دکتر آسا یوسفی؛ متخصص داخلی
چگونگی تشخیص
اکثر مبتلایان به صرع به این موضوع که چگونه میتوان صرع و تحریک نور را تشخیص داد، آگاه هستند. نوار مغزی استاندارد با تحریک نور مانند نور چشمک زن انجام میشود و در صورتی که حساسیت به نور وجود داشته باشد، ممکن است در این مرحله مشخص شود.
شیوع
در جامعه تقریباً از هر 200 نفر یک نفر مبتلا به صرع وجود دارد و در صد کمی از این افراد تحت تأثیر نور چشمک زن دچار تشنج میشوند. چنین حساسیتهایی در کودکان و نوجوانان شایعتر است و با افزایش سن، شیوع آن نیز کم میشود. به طوری که از حدود سنین 25 تا 35 سالگی به ندرت دیده میشود.
بازی کامپیوتری و حمله های تشنجی
در افرادی که سابقۀ صرع ندارند ، بازیهای کامپیوتری خیلی به ندرت باعث آغاز حملههای صرع میشوند.
این دسته از افراد که برای اولین بار ، هنگام بازی با کامپیوتر دچار تشنج میشوند، دارای زمینه برای تشنجهایی که با نور چشمک زن آغاز میشوند، هستند و بیشتر آنان دارای صرع حساس به نور میباشند.
توجه به این نکته مهم است که بدانیم شخص نباید از این که تنها گاه به گاه و بدون هیچ گونه پیوستگی در حملهها و مثلاً تنها در بازیهای کامپیوتری یا تماشای تلویزیون دچار تشنج میشوند، خوشحال باشد.
برای تعیین علت حقیقی تشنج، بررسی دقیق تری لازم است تا توصیۀ پزشکی مناسبی ارائه شود.
تأثیر میزان فرکانس نور در بروز تشنج
فرکانس نور چشمکزنی که بیشترین احتمال را برای وقوع تشنج ایجاد میکند از شخصی به شخص دیگر متفاوت است.
معمولاً این تعداد نور چشمک زن بین پنج تا 30 فلاش در ثانیه است (پنج تا 30 هرتز)
با این حال بعضی افراد به فرکانسهای بالاتر حساس اند. در فرکانسهای زیر پنج هرتز حساسیت رایج نیست.
معمولاً اگر نورهای رنگی به سرعت خاموش و روشن نشوند، مشکلی ایجاد نمیکنند. با این حال نورهای چشمک زن میتوانند آغازگر تشنج باشند. به ویژه اگر نورهای محیط کم باشند.
همچنین ممکن است عوامل محیطی دیگری مانند فشار، هیجان، خستگی و... آغازگر بروز تشنج باشند.
بعضی از دولتهای محلی برای فرکانس نورهای چشمک زن قانون وضع میکنند.
در نتیجه باید گفت اگر شخص حساسیت ناشناختهای به نور چشمکزن دارد، بهتر است از این نورها دوری کند.
عوامل ایجاد صرع حساس به نور
موارد زیر ممکن است سبب شروع حملۀ تشنج در فرد حساس به نور شوند:
1.دیدن صفحۀ تلویزیونی ، بازی ویدیویی، استفاده از برنامههای گرافیکی کامپیوتری.
2. داشتن تلویزیون پر برفک یا دیگر منابع نوری که با فرکانس کمی چشمک بزند.
3.دیدن درخشش دسته پرتوهای نور که از لابهلای درختان میگذرد.
4. نگاه کردن به مناظر بیرون ماشین یا قطار در حال حرکت
5. دیدن نور منعکس شده توسط آب
6. نورهای چشمک زن مصنوعی
7. نگاه کردن به پلۀ برقی در حال حرکت
8. کثرت تحریک(تعداد تحریکهای نوری در ثانیه)
9. شدت تحریک نوری
10. مقدار نور زمینه (محیط)
11. رنگ نور
12. باز یا بسته بودن چشم بیمار
13. گاهی اوقات نیز اشخاص به شکلها یا الگوهای منظم هندسی مثلاً راه راه یا چهارخانه حساسیت پیدا میکنند.
توصیههای کمکی به افراد دارای صرع حساس به نور
1) هرگاه به طور ناگهانی و یا پیش بینی نشده در معرض منبع نور قرار گرفتید، میتوانید با پوشاندن یا بستن یک چشم تأثیرات نور چشمک زن یا تابشی را کاهش دهید.
2) برای تغییر دادن کانال تلویزیون از دستگاه کنترل از راه دور استفاده کنید تا به صفحۀ تلویزیون خیلی نزدیک نشوید.
3) از دیدن کانالهایی که خوب تنظیم نشده اند، تلویزیونهای پر برفک یا با کیفیت نامناسب پرهیز کنید.
4) از تلویزیونی با فرکانس بالا (100 هرتز) یا با صفحۀ کوچکتر استفاده کنید.
5) برای جلوگیری از تابش شدید نور خورشید از عینک آفتابی استفاده کنید.
6) از سرگرمیهایی که نیاز به نزدیکی با صفحههای الکترونیکی دارند، پرهیز کنید. به ویژه اگر آنها بزرگ یا مستلزم استفاده از صفحههای تلویزیونی استاندارد، مثلاً بازیهای کامپیوتری باشند.
7) اغلب تشنجها با دیدن فیلم بر روی پردۀ سینما و یا دستگاه نمایش دستی پیش نمیآیند.
8) خستگی مفرط اغلب خطر تشنجهای حساس به نور را افزایش میدهد.
9) برای کاهش تحریک نوری هنگام تماشای تلویزیون، استفاده از چراغ روشنایی در اتاق توصیه میشود. این چراغ باید سقفی و در پشت شخص تماشا کننده باشد.
10) بهتر است زاویۀ تماشای تلویزیون، حدود 45 درجه باشد.
11) توصیه میشود اگر مجبور به استفاده از کامپیوتر برای مدت طولانی هستید، به طور متناوب استراحت داشته باشید.
با توجه به این که نوع تشج و عوامل تحریک کننده از فردی به فرد دیگر متفاوت است، فرد مبتلا به صرع بهتر است در این زمینه با پزشک خود مشورت نماید.