دکتر سیمین ابراهیم زاده - متخصص پوست و مو
تحریریه زندگی آنلاین : در قسمت قبلی در مورد یک سری از ضایعات پوستی در نوزادان صحبت شد که معمولا این ضایعات خود به خود بهبود پیدا می‌کنند و نیاز به درمان خاصی ندارند. در این بخش به یک سری از بیماری‌های پوستی در نوزادان که نیاز به مراقبت و درمان دارند، اشاره می‌شود.
قارچ‌های پوستی
یکی از مشکلات پوستی در نوزادان، قارچ‌های پوستی هست. نوعی از این قارچ‌های پوستی به صورت مادرزادی و به این علت است که نوزاد در رحم مادر مبتلا به این قارچ می‌شود و علت آن وجود عفونت قارچی در ناحیه تناسلی مادر و یا یک جسم خارجی در ناحیه دهانه رحم می‌باشد. همچنین این مشکل ممکن است در برخی از نوزادان نارس رخ بدهد. جسم خارجی در رحم می‌تواند بقایای جسمی باشد که از قبل در رحم بوده (مانند IUD قبلی). معمولا در روزهای نخست تولد و یا در بدو تولد رخ می‌دهد و یک سری ضایعات، بثورات و تاول‌های قرمز هست که ممکن است حتی پوسته‌های ظریفی هم داشته باشد که ممکن است در نوزادان رسیده به این صورت باشد. حتی امکان دارد در نوزادان نارس به صورت قرمزی‌ها و زخم‌های وسیع شبیه سوختگی در کل بدن و پوست نوزاد باشد. اغلب در نوزادان، صورت، تنه و اندام‌ها را می‌گیرد، حتی قرمزی در کف دست و پا هم دیده می‌شود. ناخن‌ها ممکن است به صورت زرد رنگ بوده و یک سری خطوط عرضی روی آنها باشد، ولی جالب اینجا است برعکس بقیه قارچ‌هایی که در سنین بالاتر در نوزاد ایجاد می‌شود، در این نوع مادرزادی، در قسمت دهان و ناحیه کشاله ران کودک هیچ ضایعه و قرمزی وجود ندارد. اگر آزمایش قارچ از پوست این نوزادان گرفته شود، قارچ‌ها در زیر میکروسکوپ دیده می‌شوند و حتی می‌توان آن را کشت داد و نوع آنها قارچ کاندیدا هست. نوزادان نارسی که کمتر از 1500 گرم می‌باشند، خیلی مستعد این هستند که به صورت گسترده بیماری را داشته باشند و حتما باید درمان ضد قارچ خوراکی یا تزریقی برای آنها انجام شود، حتی ممکن است در این نوزادان نارس، درگیری ریه هم دیده شود، ولی در نوزادان ترم و رسیده، معمولا این ضایعات قارچی فقط به پوست محدود می‌شوند و با پمادهای ضد قارچ قابل درمان هستند.
بیشتربخوانید:
قارچ پوستی نوزادی
نوع دیگری از ضایعات می‌باشد که ممکن است در نوزادان نارس و معمولا یک هفته بعد از تولد ایجاد شود و در بدو تولد مشکلی ندارند که ممکن است با یک قرمزی شدید و پوسته‌ریزی در کل بدن باشد، ولی در این نوع، کشاله ران و سایر چین‌های بدن هم ممکن است دچار این نوع قارچ شوند و همراه با برفک دهان است که این نوع، اکتسابی می‌باشد، یعنی از مادر به جنین منتقل نشده است و ممکن است نوزاد یکی دو هفته بعد از تولد دچار یک سری عفونت‌های قارچی شود (این نوع، بر عکس نوع قبلی است که مادرزادی بود و گفته شد ناحیه کشاله ران و دهان درگیر نیست). این نوع قارچ‌ها به علت گرمای موجود در این نواحی چین‌دار هست. کلا قارچ‌ها تمایل به تکثیر در نواحی گرم و مرطوب دارند، بنابراین در چین‌های بدن کودک و ناحیه کشاله ران که پوشک می‌شود، ایجاد می‌گردد و معمولا همراه با یک برفک دهان هم هست و حتی ممکن است در ناحیه سر سینه مادر (که به کودک شیر می‌دهد) هم پوسته‌ریزی، قرمزی و حتی ترک دیده شود. حتما باید دهان نوزاد بررسی گردد که در صورت وجود برفک، حتما درمان شود، چون این قارچ هست که در واقع سینه مادر را دچار قرمزی و ترک کرده است و اگر دهان کودک درمان نشود و فقط سینه مادر درمان شود، دوباره قارچ از دهان کودک به سینه مادر منتقل می‌شود، بنابراین هر دو باید همزمان درمان شوند. قارچ و برفکی که در دهان نوزاد هست، به علت اینکه از طریق دستگاه گوارش دفع می‌شود و قسمت پوشک شده توسط مدفوعی که آنجا می‌ماند، گرم و مرطوب است، قارچ تکثیر پیدا می‌کند و باعث می‌شود که ناحیه کشاله ران کودک هم دچار قرمزی و قارچ شود که حتما باید دهان این نوزادان هم معاینه و آن ناحیه هم درمان شود.
