عملیات پهپادی در ولایت ننگرهار

 این کشته و مجروح‌ها غیز از آن 13 آمریکایی کشته شده و 15 آمریکایی مجروح شده است. «اریک اشمیت»، «ضیاء الرحمان» و تعدادی دیگر از نویسندگان نیویورک‌تایمز در گزارش 28 آگوست نوشتند، به دنبال این کشتارها که داعش خراسان مسوولیت آن را بر عهده گرفت، مقام های آمریکایی به شهروندان این کشور هشدار دادند که به‌دلیل مسائل امنیتی از فرودگاه دور باشند. به دنبال سخنان جو بایدن که گفته بود: «به مسوولان این حمله می‌گویم که هرگز شما را نخواهیم بخشید، هرگز از یاد نخواهیم برد. شما را دنبال می‌کنیم و به کیفر می‌رسانیم»، از روز جمعه حملات آمریکا به داعش خراسان آغاز شد.

کاپیتان «بیل اوربان» سخنگوی فرماندهی مرکزی آمریکا در بیانیه‌ای روز جمعه گفت: «ارتش آمریکا عملیات ضدتروریستی را علیه برنامه‌ریزان داعش خراسان آغاز کرده استو» کاپیتان اوربان افزود: «حملات پهپادی علیه اعضای داعش در ولایت ننگرهار آغاز شد. نشانه‌های اولیه حاکی از این است که مسوول برنامه‌ریزی حملات داعش کشته شد؛ اما از تلفات غیرنظامی حملات اطلاعاتی در دست نیست.» همزمان کاخ سفید می‌گوید نیروهای آمریکایی تا روز جمعه 111هزار نفر را از کابل به خارج خاک افغانستان منتقل کرده‌اند و این عملیات را تا آخرین لحظه ادامه خواهند داد. حمله هوایی نیروهای آمریکایی به داعش خراسان در ننگرهار در حالی صورت گرفته که آمریکا می‌گوید هنوز 5 هزار نفر دیگر را باید از فرودگاه کابل تخلیه کند و به همین علت تا آخرین لحظه - یعنی روز 31 آگوست - به عملیات خود در این فرودگاه ادامه خواهد داد؛ آن هم در وضعیتی که جو بایدن، رئیس‌جمهوری و ژنرال‌های ارتش این کشور هشدار داده‌اند که انتظار حملات بیشتر به فرودگاه کابل طی چند روز آینده را دارند.

به نوشته «اشمیت- ضیاء الرحمان و دیگران»، حملات به فرودگاه کابل یکی از مرگبارترین حملات در دو دهه اخیر بوده است. جن ساکی، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید هم اعلام کرد که «انتظار حملات تروریستی بیشتری در کابل داریم.» او گفت: «تهدید برقرار و فعال است. نیروهای ما در خطرند.» فقط طی روز جمعه 12500نفر از افغانستان خارج شدند. با این حال، فرودگاه و اطراف آن همچنان شلوغ و بی‌نظم و پر هرج‌ومرج است. مردم با اتوبوس، خودروی شخصی و همراه با کیف و چمدان و کوله‌پشتی در گروه‌های چندنفره تا چند صدنفره در فرودگاه بست نشسته‌اند تا شاید نوبت آنها هم فرا رسد. پنتاگون اعلام کرد که بخش زیادی از فرودگاه بسته و قفل شده است. در ورودی‌های جنوبی و شرقی، محافظان طالبان به گزارشگران گفتند که هیچ کس حق ورود به فرودگاه یا نزدیکی های آن را ندارد و تمام ورودی‌ها بسته است. حدود 5400 نفر دیگر در انتظار خروج هستند.

