موجود در ایران، تنگی دریچه تریکوسپید، گسترشی معادل صدهزار نفر را دارد که تقریبا از این تعداد یک سوم از آنها از اهمیت بالینی بیشتری برخوردار بوده و نیاز به درمان خاص دارند. با توجه به ارقام گفته شده تقریبا در هر صد هزار نفر، حدود 150 نفر گرفتاری دریچه تریکوسپید دارند که بیشتر این افراد کم سن می‌باشند.
در مقایس با کشورهای پیشرفته آمار بالایی است و تقریبا ده برابر بیشتر است. اگر معمولا در انواع TS intrinsic و TR و با هم وجود دارد در حالی که در انواع ثانویه TS وجود ندارد. البته یادآوری می‌شود که TS+TR به طور ایزوله بسیار نادر بوده و تنها یک مورد در 5 سال اخیر گزارش شده است.
در اختلال 3 دریچه‌ای قلب که به صورت MS و AS و گاه AI نیز می‌باشد، دریچه تریکوسپید هم گرفتار می‌شود که با بزرگی دهلیز راست مشخص می‌شود. در میان درگیری دریچه‌های قلبی، بیشترین درگیری مربوط به دریچه میترال و بعد از آن دریچه آئورت و درگیری دریچه تریکوسپید در مکان سوم و کمترین درگیری مربوط به پولمونر است.
تب روماتیسمی شایع‌ترین علل 99/7 درصد MS و نارسایی میترال 48/4 درصد بوده و از میان علل AS اکتسابی 44/4درصد آن به علت تب روماتیسمی است و در میان بیماران، دختربچه‌ها به مراتب بیشتر از پسرها گرفتار می‌شوند.
برای افتراق علل درگیری دریچه دولتی آئورت به طور مادرزادی و اکتسابی (R.F) می‌توان به این نکته اشاره کرد که هرگاه تنگی آئورت (AS) همراه با بیماری دریچه میترال با تریکوسپید باشد علت AS، تب روماتیسمی است. در اینجا ابتدا تنگی تریکوسپید و بعد نارسایی آن را مورد بحث قرار می‌دهیم.
بحث اول
تنگی تریکوسپید TS تقریبا همیشه علت تب روماتیسمی دارد و سایر علل انسداد دهلیز راست غیرمعمول است. TS روماتیسمی تقریبا هرگز به عنوان یک ضایعه جدا به وقوع نمی‌پیوندد و به طور عموم همراه با بیماری میترال می‌باشد که در بسیاری از بیماران، دریچه آئورت را هم درگیر می‌کند. TS در حدود 15 درصد موارد تظاهر کلینیکی دارد.
تغییرات آناتومیکی TS روماتیسمی شبیه MS و با چسبندگی و کوتاهی کوردا تاندینا و چسبندگی لت‌ها در لبه‌هایشان است و در دخترها و زنان شایع‌تر است و شبیه تنگی دریچه میترال، تنگی، نارسایی و یا مخلوط هر دو وجود دارد. اغلب دهلیز راست به طور واضح اتساع یافته و دیواره‌ها ضخیم شده و ظواهر احتقان Passive و با اتساع و بزرگی کبد و طحال وجود دارد...
برای خواندن بخش دوم- تشخیص تنگی دریچه تریکوسپید- اینجا کلیک کنید.