زردزخم
ضایعه پوستی دیگر در نوزادان، زردزخم است. یک زردزخم نوزادی وجود دارد که معمولا در نوزادان در چند روز اول تولد یک سری تاول‌ها، دانه‌های چرکی و زخم‌های قرمز و پوسته‌ریزی ایجاد می‌شود که بیشتر در ناحیه کشاله ران و چین‌های نوزاد هستند، ولی علت آنها باکتری‌ها می‌باشند (نه قارچ‌ها) و درمان‌های ضد قارچ بر روی آنها موثر نیست. این موارد حتما باید درمان ضد باکتری (آنتی‌بیوتیک) شوند. معمولا تاول‌های خیلی ریزی هستند که ترشحات زرد رنگ هم دارند و پوست مقداری براق می‌شود. در صورت عدم درمان ممکن است منجر به مشکلاتی برای نوزاد شود، مثلا امکان دارد باکتری به سایر ارگان‌های نوزاد هم برسد. در صورت وسیع بودن بیماری ممکن است نیاز به درمان آنتی‌بیوتیک خوراکی هم باشد و فقط با یک پماد موضعی ضد باکتری درمان نمی‌شود.
بیشتر بخوانید:
تبخال نوزادان
بیماری دیگر در نوزادان، تبخال نوزادی است. نوزادانی که مادران آنها در زمان نزدیک به زایمان دچار تبخال در ناحیه تناسلی شده‌اند، دچار ویروس تبخال می‌شوند، یعنی این ویروس در زمان تولد به نوزاد منتقل می‌شود و تظاهرات و ضایعات آن در زمان تولد و یا حتی دو هفته بعد از تولد ممکن است در نوزاد دیده شود. بیشتر در نواحی سر و تنه به صورت یک سری تاول‌های ریز و دانه‌های چرکی (دانه‌ها اغلب به صورت گروهی و شبیه تبخالی که کنار لب بزرگسالان دیده می‌شوند، هستند که روی آنها برداشته شده و زخمی می‌شوند) هست، به خاطر اینکه نوزاد در هنگام تولد و عبور از کانال زایمانی، به این ویروس تبخال مبتلا می‌شود، حتی ممکن است که ناحیه دهان و چشم نوزاد هم مبتلا به این تبخال بشود و حتی امکان درگیری سایر قسمت‌ها و ارگان‌های داخلی بدن هم با این ویروس و حتی امکان بروز عفونت و مشکلات مغزی (انسفالیت) در نوزاد وجود دارد. به این ترتیب خیلی مهم است که زایمان مادرانی که در نزدیکی زایمان هستند و مبتلا به تبخال ناحیه تناسلی می‌شوند (برای بار اول و یا در برخی مادران به خاطر ورود این ویروس به بدن‌شان، هر از چند گاهی ممکن است که تبخال ناحیه تناسلی پیدا کنند)، به صورت سزارین باشد و حتما در بدو تولد به ابتلای مادر به تبخال ناحیه تناسلی توجه شود و اگر درمانی در همین ابتدا لازم هست، برای نوزاد انجام شود که این ویروس وارد مغز کودک و منجر به بروز مشکلات و التهاب مغزی (انسفالیت) در نوزاد نشود.
بیشتر بخوانید:
