کاربرد امواج رادیویی در عمل جراحی بلفار و پلاستی

دکتر محسن بهمنی کشکولی؛ فوق تخصص جراحی پلاستیک چشم

در سراسر جهان جراحی‌های مختلف در پوست با استفاده از سه روش عمده انجام می‌شود؛ روش اول؛ استفاده از چاقوی جراحی در برش، روش دوم استفاده از لیزر و روش سوم با استفاده از امواج رادیویی صورت می‌گیرد.

در روش اول، تیزی چاقو باعث ایجاد برش می‌شود، بنابراین میزان ادم، خونریزی حین انجام عمل جراحی و کبودی پس از عمل زیاد است، به این دلیل از حدود بیست سال پیش استفاده از لیزر (به جای چاقو) در برش‌های جراحی مورد توجه قرار گرفت.

در این روش با استفاده از حرارت تولید شده از لیزر ضمن ایجاد برش، میزان ادم و کبودی پس از عمل کمتر بود، پس از مدت‌ها جراحان به این نتیجه رسیدند که لیزر ضمن ایجاد حرارت، باعث ایجاد صدمه به بافت‌های سالم مجاور نیز می‌شود.

پس از آن با ورود دستگاه‌های جدید به بازار، با استفاده از امواج رادیویی، (به جای نوری که لیزر به حرارت تبدیل می‌کند)، با تبدیل صوت به حرارت، حرارت مورد نظر با دقت و کنترل بیشتری به نوک پروبی که برای برش استفاده می‌شود، منتقل شده، در نتیجه به بافت‌های اطراف صدمه‌ای وارد نمی‌شود.

این مطالعه برای اولین بار، توسط گروه جراحی پلاستیک چشم وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام گرفته است. هدف از این مطالعه مقایسه و بررسی اثر نوین‌ترین روش برش پوست در اعمال جراحی پلاستیک با استفاده از امواج رادیویی در مقایسه با روش‌‌های قبلی می‌باشد. این مقایسه در اواخر سال (2008) در American journal, society of ophthalmic plastic «ژورنال آکادمی جراحان پلاستیک چشم امریکا» به چاپ رسیده است.

این مطالعه بر روی تعدادی از بیماران که تحت عمل جراحی پلاستیک چشم قرار ‌گرفتند، انجام گرفته است.در این مطالعه، چند عامل مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

این عوامل شامل: اسکار پوستی باقیمانده از عمل جراحی (براساس سیستم درجه‌بندی بین‌المللی)، اندازه‌گیری برگشت حس پلک پس از انجام برش‌های مختلف با دستگاه‌های مخصوص نیز مورد ارزیابی قرار گرفت.(قابل ذکر است، با انجام هر نوع برشی که در منطقه خاصی از پوست انجام می‌گیرد، حس پوست ناحیه مورد نظر کاهش یافته ولی به تدریج با جوانه زدن اعصاب آن ناحیه به حالت اولیه باز می‌گردد.

در این تحقیق، بررسی شد که آیا استفاده از روش‌های مختلف برای انجام برش در سرعت برگشت حس ناحیه تحت عمل جراحی، تفاوتی وجود دارد یا خیر؟

با توجه به اینکه در مطالعات امریکا، به این نتیجه رسیده بودند که در استفاده از لیزر، علاوه بر ایجاد برش به پوست سالم اطراف ناحیه برش نیز صدمه وارد می‌شود، این تئوری در مورد امواج رادیویی نیز وجود داشت اگرچه میزان حرارت این امواج در حدی است که فقط در ناحیه مورد نظر تأثیر می‌گذارد، ولی نگرانی در مورد آسیب‌ بافت‌های مجاور وجود داشت بنابراین مورد دیگری که در این مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفت.

با ارسال پوست و بافت‌های اضافی که در عمل پلاستیک برداشته می‌شد، به مرکز پاتولوژی بیمارستان رسول اکرم(ص)، بررسی‌ها و روش‌های مختلف آزمایشگاهی انجام گرفت در این بررسی درصد صدمه بافتی در ناحیه عمل، میزان خونریزی و صدمه بافتی مورد بررسی قرار گرفت.

براساس مطالعه انجام شده با در نظر گرفتن متغیر نوع پوست (با توجه به اینکه نژادهای مختلف دارای انواع متفاوت پوستی هستند، و در جامعه ایرانی معمولا پوست‌های درجه دو و سه را شامل می‌شوند)، و انجام آنالیزهای آماری (به مدت دو سال)، به این نتیجه رسیدیم که اگرچه سرعت برگشت حس پوست، در جراحی‌هایی که با استفاده از امواج رادیویی صورت گرفت، بهتر و سریع‌تر بود. ولی تفاوت عمده‌ای با روش‌های دیگر نداشت.

در مرحله دیگر با در نظر گرفتن اسکار ناحیه عمل در افراد مختلف و انجام تحقیقات لازم به این نتیجه رسیدیم که در استفاده از امواج رادیویی میزان اسکار باقی‌مانده و صدمه بافتی در بافت سالم مجاور در مقایسه با روش‌های قبلی بسیار متفاوت است، زیرا در استفاده از این روش حرارت تنها در ناحیه عمل وارد شده میزان حرارت در حدی است که مانع از تخریب بافت‌های مجاور می‌شود.

بنابراین با توجه به اینکه نتیجه کار جراحی پلاستیک، با هنر جراحی، و عوارض روش جراحی سنجیده می‌‌شود.در انتخاب روش جراحی، سهولت در عمل جراحی و کم خطر بودن و ترمیم بهتر ناحیه عمل مورد توجه است.

نتیجه‌گیری

1- سرعت برگشت حس پوست در جراحی‌هایی که با استفاده از امواج رادیویی صورت می‌گیرد بهتر و سریع‌تر است ولی در مقایسه با روش‌های دیگر تفاوت چندانی ندارد.

2- در استفاده از امواج رادیویی، میزان اسکار باقی مانده بسیار ناچیز بوده، صدمه بافتی به بافت‌های سالم مجاور، وجود ندارد، که این امر نشان دهنده، ایمنی بالای امواج رادیویی، در هنگام انجام برش می‌باشد.