«آدام نوزیتر» و «اریک اشمیت» هم در گزارش 27 آگوست در نیویورک‌تایمز با اشاره به اولین حملات آمریکا علیه داعش خراسان نوشتند، اگرچه مقام‌های آمریکا و طالبان درباره امنیت فرودگاه کابل در تماس مستقیم قرار دارند؛ اما از سوی دیگر، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که به مردم هشدار داده تا از فرودگاه دور باشند؛ چراکه احتمال خطرات تروریستی همچنان وجود دارد. یک روزنامه‌نگار مستقر در کابل بدون ذکر نام گفت: «مردم هنوز جان و زندگی خود را به خطر می‌اندازند و برای ترک کشور به فرودگاه می‌روند. این تنها امید برای آنهاست.» یک شهروند دیگر ساکن کابل می‌گوید: «من نمی‌خواهم در جهنم این کشور کشته شوم. می‌خواهم در جای دیگری زندگی کنم. از این کشور متنفرم. از تمام این کشتارها بیزارم.» شهروند دیگر می‌گوید: «مردم می‌کوشند کشور را به هر قیمتی ترک کنند.» در بسیاری از بخش‌های کابل، خیابان‌ها خلوت است. یک کارمند دولتی در کابل می‌گوید: «روز جمعه آدم زیاد در شهر دیده می‌شد؛ اما اکنون مثل شهر ارواح است. نمی‌شود کسی را یافت. همه می‌ترسند از خانه خود خارج شوند.» «عمر زخیل‌وال» وزیر دارایی سابق افغانستان در تماس تلفنی نیویورک‌تایمز گفت که با مقام‌های طالبان به‌صورت روزانه دیدار دارد. او می‌کوشد طالبان را به تشکیل دولتی فراگیر [همه شمول] ترغیب کند. با این حال، در برخی مناطق کابل که پیش‌تر در رفت و آمد بودند، اکنون اثری از جنبنده‌ای دیده نمی‌شود. دیدارهای این مقام سابق با طالبان هم نتوانسته راه به جایی ببرد. دکتر زخیل وال که اقتصاددان است و با دولت اشرف غنی بسیار زاویه داشت، می‌گوید: کشور «در وضعیت اقتصادی اسف‌باری است» کمبود پول نقد موجب سر به فلک کشیدن قیمت‌ها شده است. این مقام سابق می‌افزاید: «رفتار طالبان با مردم آن‌قدر بد هم نیست. یعنی آن‌چنان که انتظار می‌رفت، بد نبود. حضور سنگین آنها چندان ملموس نیست.» برخی مقام‌های دولتی می‌گویند طالبان علاقه‌مند است که پست‌های دولتی را با نیروهای خود پر کند. به‌طور مثال، حاج محمد ادریس یکی از این نیروهای طالبان است که به سمت بانک مرکزی گماشته شده است. او هیچ سابقه رسمی مالی ندارد. برخی گزارش‌ها حاکی از این بود که طالبان دست به جست‌وجوی خانه به خانه زده تا برخی مقام های سابق را بیابند.« احمدالله واثق» معاون کمیته فرهنگی طالبان، این گزارش‌ها را رد کرد. درحالی‌که تنها دو روز تا 31 آگوست باقی مانده است، افغان‌های بیشتری تقلا می‌کنند تا به هر ترتیبی شده از کشور خارج شوند. در شمال غرب، هزاران نفر در حال ورود به پاکستان هستند. در غرب، بسیاری عازم ایران شده‌اند. پیش از طالبان، روزانه 4 تا8 هزار نفر از مرز «اسپین بولدک» عازم پاکستان می‌شدند؛ اما از زمانی که طالبان به قدرت رسیده، این رقم 3برابر شده است.«مارک مازتی»، «جولیان.ای بارنز» و «آدام گولدمن» نیز در گزارش 27 آگوست برای نیویورک‌تایمز نوشتند، با فروکش کردن جنگ در افغانستان و خروج آمریکا از آن کشور، انتظار می‌رود که «سیا» به تدریج تمرکز اصلی خود را از مسائل ضد تروریستی تغییر دهد؛ ماموریتی که ماهیت این نهاد را ظرف دو دهه گذشته تغییر داده و آن را به سازمانی متمرکز بر شبه نظامیان با هدف شکار و کشتن تبدیل کرده بود. پس از آن، سیا می‌تواند تمرکز خود را بر جاسوسی از قدرت‌هایی مانند چین و روسیه قرار دهد. اما حملات انتحاری روز پنج‌شنبه به فرودگاه کابل به نظر می‌رسد که این برنامه را لغو کرده باشد. افغانستان همچون سیاه‌چاله‌ای است که می‌تواند بار دیگر سیا را به خود مشغول گرداند و کاری کند که بار دیگر این نهاد اطلاعاتی به ماموریت پیچیده ضدتروریستی در افغانستان طی سال‌های آینده روی آورد. مقام‌های فعلی و ‌سابق آمریکایی می گویند: در حال برنامه‌ریزی برای مقابله با تهدیداتی هستند که ممکن است از هرج‌ومرج در افغانستان برخیزد؛ از آن جمله است مذاکره برای پایگاه‌های جدید در کشورهای آسیای مرکزی؛ تعیین چگونگی اداره افسران مخفی در کشوری بدون پایگاه نظامی و دیپلماتیک؛ ارزیابی اینکه سیا از کجا می‌تواند حملات بدون سرنشین و دیگر عملیات‌ها علیه افغانستان را آغاز کند. به نوشته «مازتی- بارنز- گولدمن»، حملات روز پنج‌شنبه نشان می‌دهد گروه‌های تروریستی آماده کاشتن بذر هرج‌ومرج در این کشور هستند و می‌توانند امیدوار باشند که افغانستان پایگاه و سکوی پرشی برای آنها و حمله به آمریکا باشد. طی سال‌های اخیر آمریکا تلاش کرده بود تا افغانستان مانند سوریه به جولانگاه تروریست‌ها تبدیل نشود. با این حال، ممکن است بار دیگر رهبران القاعده به افغانستان بازگردند. مقام‌های آمریکایی می‌گویند، اگرچه طالبان شاید میلی برای پذیرش این گروه نداشته باشد، اما شاید ناتوان از این باشد که نیروهای القاعده را به داخل افغانستان راه ندهد. «دان هپ برن» از افسران ارشد سابق سیا که در افغانستان خدمت کرده بود، می‌گوید: «احتمالا اوضاع سخت‌تر شود. سیا به جهات بسیاری کشیده شده است.» به نوشته این گزارشگران، ماموریت جدید سیا تغییراتی کرده است. این نهاد دیگر نمی‌تواند به حمایت از هزاران نیرو و دیپلمات کمک کند، بلکه به دنبال شکار گروه‌های تروریستی است که می‌توانند در آن سوی مرزهای افغانستان هم دست به عملیاتی بزنند. خروج ناگهانی آمریکا، شبکه‌های جاسوسی این نهاد را متلاشی کرد و جاسوسان باید از نو این شبکه‌ها را بازسازی و منابع خود در آن سوی آب‌ها را مدیریت کنند.